Op 18 juli werd via Indymedia bekend dat Constant Kusters zijn Nederlandse Volksunie opnieuw tot een mars opriep, en wel op 4 augustus, en wederom in Den Haag. Daarmee hoopt hij kennelijk het debacle van zijn afgeblazen mars van 14 juli - en het bescheiden maar reële succes van de door de Antifascistische Actie (AFA) die dag gehouden demonstratie - weg te wissen. Daar mag hij niet mee wegkomen. Dus ben ik opgelucht en blij dat AFA ook voor 4 augustus een tegendemonstratie tegen de NVU-mars heeft aangekondigd. Plaats is bekend, tijd helaas nog niet. Indymedia blijven checken, dus.
Wel merk ik daarbij op dat het wel erg lang heeft geduurd voor de oproep tot tegenactie naar buiten is gebracht. Tussen 18 juli en vandaag liggen negen dagen! Kostbare tijd is dat. En juist ook als bijvoorbeeld misschien een vergunning nog niet zou zijn afgegeven, is het zaak om tijdig een oproep naar buiten te brengen. Hoe eerder en grootschaliger de publiciteit immers is, hoe lastiger het wordt voor autoriteiten om een vergunning te weigeren.
Niet alleen is demonstreren gewoon het recht van antifascisten. Hoe duidelijker de tekenen zijn dat er sowieso demonstranten gaan komen, hoe meer belang autoriteiten hebben om alsnog vergunning te verlenen, juist vanwege een 'ordelijk verloop' waar bestuurders zo'n prijs op beweren te stellen. En het belangrijkste teken dat er sowieso demonstranten zouden kunnen komen zijn nu juist die openlijke aankondigingen en oproepen, op websites, maar ook via flyers, posters en persberichten.
Afwachten tot een vergunning rond is, dat is onder dit soort omstandigheden tactisch niet handig. Die oproep verspreiden dus, eerlijk zeggen dat de vergunning is aangevraagd maar misschien nog niet is afgegeven (als dat de situatie is) - en de bal van de vergunning netjes op de helft van stadsbestuurders leggen zodat zij de kwaaie pier zijn als ze weigeren. Dan is er kans op een behoorlijke opkomst dan is er ook kans op een stevige actie als op het laatste moment de politie een eventueel verbod probeert af te dwingen, en dan is makkelijk uit te leggen dat we hebben getracht de legale wegen te bewandelen, maar dat de autoriteiten die weg hebben geblokkeerd. Dat geeft de beste impact, juist ook als er bestuurlijk wordt tegengewerkt.
Maar niet te lang teruggekeken - nu de oproep voor een tegendemonstratie er ligt, kunnen we verder! Ik hoop op:
*een grotere opkomst dan op 14 juli;
*een breder draagvlak van de demonstratie dan op 14 juli:
* een kleurrijker deelname dan op 14 juli:
* een aanpak op de demonstratie zelf die er voor omstanders herkenbaarder en overtuigender uitziet: leuzen die leesbaar en verstaanbaar zijn voor omstanders; leuzen die aansluiten bij de zorgen van grotere groepen; leuzen die ook zichtbaar een leesbaar zijn via een veelheid van borden en spandoeken; en ga zo maar door. Wat er in dit opzicht goed was èn beter kon op 14 juli, lees je op één van mijn stukken daarover. Het betekent: werk aan de winkel, en niet pas op 4 augustus zelf.
Laten we duidelijk zijn over de noodzaak. Niet alleen dient elk georganiseerd vertoon van nazi-activiteit op straat een stevig en openlijk tegengeluid te verduren te krijgen - al snap ik dat linkse mensen soms andere dingen voorrang moeten geven. Meer over zulk soort afwegingen op een ander eerder stuk .
In dit specifieke geval zijn er extra redenen:
1. het voorwendsel van de nazi-mars: protesteren tegen oorlogsdreiging tegen Iran! We mogen ze niet op deze manier weg laten komen met het misbruiken van anti-imperialistische thema's, om via zulke vermomming hun eigen agressieve gif te verspreiden.
2. Als de NVU nu kan marcheren zonder protest, dan is de overwinning van 14 juli ongedaan gemaakt. Dat hoopt Kusters. Om die droom aan diggelen te slaan moeten wij er weer zijn. Anders laten we onze overwinning van 14 juli nodeloos uit handen glippen.
3. Gezien reacties binnen zijn eigen club op het afblazen van de NVU-mars op 14 juli is de positie van Kusters intern verzwakt. Nòg een debacle, en de NVU raakt nog ernstiger uit het gareel, met Kusters als mogelijk slachtoffer. Na de opheffing van de Nationale Alliantie, een ander nazi-clubje, zou dat een mooie opsteker zijn voor antifascisten. Een succesvolle actie van antifascisten - breed, kleurrijk en strijdbaar - kan een extra zetje richting afgrond voor Kusters en zijn club betekenen. Dat betekent: aan het werk! We hebben nog zeven dagen.
En voor wie denkt dat we daarna rust krijgen: op 22 september wil de Nederlandse Volksbeweging, nog een nazi-organisatie, marcheren in Amsterdam, met als voorwendel: het eisen van terugkeer van een monument dat tijdelijk is verwijders wegens de bouw van een moskee. Radio TV Noordholland meldt dat. Een ongestoorde nazi-mars, in de stad van de Februaristaking tegen jodenvervolging tijdens de nazi-bezetting? Ik dàcht toch van niet, he?!
vrijdag 27 juli 2007
SP-crisis: over democratie en verkeerde 'vrienden'
Het gedonder binnen de SP is niet voorbij, en ik vermoed dat het voorlopig wel blijft rommelen ook. Veel van de kritiek op de officiële SP en haar leiding is terecht. Maar er zijn ook rechtse kapers op de kust. Een aantal gedachten over recente ontwikkelingen.
