zondag 23 december 2007

Democratie, revolutie en de ontwikkelingen in Venezuela (deel 2)

Laten we de kern van het veranderingsproces in Venezuela eens in ogenschouw nemen. De deuren naar verandering werden geopend met de verkiezing van Chavez tot president. Hij lanceerde vervolgens veranderingen, eerst bescheiden en vervolgens steeds ingrijpender, waar de arme bevolking baat bij heeft. Onderwijs en gezondheidszorg kwamen beschikbaar voor miljoenen straatarme mensen voor wie dat eerder niet was weggelegd. Keer op keer wonnen Chavez en zijn medestanders verkiezingen: voor het presidentschap, voor een nieuwe grondwet in 1999, voor een Congres, tegen een poging van de oppositie om hem via een tussentijds referendum weg te krijgen.

Oppositiegroepen konden vrijuit campagne voeren, veel media in particuliere handen voerden dag in dag uit campagne tegen Chavez. Toch bleef hij winnen. Het democratische mandaat van Chavez en zijn hervormingen staat boven iedere serieuze twijfel verheven. Het feit dat hij zin krappe nederlaag bij het grondwetshervorming meteen accepteerde heeft zijn positie als niet alleen democratisch gekozen, maar ook democratisch opererend staatshoofd eerder versterkt dan verzwakt.

Mensen die de ontwikkelingen in Venezuela kenschetsen als het stapsgewijs vestigen van een dictatuur gaan hier doorgaans volkomen aan voorbij. Kennelijk zijn vrije verkiezingen slechts een democratisch criterium als die door betrouwbare rechtse politici gewonnen worden. Lukt dat niet, dan is een sluipende staatsgreep (VS 2000: via fraude in Florida naar het Hooggerechtshof dat hertellingen blokkeerde en zo Bush het presidentschap schonk) of een openlijke coup (Venezuela, april 2002, met goedkeuring van Witte Huis en New York Times) een acceptabele optie.

Als gebrek aan electorale democratie niet het argument kan zijn om Venezuela tot dictatuur-in-wording uit te roepen, met wat voor zaken schermen de anti-Bolivariaanse oppositie en hun megafoons in de internationale media dan? Je hoort dan drie verwijten. Chavez wil via grondwetswijziging zichzelf eindeloos aan de macht houden. Hij wil de media naar zijn hand zetten. En hij wil via zijn partij een soort Cubaans 'communisme' opleggen.

Teodor Petkoff, ooit linkse activist maar later één van de intellectuelen die de rechtse oppositie ging steunen, zei het iets meer dan een jaar geleden
als volgt. "Natuurlijk is Venezuela geen dictatuur. Maar de plannen van Chavez voor zijn eeuwig aanblijven en het vormen van een eenheidspartij van alle groepen die hem steunen, zijn vege tekenen." Over dat eeuwige aanblijven dadelijk meer. Eerst maar eens die eenheidspartij.

Het gaat hier om het lanceren van de Verenigde Socialistische Partij van Venezuela, de PSUV. Chavez nam hiertoe het initiatief, om daarmee alle voorstanders van de ‘Bolivariaanse Revolutie’ te bundelen, Hij drong er bij de partijen die hem tot dan toe steunden op aan om zichzelf op te heffen en op te gaan in de nieuwe partij.

Het woord ‘eenheidspartij’ duidt op eenheid van voorstanders van Chavez, zijn beleid en zijn programma. Maar tegenstanders spelen behendig in op de associaties die dat woord op kan roepen met politieke formaties die de dictaturen in Oost-Europa bestuurden in de tijd van het 'communisme'. Klassiek voorbeeld is de Socialistische Eenheidspartij van Duitsland (SED), de officiële naam van de Communistische partij zoals die aan de macht was in 'Oost-Duitsland', de DDR. De partij was een product van een fusieproces, tussen de Communistische Partij (KPD) en de Sociaaldemocratische Partij (SPD), door de KPD-leiding afgedwongen onder dekking van de Russische bezettingsmacht. Dat deel van de SPD dat niet mee wilde doen, verdween in de gevangenissen of verhuisde richting Bondsrepubliek ('West-Duitsland'). Andere partijen waren tegen die tijd al met trucs en repressie naar de marge gewerkt of erger.

