Kameraad Valentijn

Even een geheugensteuntje voor wie de commeciële hype eromheen helemaal ontgaat (geluksvogel!): komende donderdag is het 14 februari en dus Valentijnsdag. Je weet wel, die zenuwentoestand waarin miljoenen mensen zich afvragen of ze het aandurven hun geheime geliefde een kaart te sturen, of dat ze van een anonieme geheime geliefde een kaart of andere boodschap zullen krijgen. En al die kaarten en attenties moeten natuurlijk worden gemaakt en verkocht, of anderszins via advertentie te gelde worden gemaakt. Ook de liefde wordt hier misbruikt als aanleiding tot platte winstmakerij.

Zoals zo vaak met dit soort commercieel misvormde happenings is ook hier de oorsprong toch wel aardig, en lichtelijk rebels. Valentijnsdag is ingevoerd ter ere van, je raadt het al, de Heilige Valentijn. Een verhaal vertelt dat het hier een Roimein betrof die tot het Christendom bekeerd was en daarvoor ter dood werd gebracht. Vlak daarvoor wist hij een briefje aan zijn geheime geliefde te sturen: “Van je Valentijn”. Vandaar dus. Een ander verhaal schetst Valentijn als priester die een keizerlijk verbod trotseerde: keizer Claudius II vond dat soldaten niet mochten trouwen, daar werden het watjes van of zoiets. Valentijn vond liefde belangrijker dan regels en militair vertoon, en sloot stiekm soldatenhuwelijke af. Daar kwam de keizer achter en die liet Valentijn ter dood brengen. Valentijn is dus begonnen als een soort van verzetsheld. Liefde tegenover onderdrukking, zo’n iemand verdient sympathie en – hopelijk iets effectiever – navolging.

Maar navolging is iets anders dan commercieel misbruik. Het is net als met al die andere ‘feest’dagen. Moederdag: verwaarloos je moeder 364 dagen per jaar, en maak dat goed met een boeketje bloemen op een zondag in mei. Vaderdag: vervang 'moeder' door 'vader', 'boeketje bloemen' door 'stropdas', en 'mei' door 'juni', zie verder onder 'Moederdag'. Sinterklaas: kijk niet naar je kinderen om gedurende 364 dagen per jaar, en maak dat goed met een avond vol peperdure cadeaus op 5 december. Het familiefeest Kerst niet te vergeten: leef het hele jaar door keurig langs elkaar heen, en maak dat goed met een gezamenlijk diner, onder enorme stress voorbereid en in ijzige, achter plastic glimlachen verstopte, atmosfeer. Overdrijf ik? Ja. Daar heb ik nu eens zin in.

O ja, links, pardon 'links' kan er ook wat van, trouwens. Eén Mei, ook zoiets: regeer als PvdA samen met CDA of VVD, pluk je achterban kaal met bezuinigingen, en maak dat goed door als minister de Internationale te komen zingen in Huize Avondrood. Vertrap de arbeidersrechten, van Havana via Peking tot Pjongjang (ne vroeger in Moskou en waar al niet), en geeft de arbeiders in ruil daarvoor één vrije dag met optochten, parades en picnics. Zo valt alles wat goed en mooi is kapot te maken ten gunste van macht en geld – zolang als we dat toelaten.

Valt er van dity feest nog iets te redden? Ik weet het niet, maar een enkele reactie is toch wel aardig. Zo vond ik op de website van Freedom Road, een Amerikaanse linkse organisatie eens een prachtige parodie-leus vanwege Valentijnsdag. Een stukje vertaling:

"Proletariërs en Onderdrukte Volkeren, Begroet Kameraad Valentijjn’s Dag in de geest van vastbesloten revolutionair optimisme! Ontmasker, trotseer en bestrijd sinistere burgerlijke plannen om Kamerdaad Valentijn’s Dag om te vormen in een feest van koopwaren, een versterking van opgelegde heteroseksualiteit, en een viering van patriarchale normen"….

De toonzetting is klassiek Maoistisch, en dat is gezien de wortels van deze groep niet vreemd; het betreft een organisatie die is voorgekomen uit het sterke Maoïstisch-revolutionaire politieke milieu in de VS in de vroege jaren zeventig. Dat ze met zo’n leus vol zelfspot komen, laat zien dat het hier niet om platte sectariérs gaat, en ook een blik op de rest van hun website laat zien dat er door deze lieden wordt nagedacht en naar serieuze linkse strategieën wordt gezocht. Maar ik dwaal af.

Alleraardigst is ook de suggestie die Charlie Brooker doet in een column in The Guardian (gevonden via het marxistische weblog Histomat). Eerst schetst hij het leed dat Valentijnsdag vele mensen aandoet. Al die angstige geliefden: zal ik iets turen, of is dat raar? Maar als ik niks stuur, en de ander geeft me een duur cadeau? En dan de stelletjes met een uitgebluste relatie die de dag aangrijpen voor een etentje waarbij de schijn des te hoger moet worden gehouden naarmate de leegte groter is. Niet te vergeten die alleenstaanden die dat juist díé dag ingewreven krijkgen, degenen die net een relatie achter zich hebben en de pijn nog aan het verwerken zijn… Een verschrikking, kortom.

Brooker pleit dan ook voor OnValentijnsdag, op 15 februari. Een dag waarin je je ex een hatelijk berichtje kunt sturen, waarin je je geliefde voor wie je steeds minder voelt een booschap kunt laten bezorgen met teksten als 'DYING INSIDE'. Een dag ook waar restaurants gelegenheid bieden voor speciale etentjes: zonder wijn (dus smijten met drank geeft geen nare vlekken), en mét prostitue(e)s in de tpoiletten, het eten is extra gepeperd: als er dan tranen rollen kunnen mensen altijd nog denken dat het door de scherpte komt, dat voorkomt al te genante zaken…

Natuurlijk, allemaal malligheid, maar toch. Het idee dat je de liefde één dag in het jaar toewijst is inderdaad ziek, net als het idee dat daar dan nog grof geld aan 'verdiend' moet worden ook. Het is de Spektakelmaatschappij zoals Guy Debord die analyseert in optima forma. Parodie en bijtend sarcasme is wel het allerminste dat we in stelling kunnen brengen.

Maar misschien is het tijd voor de vorming van een Valentijns Brigade, een verzetsgroep die alles sloopt wat de liefde inperkt , alles doorbreekt wat de liefde tegenhoudt – en die snapt dat liefde veel meer is dan wat twee romantische verliefden voor elkaar voelen: het zit in vriendschappen, in de band tussen kameraden-in-verzet, in elke band waarin mensen om elkaar geven. En misschien is Een Mei een mooie dag om dat te lanceren. Smeedt liefde en solidariteit -feitelijk zijn het varianten van hetzelde - aaneen, breng ze tot gelding, en geen van de oude machten die ons neerhouden blijft overeind. David Rovics zong het al:

"Here’s to love and solidarity – and a kiss behind the barricade".

Da's mijn Valentijnsgroet. En daar is niets anoniems of geheims aan.

Enkele aardigheidjes tussendoor

Ter verstrooiing even tussendoor, een paar aardigheidjes. Een nieuw element ontdekt, en wat grappen uit Rusland toen daar het anticommunisme nog in communistische verpakking heerste.

Eerst het nieuwe element, waarvan de ontdekking gemeld wordt door Dan Brooks op MRZine. Het is één van de meest giftige elementen die er zijn, en het heet Capitalisium, afgekort Cp. "Capitalisium is een zeer veranderlijk, dynamisch en gioftig element, dat bestaat uit 1 positron, 1neutron en 1 groot elektron samen met een raad van elektronen, diverse vice-elektronen, honderden executive elektronen, duizenden middenkader-elektronen en miljoenen van satelliet-elektronen; het element lijkt te groeien, waardoor het voortdurend haar reeds zware atoomgewicht doet toenemen. Ondanks haar constante groei bevindt de kern sich steeds ter rechterzijde, maar toch is het element opmerkelijk op haar eigen middelpunt gericht".

Hoe dit element samengaat met andere elementen uit het periodiek systeem, zoals Governmentium en Democracium, en wat bijvoorbeeld de relatie is met het "uiterst dodelijke Fascisium" , mag je zelf ontdekken in de tekst van Brooks. Hij draagt zelfs een mogelijk tegengif tegen Capitalisium aan.

Dan enkele grappen die de ronde deden in Rusland ten tijde van Stalin. Ik vond ze via het linkse en vaak erg geestige weblog "Histomat: adventures in Historical Materialism". Hij haalde de moppen op zijn beurt uit een verslag van een zekere Eugene Lyons die in de jaren dertig in Rusland rondreisde en daaarover schreef. Ik geeft er twee, rond de verbanning van Stalin's grote tegenstander Trotsky door het Stalinistische bewind:

"Vraag: waarom is Trotsky verbannen?
Antwoord: Ons land is verplicht al haar beste produkten te exporteren."