Afdracht en hardvochtigheid
Nu speelt er de zaak van gemeenteraadslid Johan Luijendijk die uit de partij gaat. Tweederde van het afdelingsbestuur, plus de twee andere raadsleden, kozen zijn kant. Het conflict draaide om de afdrachtregeling: mensen die gemeenteraadslid, Statenlid of parlementslid zijn voor de SP, dragen hun inkomsten af aan de SP, en krijgen in ruil daarvoor een - lagere - vergoeding van de partij. Dit is een hele goede zaak, zo voorkom je dat mensen zich laten kandideren door de SP om vooral carrière te maken en grof geld te verdienen.
Luijtendijk werd echter geconfronteerd met een forse inkomensdaling doordat hij zijn WAO-uitkering kwijtraakte. Wie raadslid kan zijn, is niet arbeidsongeschikt, zo was de redenering. Zo viel zijn inkomen terug naar 185 euro in de maand. Dus vroeg Luijtendijk aan de SP-leiding om een oplossing, een tijdelijke onderbreking van het afdragen van de raadsinkomsten of iets dergelijks.
Maar de SP-leiding weigerde daar, aldus de berichtgeving in de NRC, aan mee te werken. Volgens die leiding was het een "persoonlijk probleem"en was het niet de bedoeling dat de SP kwalijke gevolgen van kabinetsbeleid ging "repareren". Morrelen aan de uitvoering afdrachtsregeling was onbespreekbaar. "Solidariteit, mensen boven regels of de menselijke maat? Ik heb deze belangrijke waarden binnen de SP node gemist. Van zo'n partij wens ik dan ook geen lid meer te zijn", schrijft Luijendijk - in een stuk dat opvallend genoeg op de website van SP-Zutphen staat te lezen. Voorzover ik uit de berichtgeving kan opmaken, kan ik niet anders dan Johan Luijendijk hier groot gelijk in geven. het ziet er naar uit dat de landelijke partijleiding krampachtig en zonderveel menselijk gevoel heeft gereageerd. Dat moet veranderen, anders gaat de partij als serieuze linkse partij echt in hoog tempo naar de bliksem.
Gestook en leedvermaak
Sommigen zouden dat juist graag zien - dat de SP als stevig linkse organisatie (verder) naar de bliksem gaat. Hoe zeer de crisis in de SP buiten die partij met leedvermakelijke belangstelling wordt gevolgd, blijkt uit berichtgeving, vooral uit krantenkoppen. "Onvrede groeit in centraal geleide SP" berichtte de NRC op 13 juli, kort nadat de partij de hoofdredacteur van partijblad De Tribune had geschorst omdat die in een artikel vooral critici van het partijbestuurd over de kwestie-Yilderin aan het woord had gelaten. Yilderin is het Overijsselse Statenlid die met voorkeursstemmen van vijf anderen en hemzelf tot Eerste Kamerlid was gekozen. Partijbestuur en partij waren het daar niet mee eens en riepen Yilderin op om van die zetel af te zien. Dat is nog niet gebeurd.
Over die zaak zelf zo nog wat meer. Mij gaat het om de toonzetting van die krantenkop: "centraal geleide SP". Ik zou de NRC-redactie willen vragen of ze ook maar één politieke partij kan aanwijzen die níét 'centraal geleid' is. Ik citeer bijvoorbeeld VVD-aanvoerder Mark Rutte, in gevecht met Rita Verdonk. "Genoeg is genoeg. Wie zichzelf niet kan wegcijferen voor de liberale visie, die hoepelt maar op." Nou zal dat met die 'liberale visie' allemaal wel. Mij gaat het erom hoe in de VVD de leider een lastig fractielid de wacht aanzegt. Hij stelt de lijn vast, de rest moet zich voegen.
Toch noemt niemand de VVD "centraal geleid". De keus om dat bij de SP wel te doen, ligt in de bijklank, de associaties, die de woorden oproepen. een centraal geleide partij, dat doet denken aan centraal geleide economieën, 'democratisch' centralisme op z'n Oost-Europees en dergelijke. Wat hier gebeurt is niet eenvoudig een autoritaire bestuurswijze - die de SP met andere partijen gemeen heeft - onder de loep houden. Wat de NRC hier doet is de SP indirect apart zetten als èxtra kwalijk, vanwege haar stalinistische (in dit geval maoistische ) wortels. In deze woordkeus verraadt zich een behoefte om de SP apart te zetten: die linkse radicalen zijn in feite verkapte stalinisten.
Ik denk dat we in die hype niet mee moeten gaan. Het autoritaire bestuur mag qua vorm geworteld zijn in de maoistische erfenis. Qua inhoud dient het een heel ander doel: de partij van bovenaf meenemen in een middenkoers waarin een streven naar regeringsdeelname en verdere concessies aan nationalistisch dikke plussengepraat de overhand krijgt. Het autoritaire gedoe in de SP is niet zozeer een stalinistisch restant; het is vooral een mechanisme waarmee juist iedere werkelijke linksheid binnen die partij wordt verstikt.
Yilderin, de wet en de partijraad
Laten we nog eens kijken naar de democratie binnen de SP zelf. Rond de zaak Yilderin werden een aantal dingen duidelijk. Allereerst moet erkend worden dat Yilderin juridisch in zijn recht stond - maar dat voor serieuze democraten, en dus socialisten daarmee de kous niet af is. De manier waarop de Eerste Kamer wordt gekozen laat toe dat Statenleden kunnen kiezen wie ze willen. Als SP-Statenleden via hun stem iemand van de VVD in de Eerste Kamer hadden gekozen, was dat óók helemaal legaal geweest. Maar - hoe juridisch correct ook - politiek zou vrijwel iedereen zoiets een aanfluiting van de democratie hebben gevonden, en terecht. Die SP-statenleden zijn gekozen door mensen die de SP invloed willen geven. Die Statenleden hebben tot taak om die invloed ook in de Eerste Kamer te brengen.
Veel democratischer dan deze rare Eerste Kamer-procedure is dan toch de gang van zaken in de SP. De hele partij stelt, via een Partijraad, de volgorde vast van een kandidatenlijst. Afspraak is dat de Statenleden zich daaraan houden. En het excuus dat de partijleiding beter uitleg had moeten geven is vrij zwak als je bedenkt dat Yilderin al jaren Statenlid was en eerder gemeenteraadslid, en dus toch wel een beetje kon weten hoe de zaak bij de SP was geregeld.
Hij had ook nog de statuten van de SP kunnen lezen. Daar staat (artikel 15, lid 2.) duidelijk: "Leden van de vereniging die gekozen worden in openbare lichamen zullen (...) hun zetel ter beschikking stellen aan de vereniging wanneer het relevante partijorgaan hierom verzoekt."Uit de volgende zin van het artikel valt op te maken dat het in het geval van Eerste Kamerleden de partijraad die dit kan beslissen. Formeel gezien staat de SP in het conflict rond de zetel van Yilderin dan ook in zijn democratische recht.
Sluiting en schorsing: kwalijke zaak
Er zijn echter drie dingen die het democratisch gelijk van de SP ernstig ondergraven. In de eerste plaats de lompe manier waarop de partijleiding met Yilderins spreekruimte omging. Zijn SP-weblog is, met oneigenlijke argumenten. Te weinig bezoekers en teveel laster; ik ben daar in een eerder stuk op in gegaan. In de tweede plaats het schorsen van hoofdredacteur Elma Verhey omdat zij een artikel wilde plaatsen waarin voornamelijk mensen die het voor Yilderin opnamen aan het woord kwamen. Dat is een grove, anti-democratische maatregel.
Het SP-bestuur verdedigt die maatregel in een uitvoerige toelichting op de zaak. Het weblog Kritisch Links meet de tekortkomingen van het artikel vrij breed uit, al vindt dat weblog de schorsing wel degelijk problematisch. In het artikel zou volgens de SP-leiding geen hoor en wederhoor zijn toegepast, het zou journalistiek ondermaats zijn.
Nu kan dat best waar zijn, ook hoofdredacteuren maken er wel eens een zooi van. Maar dit is journalistieke kritiek op een enkel artikel. Is het de taak van partijbestuurders om rechtstreeks journalistiek te bedrijven, of kan ze zich beter beperken tot de grote lijnen? En had het gebrek aan wederhoor (het stuk bevat trouwens wel degelijk uitspraken van mensen die het met critici niet eens waren, maar dit terzijde) niet in een volgend nummer met een anders stuk kunnen worden ondervangen? Rechtvaardigt 'één artikel waar het partijbestuur ontevreden over was een schorsing? Het lijkt dat hier de lange tenen van partijbestuurders de afweging bepaalden, niet zozeer het vermeende gebrek aan journalistieke kwaliteit van het artikel.
Ja, als een redacteur van een partijblad beroepsmatig faalt, slechte journalistiek bedrijft, dan dient zij daarop te worden aangesproken. Als een redacteur van een partijblad stelselmatig de visie van de partij niet of verkeert weergeeft, dan geldt dat nog meer. Maar, in een constructie waarin de hoofdredacteur een zelfstandige redactionele plek heeft en dus niet puur een doorgeefluik is van wat het bestuur wil, is het raar als het bestuur per artikel iemand kan schorsen. Hooguit kan het bestuur de hoofdredacteur aanspreken op slecht functioneren, afspraken proberen te maken voor verbetering en dergelijke.
Als het keer op keer misgaat wordt het een andere zaak. De Tribune is blad van de SP, en de SP als geheel heeft, desnoods via gekozen bestuurders, over de lijn daarvan wel degelijk het laatste woord. Maar deze schorsing, vanwege één kritisch stuk, is wel degelijk een aantasting van de democratische ruimte die er in een linkse partij, en ook in haar pers, hoort te zijn.
Als het partijbestuur werkelijk rechtstreekse greep wil hebben op wat er in De Tribune staat, dan hoort de redactie ervan binnen het partijbestuur te liggen. Maar daarmee wordt De Tribune van een leesbaar links magazine vanuit de SP richting een breder publiek puur tot een partijblad, een clubkrantje. Daar heb je dan geen professionele hoofdredacteur met een verleden in Vrij Nederland voor nodig, dat kan partijbestuurder Hans van Heijningen dan beter zelf gaan doen. Het schorsingsbesluit in deze context was dan ook wel degelijk een anti-democratisch besluit.
Partijraad: lang niet democratisch genoeg
De derde, en wellicht meest wezenlijke, factor die het democratische karakter van de SP ondergraaft is de wijze waarop de partij georganiseerd is. Dat is te zien aan de partijraad. Dat orgaan, dat in de zaak-Yilderin zo'n hoofdrol speelde, is de plek waar in de SP die democratie tot uiting komt. En ja, een orgaan dat 52.000 leden vertegenwoordigt sla ik hoger aan dan vijf Statenleden die door de besluiten van dit orgaan heen fietsen.
Maar hoe vertegenwoordigt die partijraad de leden? Gesnuffel in de statuten (artikel 12, om precies te zijn) leert dat die raad voornamelijk bestaat uit de afdelingsvoorzitters. Elke afdeling een voorzitter, allemaal samen, plus het door het jaarlijkse Congres gekozen Partijbestuur, dat is de partijraad. Dit betekent een paar dingen. Mensen die plaatselijk naar boven komen omdat het goede afdelingsbestuurders zijn, krijgen ook het laatste woord over de grote landelijke lijn. Maar ze zijn niet echt gekozen om zich over dat laatste uit te spreken.
Goed organiseren op afdelingsniveau is echter bepaald niet automatisch hetzelfde als scherp nadenken over de grote landelijke thema's. Deze selectie werkt een wel erg bestuurlijke oriëntatie van de partij in de hand, een gerichtheid op praktisch bezig zijn, zonder al te veel lastige vragen en discussies. Die oriëntatie maakt het voor het partijbestuur des te makkelijker om zo'n partijraad en de voorzitters erin als doorgeefluik voor beleid van hogerhand te gebruiken. Voor de democratie is dat niet gezond.
Daar komt bij dat meningsverschillen niet alleen tussen afdelingen plaats vinden, maar ook daarbinnen. Door per afdeling enkele de voorzitter naar de partijraad te sturen, blijven minderheden binnen afdelingen te vaak onhoorbaar. Zo kun je krijgen dat, als in elke afdeling een derde het ergens niet mee eens is, op een partijraad niemand namens die - toch vrij forse - minderheid het woord kan voeren. De tweederde in elke afdeling kan immers haar stem naar de partijraad sturen.
Het is zelfs mogelijk dat een opvatting die meerderheidssteun onder de leden heeft, slechts een minderheid op de partijraad krijgt. Reken maar na. Stel, je hebt tien afdelingen van elk tien mensen. In vier ervan wil iedereen voorstal A. Dat zijn veertig mensen. In de andere zes afdelingen wil de helft plus één voorstel B; de rest wil voorstel A. Dat betekent 36 mensen voor voorstel B, en 24 voor voorstel A. Veertig plus 24 is 64 voor voorstel A; 36 voor voorstel B. In een ledenstemming wint A overtuigend: 64 tegen 36. Maar als de voorzitters op basis van de meerderheid binnen hun afdelingen stemmen, dan wordt het 6 tegen 4 voor voorstel B. En dat gaat er dan nog van uit dat er binnen de afdeling over zo'n voorstel wordt gediscussieerd vóór het de partijraad bereikte.
Veel beter, veel democratischer, zou het zijn als het kiezen van partijvoorzitters in de afdeling losgekoppeld zou worden van het kiezen van gedelegeerden op een partijraar. Die keus zou dan op basis van zichtbare overtuigingen, en niet puur op basis van bestuurlijke kwaliteit, kunnen plaatsvinden, na een discussie binnen de hele partij, over de grenzen van afdelingen heen. En zou je perse de verkiezing getrapt willen houden, laat er dan meerdere afgevaardigden per afdeling mogelijk zijn - zodat ook minderheden in afdelingen zichbaar kunnen worden.
Mogelijkheden om diversiteit van standpunten beter en democratischer tot gelding te brengen zijn er wel degelijk. De kritiek dat er aan de democratie in de SP flink veel mankeert, snijdt hout. Op het weblog Kritisch Links staat trouwens een nuttig stukje over democratie binnen de SP. Vooral aan de heldere reactie van een zekere Willem aldaar heb ik bij het bovenstaande nogal wat gehad.
Vreemde 'vrienden'
Maar teveel van de kritiek schiet ver door, en leidt tot dubieuze stellingname. Je kunt de schorsing van de hoofdredacteur en het sluiten van Yilderins weblog censuurmatregelen noemen. Zware woorden, maar ze kloppen. Maar het is onzin om het modereren van weblogs - het verwijderen van ongewenste bijdragen, op welke grond dan ook - van dat etiket te voorzien. Hoe Jan Marijnissen, Anja Meulenbelt, Harry van Bommel en andere SP-kopstukken hun weblog willen inrichten, wat ze daar wel en niet op toelaten - het is hùn zaak. Moord en brand schreeuwen van dezegen die hun reacties er niet op terug zien (dat overkomt mij ook wel, ik weet hoe het voelt) is niet erg productief.
Ook is het belangrijk dat degenen die de SP in democratische richting willen verbouwen - een hoognodige operatie! - zich verre houden van grove persoonlijke aanvallen. Daarin doet bijvoorbeeld het weblog SP transparant. Dat spreekt ook van "censuur op SP-weblogs" en vraagt "vindt u ook dat de SP de vrijheid van meningsuiting ook in de praktijk moet toepassen? Vindt u dat de SP ook intelligente achterbanners kan gebruiken? Dan bent u hier van harte welkom!" Dat klinkt als een oproep oom de SP intern te verbeteren - als schuilt in de laatste vraag, over "intelligente achterbanners" de suggestie dat SPtransparant de huidige 'achterbanners' niet intelligent vindt. Een nare sneer is dat al.
Als je het weblog beter bekijkt dan zie je allereerst de overeenkomst met de SP-site qua vormgeving. Maar het plaatje van Marijnissen heeft dracula-hoektanden gekregen. Meulenbelt heet in het menu opeens meulnisbelt. Tiny Kox heet opeens Koxmuts. Erg vals en flauw allemaal, en ook meer passend bij een vijandige aanval op de SP dan bij serieuze kritiek binnen die SP. En op de linkrubriek kwam ik een verwijzing tegen naar een aanval op Anja Meulenbelt op het weblog van een zekere Piet Kijpers, geheten: "Pim en Gogh - u durft nog?" met als vast tekstje: "het moet maar eens uit zijn met al dat getroetel, intrisnieke discriminatie en het pappen en nathouden. Pim & Gogh willen meer openheid van zaken en probeert zaken ter discussie te stellen onder het mom: 'ben je nou Nederlander of niet?' "
Als de mensen van SP transparant geluiden van dit soort uiterst rechtse webloggers opvatten als steunbetuiging, dan geeft dat des te meer aan waar we hier mee van doen hebben: niet met een linkse oppositie binnen de SP , maar met ruziemakers aan de rand van die partij en ver erbuiten. Met dit soort SP-'vrienden' hebben linkse SP-stemmers en anderen die links willen verstevigen nauwelijks nog vijanden nodig.
Afdracht en hardvochtigheid
Nu speelt er de zaak van gemeenteraadslid Johan Luijendijk die uit de partij gaat. Tweederde van het afdelingsbestuur, plus de twee andere raadsleden, kozen zijn kant. Het conflict draaide om de afdrachtregeling: mensen die gemeenteraadslid, Statenlid of parlementslid zijn voor de SP, dragen hun inkomsten af aan de SP, en krijgen in ruil daarvoor een - lagere - vergoeding van de partij. Dit is een hele goede zaak, zo voorkom je dat mensen zich laten kandideren door de SP om vooral carrière te maken en grof geld te verdienen.
Luijtendijk werd echter geconfronteerd met een forse inkomensdaling doordat hij zijn WAO-uitkering kwijtraakte. Wie raadslid kan zijn, is niet arbeidsongeschikt, zo was de redenering. Zo viel zijn inkomen terug naar 185 euro in de maand. Dus vroeg Luijtendijk aan de SP-leiding om een oplossing, een tijdelijke onderbreking van het afdragen van de raadsinkomsten of iets dergelijks.
Maar de SP-leiding weigerde daar, aldus de berichtgeving in de NRC, aan mee te werken. Volgens die leiding was het een "persoonlijk probleem"en was het niet de bedoeling dat de SP kwalijke gevolgen van kabinetsbeleid ging "repareren". Morrelen aan de uitvoering afdrachtsregeling was onbespreekbaar. "Solidariteit, mensen boven regels of de menselijke maat? Ik heb deze belangrijke waarden binnen de SP node gemist. Van zo'n partij wens ik dan ook geen lid meer te zijn", schrijft Luijendijk - in een stuk dat opvallend genoeg op de website van SP-Zutphen staat te lezen. Voorzover ik uit de berichtgeving kan opmaken, kan ik niet anders dan Johan Luijendijk hier groot gelijk in geven. het ziet er naar uit dat de landelijke partijleiding krampachtig en zonderveel menselijk gevoel heeft gereageerd. Dat moet veranderen, anders gaat de partij als serieuze linkse partij echt in hoog tempo naar de bliksem.
Gestook en leedvermaak
Sommigen zouden dat juist graag zien - dat de SP als stevig linkse organisatie (verder) naar de bliksem gaat. Hoe zeer de crisis in de SP buiten die partij met leedvermakelijke belangstelling wordt gevolgd, blijkt uit berichtgeving, vooral uit krantenkoppen. "Onvrede groeit in centraal geleide SP" berichtte de NRC op 13 juli, kort nadat de partij de hoofdredacteur van partijblad De Tribune had geschorst omdat die in een artikel vooral critici van het partijbestuurd over de kwestie-Yilderin aan het woord had gelaten. Yilderin is het Overijsselse Statenlid die met voorkeursstemmen van vijf anderen en hemzelf tot Eerste Kamerlid was gekozen. Partijbestuur en partij waren het daar niet mee eens en riepen Yilderin op om van die zetel af te zien. Dat is nog niet gebeurd.
Over die zaak zelf zo nog wat meer. Mij gaat het om de toonzetting van die krantenkop: "centraal geleide SP". Ik zou de NRC-redactie willen vragen of ze ook maar één politieke partij kan aanwijzen die níét 'centraal geleid' is. Ik citeer bijvoorbeeld VVD-aanvoerder Mark Rutte, in gevecht met Rita Verdonk. "Genoeg is genoeg. Wie zichzelf niet kan wegcijferen voor de liberale visie, die hoepelt maar op." Nou zal dat met die 'liberale visie' allemaal wel. Mij gaat het erom hoe in de VVD de leider een lastig fractielid de wacht aanzegt. Hij stelt de lijn vast, de rest moet zich voegen.
Toch noemt niemand de VVD "centraal geleid". De keus om dat bij de SP wel te doen, ligt in de bijklank, de associaties, die de woorden oproepen. een centraal geleide partij, dat doet denken aan centraal geleide economieën, 'democratisch' centralisme op z'n Oost-Europees en dergelijke. Wat hier gebeurt is niet eenvoudig een autoritaire bestuurswijze - die de SP met andere partijen gemeen heeft - onder de loep houden. Wat de NRC hier doet is de SP indirect apart zetten als èxtra kwalijk, vanwege haar stalinistische (in dit geval maoistische ) wortels. In deze woordkeus verraadt zich een behoefte om de SP apart te zetten: die linkse radicalen zijn in feite verkapte stalinisten.
Ik denk dat we in die hype niet mee moeten gaan. Het autoritaire bestuur mag qua vorm geworteld zijn in de maoistische erfenis. Qua inhoud dient het een heel ander doel: de partij van bovenaf meenemen in een middenkoers waarin een streven naar regeringsdeelname en verdere concessies aan nationalistisch dikke plussengepraat de overhand krijgt. Het autoritaire gedoe in de SP is niet zozeer een stalinistisch restant; het is vooral een mechanisme waarmee juist iedere werkelijke linksheid binnen die partij wordt verstikt.
Yilderin, de wet en de partijraad
Laten we nog eens kijken naar de democratie binnen de SP zelf. Rond de zaak Yilderin werden een aantal dingen duidelijk. Allereerst moet erkend worden dat Yilderin juridisch in zijn recht stond - maar dat voor serieuze democraten, en dus socialisten daarmee de kous niet af is. De manier waarop de Eerste Kamer wordt gekozen laat toe dat Statenleden kunnen kiezen wie ze willen. Als SP-Statenleden via hun stem iemand van de VVD in de Eerste Kamer hadden gekozen, was dat óók helemaal legaal geweest. Maar - hoe juridisch correct ook - politiek zou vrijwel iedereen zoiets een aanfluiting van de democratie hebben gevonden, en terecht. Die SP-statenleden zijn gekozen door mensen die de SP invloed willen geven. Die Statenleden hebben tot taak om die invloed ook in de Eerste Kamer te brengen.
