Het nieuwe kabinet regeert nog geen twee weken. Maar conflicten op minstens drie fronten laten al haarscheuren in de coalitie zien. De sfeer van saamhorigheid en nieuw elan die Balkenende Vier aan de samenleving wil opdringen blijkt binnen zijn eigen coalitie nogal fragiel. Sociale cohesie krijgen we in bakken retoriek over ons uitgekieperd, maar de cohesie binnen de coalitie maakt zacht gezegd geen erg overtuigende indruk.
De nieuwe regering staat vanwege de diverse conflicten onder druk van links maar ook van rechts. Een stevige linkse oppositie zou de regering in veel ernstiger moeilijkheden kunnen brengen dan reeds het geval is. Maar zo´n linkse tegenstem is momenteel te verbrokkeld en te aarzelend om veel effect te sorteren, al verschuiven er dingen in de goede richting. Maar vooralsnog is de agressieve campagne van Wilders veel effectiever. Alles tezamen lijkt de kans op vier jaar regeren in stabiele rust - de hoop van Balkenende Vier - niet erg groot.
De hardste linkse aanval komt vanuit de SP en betrof de Nederlandse steun aan de oorlog tegen Irak. De SP heeft afgelopen week in de Tweede Kamer een motie ingediend om een onderzoek naar die steun in te stellen. Die kreeg geen meerderheid achter zich, maar had wel degelijk enig effect. PvdA-fractieleider Tichelaar gaf duidelijk aan dat hij het inhoudelijk met de motie eens was. De PvdA kon ook weinig anders, ze had voordat ze tot de huidige rechtse regering toetrad ook op een dergelijk onderzoek aangedrongen. Maar de PvdA had nu deze eis laten vallen omdat de andere, zo bleek nog eens glashelder uit het Kamerdebat afgelopen week. De lieve vrede binnen de verse coalitie was de PvdA meer waard dan de lieve vrede in Irak - Zo'n vrede vereist immers dat de waarheid over de oorlog, en ook over het Nederlandse aandeel daarin, werkelijk boven tafel komt. Op doofpotten en leugens kun je geen vreedzame oplossing bouwen - en trouwens ook geen stabiele coalitie. Het feit dat het meningsverschil over het onderzoek tussen PvdA enerzijds en CDA en CU anderzijds zo zichtbaar is, het feit dat de PvdA slechts om machtspolitieke redenen het door de SP gevraagde onderzoek niet steunt en dat iedereen dat kan zien - het legt een zwakke plek bloot in de regering. En de meest gehaaide diplomaat om politieke conflicten in den Haag te helpen beslechten is daartoe niet in de gelegenheid omdat hij inmiddels Minister van Buitenlandse Zaken is geworden en wel iets anders te doen heeft...
De Irak-kwestie krijgt ongetwijfeld een vervolg. De SP heeft inmiddels aangekondigd dat ze het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie NIOD om een onderzoek naar de zaak zal vragen. Gevaarlijker voor de regering wellicht is het feit dat de Eerste-Kamer-leden van de PvdA wel de ruimte hebben die de TweedeKamerfractie van die partij niet heeft. Tichelaar zei afgelopen zaterdag in een radio-interview dat de Eerste Kamerfractie van zijn partij niet gebonden is aan de afspraken van het regeerakkoord. "Het staat de nieuwe PvdA-fractie in de Eerste Kamer vrij om het initiatief te nemen naar een onderzoek naar de Nederlandse missie in Irak" , aldus Het Parool. Dat is een wel heel verleidelijke voorzet, en het is te hopen dat kritische PvdA-ers, buiten en binnen die Eerste Kamer, deze aangrijpen ook.
Overigens zei Tichelaar ook dat hij "de Tweede Kamer het best de lijn van hun collega's in de Tweede Kamer konden volgen" , in de woorden van dezelfde krant. Balkenende noemde dat "een buitengewoon verstandige opmerking" - toch wel een teken dat hij zich zorgen maakt dat de zaak voortwoekert.
Het is zaak voor links om de zaak op de agenda te houden, zodat er druk buiten èn binnen de PvdA blijft om alsnog een onderzoek naar de Irak-oorlog te bereiken. Als het kabinet dat niet overleeft, des te beter. In de woorden van Harry van Bommel op zijn weblog: "De onderste steen moet boven" . Het initiatief "openheid over Irak" , dat met een brieven aan de Tweede Kamerleden van de PvdA en aan afdelingen van die partij de kwestie naar voren hielp brengen, onverminderd relevant en noodzakelijk.
(wordt vervolgd)
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten