zaterdag 25 augustus 2007

Griekenland: de brandstichter heet kapitalisme

Griekenland brandt, en de naam van de brandstichter is kapitalisme. Op drie manieren is dat aannemelijk te maken: plaatselijk winstbejag van ondernemers, asociale prioriteiten van een kapitalistische regering, en de gevolgen van een door kapitalistisch beleid ontsporend klimaat hebben beslissend bijgedragen aan de huidige catastrofe de al minstens 44 mensenlevens heeft gekost.

Inmiddels heeft de regering - maanden na de eerste bosbranden van deze zomer - de noodtoestand afgekondigd. Zou het nog uitmaken? Gaat ze de vlammen arresteren of zo, en zonder vorm van proces opsluiten? Iets anders gezegd: is het iets anders dan verlaat machtsvertoon, om haar asociale onvermogen te verbloemen en nog iets van haar gehavende gezicht te redden enkele weken voor landelijke verkiezingen?

Hoe kom ik er bij om het kapitalisme tot brandstichter uit te roepen? Is het niet gewoon een combinatie van extreme hitte, harde wind, enkele brandstichtende criminelen en wellicht een wat traag reagerend bestuur?

Was het maar waar. Om te beginnen is er de hitte zelf. nee, je kunt niet één-op-één zeggen dat een hittegolf veroorzaakt wordt door het broeikaseffect, en dat het een onderdeel is van de klimaatverandering die - zo staat nu toch wel ongeveer vast - door de industriële uitstoor van broeikasgassen op gang wordt gebracht.

Máár 1. dit is niet de eerste hittegolf van deze zomer, maar de derde; en 2. een samenvatting van het klimaatrapport van het VN-klimaatspanel IPPC van begin dit jaar noemde toenemende frequentie en intensiteit van hittegolven wel als één van de mogelijke en min of meer waarschijnlijke gevolgen van het broeikaseffect.

Dus is het leggen van verband tussen broeikaseffect en een erg ontvlambaar Griekenland wel degelijk redelijk. Dat broeikaseffect, die CO2-uitstoot. is een effect van wereldwijde, op winstbejag gerichte industriële groei - enen gevolg van het kapitalisme. En mensen die hier willen komen betogen dat ook Rusland onder Stalinistische en China onder (post)Maoistische leiding alles ondergeschikt maakte aan industriële groei, mogen er dan wel meteen bij uitleggen wat er dan niet-kapitalistisch was aan die twee staten. Maar dit terzijde.

Dan de prioriteiten van de conservatieve regering van premier Karamanlis. Die vormen het tweede verband tussen het kapitalisme en de branden. Op het NOS-journaal van 20 uur deze zaterdagavond was een boze bewoner van een brandend gebied aan het woord. Die vroeg zich af waarom de regering geen brandweerwagens en dergelijke had gekocht, maar F-16 straaljagers aanschafte. Het land was toch niet in oorlog?

Kennelijk geeft de regering stelselmatig weinig - te weinig - uit aan de brandweer. En dat in een land dat elke zomer met grote bosbranden te kampen heeft. bezuinigen is, in Griekenland net als in zoveel andere landen - prioriteit nummer één. Het is een prioriteit afgedwongen door bedrijven die lagere belastingen willen om hogere winsten te kunnen boeken. Voor militaire uitgaven - nodig voor het handhaven van een positie in de internationale kapitalistische pikorde - maken regering een uitzondering. Voor het redden van mensenlevens blijkbaar niet. kapitalistische prioriteitsstelling leidt tot volstrekt onvoldoende voorbereiding op deze bosbrand.

En laat niemand doen alsof de huidige catastrofe niet te voorzien was. Een burgermeester van een deel van Athene waar al drie eerdere grote branden waren geweest sinds 1982, riep een week van te voren dat er hier en daar al brandhaarden waren. Serieuze reactie bleef uit.

Dezelfde burgemeester wees op een sinister aspect dat het derde verband is tussen de werking van het kapitalisme en de bosbranden. Hij wees op de grondprijzen: inmiddels een miljoen euro per tiende hectare, dus tien miljoen per hectare. Voer voor projectontwikkelaars en grondspeculanten! Er is alleen een kleine beperking: zolang er bos op de grond staat mag je er, volgens wetgeving, geen huizen op bouwen.

Het NOS-journaal van deze zaterdag - in een opvallend goede en kritische reportage over de bosbranden - wees op deze kleinigheid en gaf er mee aan dat er dus wat bij te winnen viel als het bos zou verdwijnen. Bij dat verdwijnen kunnen vlammen een aanzienlijke hand helpen. Je kunt in hete zomers op de vlammen gaan wachten. Je kunt ze ook een handje gaan helpen.

Daar hebben we dan ook een hebzuchtig motief om brand te stichten en ruimte te scheppen voor lucratieve projectontwikkeling. Daar hebben we het derde verband tussen kapitalisme en branden te pakken: rechtstreeks winstbejag van ondernemers. Als de Griekse bossen in gemeenschapshanden zouden zijn en de grond eronder niet verhandeld kon worden, zou dit motief voor brandstichting ontbreken.

Klimaatverandering, neoliberale bezuinigingen en het winstbejag van prjectontwikkelaars - groot en klein - die drie dingen maken deze branden tot niet de zoveelste natuurramp, maar tot onderdeel van het huidige politiek-economisch systeem. In de fik dus, dat systeem, voor het ons allemaal verschroeit of in de golven verzuipt.

2 opmerkingen:

Anoniem zei

Zie ook hier.

Anoniem zei

Heb zojuist een weekendje Parijs gewonnen . Ik heb de tckets en de reservatie al binnen. Als je ook wil winnen gewoon aanmelden op hun nieuwsbrief.
[url=http://www.vakantiestart.info]
vakantiestart[/url]