Veel democratischer dan deze rare Eerste Kamer-procedure is dan toch de gang van zaken in de SP. De hele partij stelt, via een Partijraad, de volgorde vast van een kandidatenlijst. Afspraak is dat de Statenleden zich daaraan houden. En het excuus dat de partijleiding beter uitleg had moeten geven is vrij zwak als je bedenkt dat Yilderin al jaren Statenlid was en eerder gemeenteraadslid, en dus toch wel een beetje kon weten hoe de zaak bij de SP was geregeld.
Hij had ook nog de statuten van de SP kunnen lezen. Daar staat (artikel 15, lid 2.) duidelijk: "Leden van de vereniging die gekozen worden in openbare lichamen zullen (...) hun zetel ter beschikking stellen aan de vereniging wanneer het relevante partijorgaan hierom verzoekt."Uit de volgende zin van het artikel valt op te maken dat het in het geval van Eerste Kamerleden de partijraad die dit kan beslissen. Formeel gezien staat de SP in het conflict rond de zetel van Yilderin dan ook in zijn democratische recht.
Sluiting en schorsing: kwalijke zaak
Er zijn echter drie dingen die het democratisch gelijk van de SP ernstig ondergraven. In de eerste plaats de lompe manier waarop de partijleiding met Yilderins spreekruimte omging. Zijn SP-weblog is, met oneigenlijke argumenten. Te weinig bezoekers en teveel laster; ik ben daar in een eerder stuk op in gegaan. In de tweede plaats het schorsen van hoofdredacteur Elma Verhey omdat zij een artikel wilde plaatsen waarin voornamelijk mensen die het voor Yilderin opnamen aan het woord kwamen. Dat is een grove, anti-democratische maatregel.
Het SP-bestuur verdedigt die maatregel in een uitvoerige toelichting op de zaak. Het weblog Kritisch Links meet de tekortkomingen van het artikel vrij breed uit, al vindt dat weblog de schorsing wel degelijk problematisch. In het artikel zou volgens de SP-leiding geen hoor en wederhoor zijn toegepast, het zou journalistiek ondermaats zijn.
Nu kan dat best waar zijn, ook hoofdredacteuren maken er wel eens een zooi van. Maar dit is journalistieke kritiek op een enkel artikel. Is het de taak van partijbestuurders om rechtstreeks journalistiek te bedrijven, of kan ze zich beter beperken tot de grote lijnen? En had het gebrek aan wederhoor (het stuk bevat trouwens wel degelijk uitspraken van mensen die het met critici niet eens waren, maar dit terzijde) niet in een volgend nummer met een anders stuk kunnen worden ondervangen? Rechtvaardigt 'één artikel waar het partijbestuur ontevreden over was een schorsing? Het lijkt dat hier de lange tenen van partijbestuurders de afweging bepaalden, niet zozeer het vermeende gebrek aan journalistieke kwaliteit van het artikel.
Ja, als een redacteur van een partijblad beroepsmatig faalt, slechte journalistiek bedrijft, dan dient zij daarop te worden aangesproken. Als een redacteur van een partijblad stelselmatig de visie van de partij niet of verkeert weergeeft, dan geldt dat nog meer. Maar, in een constructie waarin de hoofdredacteur een zelfstandige redactionele plek heeft en dus niet puur een doorgeefluik is van wat het bestuur wil, is het raar als het bestuur per artikel iemand kan schorsen. Hooguit kan het bestuur de hoofdredacteur aanspreken op slecht functioneren, afspraken proberen te maken voor verbetering en dergelijke.
Als het keer op keer misgaat wordt het een andere zaak. De Tribune is blad van de SP, en de SP als geheel heeft, desnoods via gekozen bestuurders, over de lijn daarvan wel degelijk het laatste woord. Maar deze schorsing, vanwege één kritisch stuk, is wel degelijk een aantasting van de democratische ruimte die er in een linkse partij, en ook in haar pers, hoort te zijn.
Als het partijbestuur werkelijk rechtstreekse greep wil hebben op wat er in De Tribune staat, dan hoort de redactie ervan binnen het partijbestuur te liggen. Maar daarmee wordt De Tribune van een leesbaar links magazine vanuit de SP richting een breder publiek puur tot een partijblad, een clubkrantje. Daar heb je dan geen professionele hoofdredacteur met een verleden in Vrij Nederland voor nodig, dat kan partijbestuurder Hans van Heijningen dan beter zelf gaan doen. Het schorsingsbesluit in deze context was dan ook wel degelijk een anti-democratisch besluit.
Partijraad: lang niet democratisch genoeg
De derde, en wellicht meest wezenlijke, factor die het democratische karakter van de SP ondergraaft is de wijze waarop de partij georganiseerd is. Dat is te zien aan de partijraad. Dat orgaan, dat in de zaak-Yilderin zo'n hoofdrol speelde, is de plek waar in de SP die democratie tot uiting komt. En ja, een orgaan dat 52.000 leden vertegenwoordigt sla ik hoger aan dan vijf Statenleden die door de besluiten van dit orgaan heen fietsen.
Maar hoe vertegenwoordigt die partijraad de leden? Gesnuffel in de statuten (artikel 12, om precies te zijn) leert dat die raad voornamelijk bestaat uit de afdelingsvoorzitters. Elke afdeling een voorzitter, allemaal samen, plus het door het jaarlijkse Congres gekozen Partijbestuur, dat is de partijraad. Dit betekent een paar dingen. Mensen die plaatselijk naar boven komen omdat het goede afdelingsbestuurders zijn, krijgen ook het laatste woord over de grote landelijke lijn. Maar ze zijn niet echt gekozen om zich over dat laatste uit te spreken.
Goed organiseren op afdelingsniveau is echter bepaald niet automatisch hetzelfde als scherp nadenken over de grote landelijke thema's. Deze selectie werkt een wel erg bestuurlijke oriëntatie van de partij in de hand, een gerichtheid op praktisch bezig zijn, zonder al te veel lastige vragen en discussies. Die oriëntatie maakt het voor het partijbestuur des te makkelijker om zo'n partijraad en de voorzitters erin als doorgeefluik voor beleid van hogerhand te gebruiken. Voor de democratie is dat niet gezond.
Daar komt bij dat meningsverschillen niet alleen tussen afdelingen plaats vinden, maar ook daarbinnen. Door per afdeling enkele de voorzitter naar de partijraad te sturen, blijven minderheden binnen afdelingen te vaak onhoorbaar. Zo kun je krijgen dat, als in elke afdeling een derde het ergens niet mee eens is, op een partijraad niemand namens die - toch vrij forse - minderheid het woord kan voeren. De tweederde in elke afdeling kan immers haar stem naar de partijraad sturen.
Het is zelfs mogelijk dat een opvatting die meerderheidssteun onder de leden heeft, slechts een minderheid op de partijraad krijgt. Reken maar na. Stel, je hebt tien afdelingen van elk tien mensen. In vier ervan wil iedereen voorstal A. Dat zijn veertig mensen. In de andere zes afdelingen wil de helft plus één voorstel B; de rest wil voorstel A. Dat betekent 36 mensen voor voorstel B, en 24 voor voorstel A. Veertig plus 24 is 64 voor voorstel A; 36 voor voorstel B. In een ledenstemming wint A overtuigend: 64 tegen 36. Maar als de voorzitters op basis van de meerderheid binnen hun afdelingen stemmen, dan wordt het 6 tegen 4 voor voorstel B. En dat gaat er dan nog van uit dat er binnen de afdeling over zo'n voorstel wordt gediscussieerd vóór het de partijraad bereikte.
Veel beter, veel democratischer, zou het zijn als het kiezen van partijvoorzitters in de afdeling losgekoppeld zou worden van het kiezen van gedelegeerden op een partijraar. Die keus zou dan op basis van zichtbare overtuigingen, en niet puur op basis van bestuurlijke kwaliteit, kunnen plaatsvinden, na een discussie binnen de hele partij, over de grenzen van afdelingen heen. En zou je perse de verkiezing getrapt willen houden, laat er dan meerdere afgevaardigden per afdeling mogelijk zijn - zodat ook minderheden in afdelingen zichbaar kunnen worden.
Mogelijkheden om diversiteit van standpunten beter en democratischer tot gelding te brengen zijn er wel degelijk. De kritiek dat er aan de democratie in de SP flink veel mankeert, snijdt hout. Op het weblog Kritisch Links staat trouwens een nuttig stukje over democratie binnen de SP. Vooral aan de heldere reactie van een zekere Willem aldaar heb ik bij het bovenstaande nogal wat gehad.
Vreemde 'vrienden'
Maar teveel van de kritiek schiet ver door, en leidt tot dubieuze stellingname. Je kunt de schorsing van de hoofdredacteur en het sluiten van Yilderins weblog censuurmatregelen noemen. Zware woorden, maar ze kloppen. Maar het is onzin om het modereren van weblogs - het verwijderen van ongewenste bijdragen, op welke grond dan ook - van dat etiket te voorzien. Hoe Jan Marijnissen, Anja Meulenbelt, Harry van Bommel en andere SP-kopstukken hun weblog willen inrichten, wat ze daar wel en niet op toelaten - het is hùn zaak. Moord en brand schreeuwen van dezegen die hun reacties er niet op terug zien (dat overkomt mij ook wel, ik weet hoe het voelt) is niet erg productief.
Ook is het belangrijk dat degenen die de SP in democratische richting willen verbouwen - een hoognodige operatie! - zich verre houden van grove persoonlijke aanvallen. Daarin doet bijvoorbeeld het weblog SP transparant. Dat spreekt ook van "censuur op SP-weblogs" en vraagt "vindt u ook dat de SP de vrijheid van meningsuiting ook in de praktijk moet toepassen? Vindt u dat de SP ook intelligente achterbanners kan gebruiken? Dan bent u hier van harte welkom!" Dat klinkt als een oproep oom de SP intern te verbeteren - als schuilt in de laatste vraag, over "intelligente achterbanners" de suggestie dat SPtransparant de huidige 'achterbanners' niet intelligent vindt. Een nare sneer is dat al.
Als je het weblog beter bekijkt dan zie je allereerst de overeenkomst met de SP-site qua vormgeving. Maar het plaatje van Marijnissen heeft dracula-hoektanden gekregen. Meulenbelt heet in het menu opeens meulnisbelt. Tiny Kox heet opeens Koxmuts. Erg vals en flauw allemaal, en ook meer passend bij een vijandige aanval op de SP dan bij serieuze kritiek binnen die SP. En op de linkrubriek kwam ik een verwijzing tegen naar een aanval op Anja Meulenbelt op het weblog van een zekere Piet Kijpers, geheten: "Pim en Gogh - u durft nog?" met als vast tekstje: "het moet maar eens uit zijn met al dat getroetel, intrisnieke discriminatie en het pappen en nathouden. Pim & Gogh willen meer openheid van zaken en probeert zaken ter discussie te stellen onder het mom: 'ben je nou Nederlander of niet?' "
Als de mensen van SP transparant geluiden van dit soort uiterst rechtse webloggers opvatten als steunbetuiging, dan geeft dat des te meer aan waar we hier mee van doen hebben: niet met een linkse oppositie binnen de SP , maar met ruziemakers aan de rand van die partij en ver erbuiten. Met dit soort SP-'vrienden' hebben linkse SP-stemmers en anderen die links willen verstevigen nauwelijks nog vijanden nodig.
dinsdag 24 juli 2007
Vink versus IS: nog een paar reacties onder de loep
Het naargeestige opstel van de heer Vink in het blad van Milieudefensie heb ik in een drietal etappes proberen te fileren. Nu is het tijd om eventjes te kijken naar reacties die zijn aanval op de Internationale Socialisten (IS) her en der losmaakte. Die reacties kwamen uit opvallende hoeken. Diverse media van anarchistische / autonome richting deden een duit in het zakje. Maar ook een columnist van het dagblad Trouw gooide zich in het gevecht en had daarvoor een portie modder meegenomen.
