Rotterdam en Den Haag: twee acties voor democratische rechten

Op twee plaatsen tegelijk vinden morgen (1) acties plaats ter verdediging van democratische rechten. In Den Haag, waar mensen gaan betogen tegen een nazi-mars. En in Rotterdam, waar mensen actie gaan voeren tegen een poging van de politie om een vrije meningsuiting te onderdrukken. Ook een rooie ravotr kan maar op één plek tegelijk zijn. Ik ga naar Rotterdam, en niet - zoals ik eerder van plan was - naar Den Haag.

In die laatste stad vindt de demonstratie plaats die Antifascistische Actie (AFA) organiseert tegen de Nederlandse Volksunie (NVU), het naziclubje van Constant Kusters. Een waardevol initiatief, op zichzelf. Ook al ben ik er niet bij, ik blijf bij mijn eerder op dit weblog gepubliceerde opvatting dat openlijke tegenacties, ook tegen momenteel vrij fragiele nazipartijtjes, een noodzaak zijn. Ik kom daar verder in dit artikel op terug. Maar, hoe nodig de AFA-demonstratie ook is, iets anders heeft vandaag wat mij betreft voorrang: een aanval op democratische rechten van actievoerders, die moet worden afgeslagen.

Waar gaat het om? Vorige week deden Internationale Socialisten (IS) in Rotterdam iets wat ze week na week doen: ze verkochten het maandblad De Socialist met een handvol mensen op straat. Al snel kwam de politie erop af, zei dat deze activiteit niet was toegestaan, en dreigde zelfs met arrestatie. Vanuit de IS heeft de politie inmiddels een klacht over dit politieoptreden gekregen.

Maar klagen is niet genoeg. Een prachtige manier om bedreigde rechten te verdedigen is door die rechten in alle openheid, van te voren aangekondigd en in groepsverband, demonstratief te gebruiken. Om 13.00 zullen mensen van de Internationale Socialisten opnieuw De Socialist in Rotterdam verkopen, bij de Openbare Bibliotheek. Pers is gewaarschuwd en hopelijk ook aanwezig. Ik ga daarheen en doe mee met die verkoop. Niet alleen omdat de eigen organisatie wordt aangevallen - ik ben lid van de IS zoals veel lezers van dit weblog wel weten. Het belang van deze actie gaat echter verder dan dat groepsbelang zelf.

Als de Rotterdamse politie wegkomt met deze aanval op vrije meningsuiting dan is dat slecht voor èlk kritisch geluid op straat. Slaan we die aanval af, dan vergroten we de menings- en actievrijheid ook voor anderen, ook buiten Rotterdam. Maar een nederlaag voor de IS in Rotterdam kan als precedent misbruikt worden door autoriteiten in andere steden - niet alleen tegen de IS, maar ook tegen weggeefwinkels en streetraves etcetera. Een paar weken geleden nam ik in een artikel het voor hun rechten op, omdat ik in een aanval daarop een aanval op alle vromen van kritiek en verzet zag zag. Nu geldt hetzelfde voor deze IS-activiteit. Ook en vooral daarom doe ik daaraan mee, en laat ik de AFA-demonstratie schieten - hoe spijtig ik het ook vind.

Ik blijf er namelijk wel degelijk van overtuigd dat openlijke nazi-activiteit een openlijk, en zo breed mogelijk, tegengeluid vereist. De huidige tijd en context vereist dat. We hebben een regering die inhoudelijk rechts is maar zich op onderdelen links van het midden profileert - mede vanwege de PvdA-deelname eraan. Het generaal pardon voor een groot aantal vluchtelingen is een voorbeeld van die linksige uitstraling. Dit draagt ertoe bij dat de voornaamste oppositie tegen dit kabinet van rechts komt, niet van een nogal tam opererend links. Wilders scoort keer op keer, en krijgt bijval van de VVD en weerklank onder grote groepen mensen.

Dit maakt het klimaat gunstig voor extreem-rechte geluiden. In deze context kunnen zelfs zwakke nazi-groepjes kristallisatiepunt vormen voor naar rechts radicaliserende jongeren. Nu kijkt vrijwel iedereen ter uiterste rechterzijde nog naar Wilders - maar die heeft (nog?!) geen actieve politieke operatie op straat. Mensen die op zoek zijn naar activistisch extreem-rechts kunnen daar (alweer: nog?!) niet terecht. Alle kans dat zulke mensen vroeg of laat bij nazi-groepjes terecht komen of zelf vergelijkbare groepen gaan vormen.