"Trotsky is aan het vissen in zijn Turkse ballingsoord. Een plaatselijke krantenjongen wil hem voor de gek houden en schreeuwt: "Extra! Stalin is dood!" Maar Totski is onbewogen. "Jongeman"zegt hij, "dat is onmogelijk. Als Stalin dood was dan zou ik nu in Moskou zijn." De volgende dag probeert de krantenjongen het weer. "Nu schreeuwt hij: 'Extra! Lenin leeft!" Trotski trapt er wederom niet in. "Jongeman", zegt hij, "als Lenin leefde, zou hij hier bij mij zijn"...

Nog een andere grap, in dezelfde sfeer, niet uit bovenstaande stukje maar opgediept uit mijn geheugen. Waar ik hem vandaan heb weet ik niet meer, ik hou me aanbevolen voor aanvullende info. In eigen bewoordingen en aankleding dan maar...

Leonid Breznjev, leider van de Communistische Partij in de Sovjetunie, en daarmee sterke man in dat land in de jaren zestig en zeventig, houdt een groot verjaardagsfeest in het Kremlin. Partijbonzen uit heel het land, generaals, ambassadeurs van alle bevriende landen van de Oostblok, allemaal zijn ze er. natuurlijk ook familie en persoonlijke vrienden.

De kaviaar is overvloedig aanwezig, de champagne vloeit rijkelijk, voor degenen die niet aan de wodka zijn althans. Kosten noch moeite waren gespaard om het beste enterntainment, de mooiste muziek, het meest perfecte ballet en theater te laten optreden. De gasten genoten...

Behalve mevrouw Breznjev. Die keer al meteen vrij sip, en naarmate de avond vorderde betrok haar gezicht steeds meer. Leonid stond naast haar, en keek wat zorgelijk naar zijn vrouw. Uiteindelijk vroeg hij: "Wat zit je toch dwars? We hebben toch alles wat ons hartje begeert, de gasten genieten, het is feest? Waarom zo verdrietig?" "Ja Leonid", antwoordt zijn vrouw, "het is ook prachtig... Maar wat doen we nou als straks de rooien terug komen?"

Een liedje en een filmpje

Vakantietijd voor velen! Dus eventjes, voor de aardigheid, een liedje en een filmpje.

Eerst het liedje: "This Land Is Your Land", van Woody Guthrie, radicale folkzanger ui de jaren 30 en 40, grootvader van de singer/ songwriters van de jaren zestig en later. Dit, op zichzelf erg bekende, lied wordt nogal eens aangezien voor een liedje vol Amerikaanse vaderlandsliefde:

This Land is your land, this land is my land,
From California to the New York Island,
This land is your land, this land is my land
This land was made for you and me

Maar van die chauvinbistische uitstrealing blijft niet veel over als je sommige van de coupletten ziet:

In the squares of the cities, In the shadow of the steeple
By the relief office, I'd seen my people
As they stood hungry, I stood there asking
Is this land made for you and me?

En het volgende, mijn favoriete couplet:

As I went walking, I saw a sign there
And on that sign it said 'Private Property'
But on the other saide, it didn't say nothin'
That side was made for me and you

Inderdaad, de wereld is niet te koop, wat betreft Woody Guthrie. Hij was niet voor niets communist. Op YouTube een versie van het lied, gezonden door Tom Morello (voorhee en sinds kort weer in de band Rage Against the Machine), samen met de punkband Anti Flag. Het dak mag eraf, mensen. De twee opruiende coupletten vind je in derde commentaartje eronder. Waarom we aan het eind van de opname "Let It Be"van The Beatles op de achtergrond horen, is me een raadsel (gevonden via Counterpunch). Een bezoek aan de officiële website over Woody Guthrie zelf is trouwens ook de moeite waard.

Zo, uitgeluisterd? Oordopjes weer uitgedaan? Dan hebben we nu een filmpje, over Apple in het Bush zogezegd. Ik verklap verder niets, gewoon rustig kijken - tot het eind (ook als de aandacht halverwege even verslapt, zoals mij overkwam), want het venijn zit zoals vaker in de staart. Dank, goede vriend Jermain, voor de tip.