Vink versus IS: nog een paar reacties onder de loep

Het naargeestige opstel van de heer Vink in het blad van Milieudefensie heb ik in een drietal etappes proberen te fileren. Nu is het tijd om eventjes te kijken naar reacties die zijn aanval op de Internationale Socialisten (IS) her en der losmaakte. Die reacties kwamen uit opvallende hoeken. Diverse media van anarchistische / autonome richting deden een duit in het zakje. Maar ook een columnist van het dagblad Trouw gooide zich in het gevecht en had daarvoor een portie modder meegenomen.

Eerst enkele van onze autonome vriendinnen en vrienden, als dat tenminste de juiste aanduiding is voor de twee media die zich lieten horen in deze zaak. Op Globalinfo schreven 'enkele bewoners van Redderich' een stuk onder de titel "Milieudefensie en het geweld" . (Redderich was één van de actiekampen van van de protesten tegen de G8 bij Rostock).

Een groot deel ervan bestaat uit zeer zinnige observaties over geweld in, maar vooral ook tegen de andersglobalistische beweging. Zo lezen we: "Van een heel andere orde, maar minstens zo belangrijk, is dat we in Rostock en omgeving niet zozeer last hebben gehad van autonomen, maar van een gruwelijk machtig politieapparaat en hun knuppels, camera's, honden, waterkanonnen en pepperspray. Als het Vink of Milieudefensie echt te doen was om de belangen van de ' andersglobaliseringsactivisten', had hij wel in de eerste plaats tegen dàt geweld geprotesteerd." Inderdaad!

En ook het inzicht dat samenwerking tussen gematigde NGO's als Milieudefensie, en radicalere clubs niet eenvoudig is maar wel degelijk ook in het voordeel van die NGO's is niet verkeerd: "een voorname reden dat organisaties als (...) Milieudefensie aan coalities met radicalere activisten (...)mee zijn gaan doen, is dat ze daar weer een achterban konden vinden (en aan subsidiegevers presenteren). Omgaan met de daar aanvankelijk aangetroffen diversiteit blijkt voor dergelijke hiërarchische en regeringsgezinde organisaties echter nogal moeilijk. Ze proberen daarom de diversiteit de nek om te draaien en het proces te overheersen. Dat ze daarmee de kip die de gouden legde, weer de nek omdraaien hebben ze òf niet door, 1of het kan ze niet schelen." Alweer: inderdaad! En de logische conclusie zou dan toch zijn: beste mijnheer Vink, laat die IS toch met rust hoezeer u het er verder ook mee eens bent, samenwerking in een veelvormige beweging is nu eenmaal lastig maar voor iedereen nuttig.

Maar precies zo'n conclusie blijft uit. Eerder in het stuk blijkt min of meer waarom. "Het geweld waar Vink de IS van wil betichten, blijkt hoofdzakelijk te slaan op hun stelselmatige allianties met islamitische fundamentalisten. Dat punt is ook terecht", zeggen de auteurs. Dat ik hier anders over denk, was in een eerder stuk al te lezen en dat zal ik niet nogmaals uitleggen. Dat de IS "onder de meest gruwelijke religieuze bewegingen partners en bevrijders" ziet is deels verdraaiing, deels regelrecht onwaar. Als je met partners louter bedoelt dat de IS soms zij aan zij staan klopt het min of meer, maar bevrijders ziet de IS in geen van deze organisaties, zoals ik in hetzelfde eerdere stuk heb aangetoond.

Dat wij dit soort bondgenootschappen aangaan "waarschijnlijk in een poging om onder migranten leden te werven" zou grappig zijn als het niet zo'n kwaadaardige domheid zou zijn. Er zijn meer migranten die PvdA of zelfs CDA of VVD stemmen dan dat er onder hen sympathisanten van Hezbollah zijn. De reden dat we de kant van Hezbollah kiezen, en niet van Bert Koenders, Ben Bot, Maxime Verhagen of Henk Kamp, moet dus echt ergens anders liggen dan in een simplistisch streven naar zieltjeswinnen.

Van de typering van Vink dat de IS in de andersglobaliseringsbeweging zo gewelddadig zou zijn, nemen ze trouwens afstand. En hoe! Ze stellen dat "de IS nooit erg betrokken is bij acties, laat staan gewelddadige." Vermakelijk. In de eerste plaats: zijn vreedzame demonstraties geen acties? Willen de schrijvers een lijst van demonstraties waarvoor de IS de afgelopen jaar niet alleen haar leden, maar ook een zo groot mogelijk aantal andere mensen, heeft proberen te bewegen tot deelname? Willende schrijvers misschien een lijst van demonstraties waarvan de IS mede organisator was?

Maar misschien bedoelen de schrijvers met acties alleen blokkades en het soort acties waarbij je een fors risico loopt op arrestatie en traangas. Willen de schrijvers van het artikel een overzicht van onze deelname aan dat soort acties? Daar komt-ie dan, maar wel zeer incompleet:
*Shell-blokkade in Amsterdam-Noord, door politiecharges gebroken; 1989;
*Bezettingen universiteitsgebouwen en éénmaal een gemeenteraadszaal, 1987, 1993 en 1995;
*arrestateis bij antifascistische acties in 1995 in Utrecht en 1996, in Rotterdam;
*Praag, tegen de IMF/ Wereldbanktop , september 2000;
*Genua, G8, juli 2001, drie maal bij de hekken, één maal knuppelcharge, éénmaal traangas (ja, ik weet het. Elders in die stad zijn veel verschrikkelijker dingen ondergaan door actievoerders. Maar doen we een wedstrijd heldhaftigheid of zijn we met serieuze politieke actie bezig?);
*Rostock/ Heiligendamm, juni 2007: deelname aan blokkades, en zowel traangas, waterkanon, wegsleeppartij als pepperspray geïncasseerd door (sommigen van) de aanwezige IS-ers (meer elders op dit weblog).

Dit zijn louter acties waar ik persoonlijk aan deelnam, behalve dan die universiteitsbezetting van 1987, toen was ik nog geen IS-er (ik ben lid van de IS, voor wie het nog niet door had). Ik ben lang niet bij alle acties van dit type waar IS-ers aan deelnamen geweest, bij de confrontatie tussen antifascisten en ME rond een NVU-mars in 2005 was ik bijvoorbeeld niet. Maar ook daar waren IS-ers die klappen vingen. In november 2005 hielden antiracisten in Utrecht een straatactie uit protest tegen de Schipholbrand. Politie te paard dreef de actievoerders uiteen. Ook daar waren IS-ers deel van de actie, maar ook daar was ik zelf niet bij. Het overzicht hierboven is dus nogal heel erg incompleet. De IS, "nooit erg betrokken bij acties"? Mensen, maak jezelf toch niet zo wezenloos belachelijk!

Dat andere actievoerders andere keuzes maken in het soort directe acties dat zij willen voeren, een andere inschatting van de te nemen risico's en de te verwachten resultaten ervan, is toch geen reden om het activisme van een groepering waarmee je het - op geheel andere gronden - drastisch oneens bent - te gaan ontkennen? Dat is toch geen serieuze houding ten aanzien van mensen aan dezelfde kant van de barricade?

Met deze houding van de auteurs schrik ik al nauwelijks meer van het zinnetje: "Er zijn overigens wel meer redenen om de IS in quarantaine te zetten, maar daar gaat het nu niet om." Wat is dat voor rare mentaliteit waarbij de ene antikapitalistische groep de andere in quarantaine wil zetten, vanwege een verschil in analyse of strategie?

Ik ben het met de auteurs van dit hele epistel op allerlei punten oneens, net als met Vink zelf. Maar in quarantaine hoeven ze van mij geen van beiden. Ik beschouw mede-activisten namelijk niet als ziektebron of besmettingsgevaar, maar als mede-activisten. Laten we verder gaan in ons verzet, samen waar mogelijk, los van elkaar waar het niet anders kan, en open voor een werkelijk serieuze discussie over onze meningsverschillen. Waarom niet?!

Iets minder bont maakt David Vervoort het in een "Een steen in de vijver", een stuk op de website van Eurodusnie. Maar ook hij zegt: "Vinks belangrijkste bezwaar tegen de IS is dat deze vrijwel kritiekloos staat tegenover bewegingen als Hamas en Hezbollah. Deze kritiek is niet nieuw, maar zeker terecht." Alweer: ik heb eerder aangetoond dat deze, inderdaad nogal belegen, kritiek de plank vrij stevig misslaat, als je tenminste bereid bent iets verder te kijken dan de voorkant van De Socialist en de in het artikel smalend aangeduide "borden waarop naast een korte leuze altijd de woorden 'Internationale Socialisten' staan."

Wel kun je stellen dat de kritische observaties in IS-publicaties over bijvoorbeeld Hezbollah, zeker tijdens crises als een Libanon-oorlog, wat erg ver naar de achtergrond verdwijnen achter de op zo'n moment hoognodige betuigingen van solidariteit. Maar dat is geen excuus om je niet even te verdiepen in de werkelijke standpunten van de IS. En die zijn bepaald niet "vrijwel kritiekloos".

Alweer: ik ben hier eerder op ingegaan en doe dit hier niet weer uitvoerig. Ook ga ik niet nogmaals weerleggen dat de actiedeelname van de IS verder pleegt te gaan dan het - wat mij betreft trouwens onmisbare - meelopen met demonstraties, het zwaaien met die veelgesmade borden en het verkopen van De Socialist waar de IS-inzet hoofdzakelijk uit zou bestaan volgens Vervoort. Dat heb ik immers hierboven al gedaan.

Het is duidelijk: de schrijvers van beide artikelen moeten van de IS weinig hebben. Dat is natuurlijk hun goed recht. Te vaak was en is deze afkeer wederzijds, maar moeten we juist daar niet eens een beetje van af? En helpen het soort uitspraken die ik hier citeer daarbij?

Dan hebben we nog het dagblad Trouw met een stuk van columniste Elma Drayer. Zij kiest voluit de kant van Vink, en doet er nog een schepje bovenop. "Voornoemde Vink wantrouwt bovenal dat IS'ers met grote regelmaat warme woorden wijden aan organisaties als Hamas en Hezbollah. En dan laat hij nog even onvermeld dat de Internationale Socialisten eveneens sympathiseren met de islamitische Moslimbroederschap."

Ze onderschrijft de oproep van Vink dat organisaties als de IS "buiten spel" dienen te worden gezet, en ze zegt: "Verstandig heerschap, die Vink. Moedig ook. Al was het alleen maar omdat hij als een van de weinigen uit zijn beweging het nauwelijks onderkende kongsi tussen radicaal-links en radicaal-islamitisch aan de orde durft te stellen." Moedig? In het huidige klimaat, waarin schimpen op alles wat Islam-connecties heeft meteen leidt tot extra media-aandacht en vijf zetels extra in de peilingen?

Hoe anders ik tegen dit alles aankijk is inmiddels wel duidelijk. Maar ze doet ook de bewering dat de IS op de kritiek zelf niet is ingegaan. "De voormannen betoonden zich 'uiterst verbaasd' en 'onaangenaam verrast'. 'Het artikel is gene bijdrage een een constructieve discussie, maar een doorzichtige poging om met leugens en insinuaties verwarring te zaaien. Om diens inhoudelijke argumenten liepen ze met een grote boog heen", aldus Drayer. Vervoort doet trouwens een verwante bewering.

Dat het stuk van Vink vol leugens en insinuaties zat, had ik al redelijk aannemelijk proberen te maken. Dat de IS verder niet op de argumenten van Vink in ging, klopt niet. Vrij rap publiceerde de IS een verklaring over de zaak, geschreven door Peyman Jafari. Die vindt je ondermeer op de website Nieuws uit Amsterdam. Lees het, en oordeel zelf. Dan hou ik er eventjes over op.

Milieudefensie-redacteur bepleit zuivering tegen "extremisten"

Uit diverse hoeken is de afgelopen weken kritiek tot uiting gebracht jegens de Internationale Socialisten (IS). Te vaak was die kritiek niet alleen onaangenaam van toonzetting, maar vooral ook onjuist van onderbouwing. Wat de zaak extra kwalijk maakt is dat een enkele criticus - de gangmaker in de discussie, om preciezer te zijn - de IS zelfs uit de andersglobaliseringsrijen zou willen verdrijven. Meningsverschil is welkom en gezond, maar wie daar verbanning uit de progressieve gelederen aan wil koppelen, die gaat wel ver.

Toch is dat onmiskenbaar wat Koen Vink bepleit, in een opiniestuk in het blad van Milieudefensie. Alleen al de titel is dreigend: "Andersglobalisten moeten schoon schip maken" - door niets met de IS te maken te willen hebben. Hij wil "de extremisten buiten spel zetten", en onder die extremisten rekent hij de IS. Dat is niet de taal van het debat. Dat is de taal van een op handen zijnde zuivering, onderbouwd met gelegenheidsargumenten die aan alle kanten rammelen.