Het mag duidelijk zijn: de parallel tussen de SED en de PSUV gaat niet verder dan een overeenkomst in woorden. De poging tot eenheid in Venezuela wordt niet onder vreemde bezetting afgedwongen, de oproep richt zich tot medestanders van Chavez en laat de ruimte voor oppositie volledig open. De enige 'sanctie' die Chavez stelde op partijen die niet op wilden gaan in de PSUV is de plicht om dan de regering te verlaten. Bepaald iets anders dan onvrijwillig vertrek, of opsluiting in een stalinistische gevangenis.

Dat de PSUV tegelijk, via Chavez, verbonden is aan de regeringsmacht, en daardoor extra gewicht in de schaal legt, is waar. Hetzelfde gold echter voor de vorming van het CDA in Nederland. Dat CDA werd door drie partijen gevormd toen CDA-er Dries van Agt in de regering zat, en tijdens de verdere vorming was hij premier. Het proces werd voortgezet onder CDA-er premier Lubbers.

Toch hoor ik zelden geluiden over de 'dictatoriale ambities' van deze 'Christelijke Eenheidspartij van Nederland'. En waarom ook? Wat is er, uit het oogpunt van gebruikelijke democratische politiek, mis aan de vorming van één partij uit meerdere partijen om zodoende meer te kunnen bereiken? Als rechts het doet heet het 'politieke hergroepering'. Doet links het, dan is de dictatuur op komst. Wat een onzin.

(wordt vervolgd)

8 opmerkingen:

Anoniem zei

Is het sterke van de boliviriaanse revolutie niet dat er verschillende partijen en sociale bewegingen bij betrokken zijn. De PSUV is misschien niet ondemocratisch, maar is een proces waarin meerdere partijen en bewegingen zitten niet een extra bescherming om de democratie te beschermen.

De Muis zei

Het schijnt niet tot iedereen door te dringen, maar Adolf Hiltler (een LINKSE socialist!) begon precies op dezelfde manier met zijn opmars in Duitsland. We hebben een aantal sociale regelingen in ons land nog steeds te danken aan de Duitse NSDAP.
Hitler was een BIJNA bondgenoot van Stalin, zijn grote voorbeeld. Het machtsspel besliste anders en bovendien liep kameraad Adolf meer warm voor het Reinlandse model (waar ons poldermodel van afgeleid is).
Eigenlijk was Hitler een lieve linkse schat, die eindelijk eens opkwam voor de gewone man in de straat.

Chaves is ook een fantastische lieve schat die opkomt voor ... nou ja, .. in elk geval gaf hij zijn verlies toe (in een poging de democtatie om zeep te helpen, maar zijn tijd komt nog wel, Chaves heeft blijkbaar geduld voordat hij zijn ware aard laat zien).

Wees progressief en niet dom!

Anoniem zei

Hitler was een rechtse socialist. En ook een wat ander soort socialist dan Chavez is, autoritair, wat Chavez niet is.

Anoniem zei

Chavez heeft bijvoorbeeld (in de bijna tien jaar dat hij alweer aan de macht is) geen enkele groepering uit het parlement verjaagd. Zoals hitler met de communisten heeft gedaan.

De Muis zei

Chaves stuurt ook geen joden naar concentratiekampen. Maar Chaves is wel een grote vriend van Castro. Ook zo'n fijne 'socialist'.
Dankzij de olie kan Chaves een heel eind komen - en het is het Venezuelaanse volk gegund - maar ik ben bang dat het ten koste gaat van een gezonde marktgeleide economie. En ik vrees dat het Moegabe effect (het in puin helpen van het welvarende Rhodesie, ..Zimbadwe dus) ook hier op de loer licht.

Anoniem zei

Castro is geen hele fijne vent, Iran geen fijn land. Maar als je als land iets tegenover de VS en haar bondgenoten te bieden wilt hebben zul je bondgenoten moeten sluiten. En Chavez heeft niet echt veel keuze om 'nette VS tegenstanders' te vinden. Deze bondgenootschappen zijn in dit systeem noodzakelijk voor een land als venezuela om te overleven.
Verder pakt Chavez veranderingen erg tactvol aan, er zijn geen hele grote en overhaaste nationalisaties in verschillende sectoren. Het grootste gevaar op economisch gebied is dat hervormingen worden gesaboteerd door landen met een 'nette' markteconomie en die democratie 'respecteren'.

Anoniem zei

Hitler was helemaal geen socialist zeg! En het begrip rechtse socialist is net zoiets als een vierkante circel.
Het woord socialistische in 'nsdap'
is er alleen ter misleiding.

Anoniem zei

Hitler was helemaal geen socialist zeg! En het begrip rechtse socialist is net zoiets als een vierkante circel.
Het woord socialistische in 'nsdap'
is er alleen ter misleiding.