Dàt - en niet de nogal krakkemikkige staat van veel van die nazi-groepjes zelf - is voor mij reden om voor deelname aan openlijke activiteit tegen nazi-groepen te pleiten. Hou ze kort, zodat ze geen kristallisatiepunt kunnen vormen voor grotere aantallen mensen die Wilders-demagogie in straatactivisme willen vertalen. Daar gaat het om. Dat blijft recht overeind, ook nu ik van deze specifieke demonstratie wegens boven geschetste prioriteit afzie.

Daarom hoop ik dat ook de AFA-actie van deze zaterdag een relatief succes wordt. Helaas ziet het er echter niet zeer florissant uit. De mobilisatie buiten AFA-kringen is zo ongeveer afwezig, hetgeen ik betreur. Geen andere groeperingen dan AFA zelf hebben zich, voorzover ik weet, achter de oproep geschaard of tot deelname opgeroepen. Dat was voor 14 juli, toen AFA ook tegen de NVU demonstreerde, anders. Daar hadden zowel GroenLinks-jongerenorganisatie Dwars als uiteindelijk ook de Internationale Socialisten tot meedoen opgeroepen.

Maar wie zich beklaagt over het niet meedoen van andere groeperingen op 4 augustus, dient onder ogen te zien dat ook de AFA-mobilisatie zelf aanzienlijk minder van de grond is gekomen dan die voor 14 juli. Op de website van AFA Den Haag is niet eens de oproep voor 4 augustus geplaatst! Daar staat nog de poster van 14 juli te prijken. Op de website van AFA landelijk staat de oproep wel, evenals op Indymedia. Maar daar heb je het mee gehad, zo ongeveer. En de flyer op de laatste site is niet eens zichbaar.

Het wordt wat moeilijk om van andere organisaties te vergen dat ze deze demonstratie serieus nemen als AFA dat zelf maar in beperkte mate doet. En de wel uiterst magere verspreiding van de toch al traag naar buiten gebrachte oproep (zie mijn vorige stuk hierover) is geen symptoom van een erg voortvarende houding bij AFA zelf. Geloven mensen van AFA zelf wel in mobiliseren voor zo'n demonstratie? In de aanloop voor 14 juli was mijn antwoord: met alle beperkingen, jazeker! Bij deze demonstratie ben ik aanzienlijk sceptischer. Ik weet het, vakantietijd en zo. Maar toch...

En ja, andere organisaties zouden kunnen zeggen: wij nemen het serieus en wij gooien ons erin. Maar als de organisatie die de actie heeft uitgeroepen dat zelf nauwelijks doet, is het dan gek dat anderen niet hard rennen? Geef je die andere organisaties dan juist niet een mooi excuus om niet te gaan, laat staan om op te roepen?

Toch zou ik, nogmaals, zelf zijn gegaan als ik geen activiteit had die naar mijn mening voorrang verdient. Kritiek als bovenstaande wint aan geloofwaardigheid als ze vanuit een deelnemer zelf gedaan wordt, en ook daarom was ik morgen graag deelnemen.

Ik hoop trouwens dat mijn wat sombere prognose voor morgen misplaatst is. Soms vinden er vormen van mobilisatie, van het aanboren van netwerken van mensen, plaats die zich aan het oog van deze internetbewoner onttrekken. Misschien duiken er toch nog meer mensen op, met een diverser achtergrond dan de befaamde autonome betogers die op 14 juli de hoofdmoot vormden. Ik hoop het. Sowieso kom ik op de demonstratie van deze zaterdag binnenkort hoogstwaarschijnlijk terug. Wie dit nog leest en gaat: sterkte!

(1): Opmerking, gemaakt 4 augustus 20.25: ik schreef dit stuk 's nachts, toen het feitelijk al zaterdag was. Waar in dit stuk "morgen" staat, moet " deze zaterdag" staan. Dat er nog een stuk nachtrust tussen schrijfmoment en actietijd zat, doet daar niet aan af...