Het stuk begint aldus: "in deze tijd van terrorisme moet de andersglobaliseringsbeweging zich verre houden van geweld, vindt Koen Vink. En dus ook van clubjes zoals de Internationale Socialisten...". De andersglobaliseringsbeweging moet zich dus verre houden van een groep die, volgens dezelfde Vink verderop in dezelfde zin "een van de drijvende krachten is achter het Nederlands Sociaal Forum, de Nederlandse tak van de andersglobaliseringsbeweging." Hier staat dus dat de andersglobaliseringsbeweging in Nederland afstand moet houden van een wezenlijk bestanddeel van zichzelf. Dat is op zijn minst al een aardig tegenstrijdig standpunt.

Maar het wordt nog beter als Vink gaat uitleggen waarom de andersglobalisering een flink aantal ribben uit haar eigen lijf moet trekken. We krijgen eerst een schets van de rellen op de openingsdemonstratie tegen de G8 in Rostock. We krijgen breed uitgemeten hoe in de marge van de anti-G8-campagne geluiden ruimte kregen die sympathiseerden met de RAF, de stadsguerillagroep die in het Duitsland van de jaren zestig en zeventig een reeks aanslagen pleegde. Omdat gematigde groepen als Attac samenwerkten met groeperingen die dit soort geluiden naar buiten brachten, "maken gematigde actiegroepen (...) terreur salonfähig."

Dat de acties zelf, met het hoogte punt op 6 en 7 juni toen duizenden ongewapende en vreedzame actievoerders de G8 blokkeerden en op traangas, waterkanonnen en pepperspray getrakteerd werden, daarover bij Vink geen woord. Dat past niet in zijn plaatje. Geen nood, op mijn weblog valt over de glorieuze dag van 6 juni gewoon rustig een verslag na te lezen.

Intussen over de IS nog niets, maar dat komt. "Ook in Nederland is het opletten", spreekt Vink waarschuwend. En dan begint hij over de Top van Onderop en het samenwerken van keurige clubs als Oxfam en Milieudefensie met volgens hem griezelige organisaties zoals daar zijn de "extreemlinkse Anti Fascistische Actie" en de "Internationale Kommunistische Stroming die via een 'wereldrevolutie' het kapitalisme wil 'vernietigen'." Dat wil ik trouwens ook, mag ik nu ook niet meer op de Top van Onderop komen? Maar hoe dan ook: de standpunten van Anti Fascistische Actie en Internationale Kommunistische Stroming kun je delen of niet, maar met het verheerlijken van geweld en terreur heeft dit allemaal toch buitengewoon weinig te maken, lijkt me.

Maar dan komt het, de echte kwade pier zijn die duivelse Internationale Socialisten. Hij opent de aanval met een hele korte opmerking dat we Stalin als bad guy zien en Lenin als good guy, "ondanks de talloze slachtoffers die hij op zijn geweten heeft als goodguy." Dat beargumenteert Vink verder niet dus dat ga ik hier niet eens weerleggen. Het zwaartepunt van zijn aanval is ook actueler. Daar komt-ie, hou je vast.

"De IS heeft ook nauwelijks kritiek op terroristische organisaties als Hezbollah en Hamas." Waaruit het terrorisme van deze organisaties blijkt, dat vertelt Vink niet. Dat zou ook niet meevallen: zowel voor Hezbollah als voor Hamas is het systematisch plegen van aanslagen tegen burgers geruime tijd geleden. Hezbollah heeft vorig jaar een succesvolle verdedigingsoorlog tegen een Israëlische invasie gevoerd, is dat terrorisme? Hamas heeft vorig jaar verkiezingen gewonnen waar juist Westerse staten op hadden aangedrongen, is dat ook terrorisme? De staat Israël voerde die invasie met bombardementen van burgers. De Hamas-verkiezingsoverwinning kreeg van Israël een economische blokkade van Gaza als antwoord, waardoor het leven van gewone Palestijnen helemaal ondraaglijk wordt. Wie is hier nu vooral terroristisch bezig?

Maar dan de uitspraak dat de IS "nauwelijks kritiek" naar voren brengt op deze groeperingen. Die is wel zeer oppervlakkig. Ja, als Israël bommen gooit op Libanon, en Hezbollah vecht terug, dan is bij mij de behoefte om kritiek te hebben op Hezbollah-acties uit 1984 niet overweldigend. Alles op zijn tijd is toch wel een goed idee, vind ik. Maar kritiekloos tegenover islasmitische stromingen? Ik dacht toch echt van niet. Keer op keer brengen we, naast onze solidariteit met Islamisten-in-verzet, onze kritische afstand naar voren.

De kern van onze benadering: "Islamisme is een uiting van verzet van onderdrukte groepen tegen het systeem. Dit verzet is ook in staat het imperialisme rake klappen toe te brengen, ook al biedt het geen oplossing. Maar islamisme is ook niet 'progressief', zoals een groot deel van links tijdens de Iraanse revolutie van 1979 dacht. Islamisme wil immers dit verzet combineren met een andere vorm van kapitalisme. daarbij komen de reactionaire ideeën over bijvoorbeeld vrouwen en minderheden", aldus Peyman Jafari van de IS, in een achtergrondstuk uit 2005. Islamisme is trouwens het woord dat hier gebruikt wordt voor de ideologie van groeperingen als Hamas en Hezbollah, de ideologie die doorgaans met het woord 'fundamentalisme' wordt aangeduid.

In een door Chris Harman geschreven en door de IS vertaalde en uitgegeven brochure, "De Profeet en het Proletariaat", wordt de benadering uitgewerkt. De tekst is, denk ik, de belangrijkste uitwerking van de analyse die de politieke stroming waartoe de IS behoort op dit vlak gemaakt heeft. De IS houdt het ding bepaald niet geheim, van verkoop-onder-de-toonbank is toch echt geen sprake.

In de conclusie van de brochure wordt aangegeven dat socialisten niet de kant van de staat kunnen kiezen van de staat tegen islamisten. "Maar socialisten kunnen de islamisten ook niet steunen. Dan zouden we alleen vragen om het vervangen van de ene vorm van onderdrukking door de andere, en op het geweld van de staat reageren door te stoppen met het verdedigen van etnische en godsdienstige minderheden, vrouwen en homo's. Dan zouden we meewerken aan het aanwijzen van zondebokken, waardoor de kapitalistische uitbuiting door kan gaan in een 'islamitische' vorm." (pag. 56).

En verderop: "Op sommige punten zullen wij aan dezelfde kant staan als de islamisten tegenover het imperialisme en de staat. Dit gold bijvoorbeeld in veel landen tijdens de tweede Golfoorlog in 1991. Het is nodig in landen als Frankrijk, Engeland en Nederland in de strijd tegen racisme." En, zo voeg ik er aan toe, het is nodig in de strijd tegen de bezetting van Afghanistan, Irak en Palestina. "Wanneer de islamisten in de oppositie zitten, moet onze regel zijn: 'wij staan soms aan de kant van de islamisten, maar nooit aan de kant van de staat.'"

Maar zelfs als we soms aan de zelfde kant staan, blijven we onafhankelijk en kritisch: "Bovenal zijn we tegen elke daad die de uitgebuite en onderdrukte groepen tegen elkaar opzet op godsdienstige of etnische gronden. Dat betekent dat we niet alleen de islamisten verdedigen tegen de staat, maar ook dat we vrouwen, homo's, Berbers of Kopten verdedigen tegen sommige islamisten." (pag. 59). Vertaald naar Hezbollah en Hamas: zij aan zij tegen de bezettings- en agressiepolitiek van de VS en Israël; maar elke repressieve stap tegen vrouwen- en homorechten scherp kritiseren. De brochure is via de IS-website te bestellen trouwens, wel een goed idee voor mijnheer Vink misschien.

Dat dit laatste minder aandacht trekt, en dat daardoor mensen als Vink de IS neer kunnen zetten als nauwelijks kritisch tegenover islamisme, is niet vreemd. Op het moment bijvoorbeeld dat Israël Libanon bombardeert, en Hezbollah het verzet aanvoert - en daarbij trouwens samenwerkt met zowel christelijke als communistische groeperingen - krijgt solidariteit met dat verzet het volle gewicht.

Kritiek en solidariteit zijn beiden nodig, maar niet op elk moment in dezelfde combinatie. Maar voordat Vink de IS beschuldigt "nauwelijks kritisch" op dit thema te zijn, zou hij zich beter eerst kunnen verdiepen in de werkelijke standpunten van de organisatie - standpunten die bij elk evenement waaraan de IS deelneemt, dus ook op de Top van Onderop, gewoon beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld in de vorm van de geciteerde brochure, waarvan de Engelse tekst nog online te lezen is ook.

Wordt vervolgd. Lees intussen ook de helder geformuleerde onderbouwde woede van Jelle Schuurman over de hele zaak: "De leugen regeert! Bash de IS!", deel één en deel twee. Spannende discussie daar ook :-)