Eerst enkele van onze autonome vriendinnen en vrienden, als dat tenminste de juiste aanduiding is voor de twee media die zich lieten horen in deze zaak. Op Globalinfo schreven 'enkele bewoners van Redderich' een stuk onder de titel "Milieudefensie en het geweld" . (Redderich was één van de actiekampen van van de protesten tegen de G8 bij Rostock).
Een groot deel ervan bestaat uit zeer zinnige observaties over geweld in, maar vooral ook tegen de andersglobalistische beweging. Zo lezen we: "Van een heel andere orde, maar minstens zo belangrijk, is dat we in Rostock en omgeving niet zozeer last hebben gehad van autonomen, maar van een gruwelijk machtig politieapparaat en hun knuppels, camera's, honden, waterkanonnen en pepperspray. Als het Vink of Milieudefensie echt te doen was om de belangen van de ' andersglobaliseringsactivisten', had hij wel in de eerste plaats tegen dàt geweld geprotesteerd." Inderdaad!
En ook het inzicht dat samenwerking tussen gematigde NGO's als Milieudefensie, en radicalere clubs niet eenvoudig is maar wel degelijk ook in het voordeel van die NGO's is niet verkeerd: "een voorname reden dat organisaties als (...) Milieudefensie aan coalities met radicalere activisten (...)mee zijn gaan doen, is dat ze daar weer een achterban konden vinden (en aan subsidiegevers presenteren). Omgaan met de daar aanvankelijk aangetroffen diversiteit blijkt voor dergelijke hiërarchische en regeringsgezinde organisaties echter nogal moeilijk. Ze proberen daarom de diversiteit de nek om te draaien en het proces te overheersen. Dat ze daarmee de kip die de gouden legde, weer de nek omdraaien hebben ze òf niet door, 1of het kan ze niet schelen." Alweer: inderdaad! En de logische conclusie zou dan toch zijn: beste mijnheer Vink, laat die IS toch met rust hoezeer u het er verder ook mee eens bent, samenwerking in een veelvormige beweging is nu eenmaal lastig maar voor iedereen nuttig.
Maar precies zo'n conclusie blijft uit. Eerder in het stuk blijkt min of meer waarom. "Het geweld waar Vink de IS van wil betichten, blijkt hoofdzakelijk te slaan op hun stelselmatige allianties met islamitische fundamentalisten. Dat punt is ook terecht", zeggen de auteurs. Dat ik hier anders over denk, was in een eerder stuk al te lezen en dat zal ik niet nogmaals uitleggen. Dat de IS "onder de meest gruwelijke religieuze bewegingen partners en bevrijders" ziet is deels verdraaiing, deels regelrecht onwaar. Als je met partners louter bedoelt dat de IS soms zij aan zij staan klopt het min of meer, maar bevrijders ziet de IS in geen van deze organisaties, zoals ik in hetzelfde eerdere stuk heb aangetoond.
Dat wij dit soort bondgenootschappen aangaan "waarschijnlijk in een poging om onder migranten leden te werven" zou grappig zijn als het niet zo'n kwaadaardige domheid zou zijn. Er zijn meer migranten die PvdA of zelfs CDA of VVD stemmen dan dat er onder hen sympathisanten van Hezbollah zijn. De reden dat we de kant van Hezbollah kiezen, en niet van Bert Koenders, Ben Bot, Maxime Verhagen of Henk Kamp, moet dus echt ergens anders liggen dan in een simplistisch streven naar zieltjeswinnen.
Van de typering van Vink dat de IS in de andersglobaliseringsbeweging zo gewelddadig zou zijn, nemen ze trouwens afstand. En hoe! Ze stellen dat "de IS nooit erg betrokken is bij acties, laat staan gewelddadige." Vermakelijk. In de eerste plaats: zijn vreedzame demonstraties geen acties? Willen de schrijvers een lijst van demonstraties waarvoor de IS de afgelopen jaar niet alleen haar leden, maar ook een zo groot mogelijk aantal andere mensen, heeft proberen te bewegen tot deelname? Willende schrijvers misschien een lijst van demonstraties waarvan de IS mede organisator was?
Maar misschien bedoelen de schrijvers met acties alleen blokkades en het soort acties waarbij je een fors risico loopt op arrestatie en traangas. Willen de schrijvers van het artikel een overzicht van onze deelname aan dat soort acties? Daar komt-ie dan, maar wel zeer incompleet:
*Shell-blokkade in Amsterdam-Noord, door politiecharges gebroken; 1989;
*Bezettingen universiteitsgebouwen en éénmaal een gemeenteraadszaal, 1987, 1993 en 1995;
*arrestateis bij antifascistische acties in 1995 in Utrecht en 1996, in Rotterdam;
*Praag, tegen de IMF/ Wereldbanktop , september 2000;
*Genua, G8, juli 2001, drie maal bij de hekken, één maal knuppelcharge, éénmaal traangas (ja, ik weet het. Elders in die stad zijn veel verschrikkelijker dingen ondergaan door actievoerders. Maar doen we een wedstrijd heldhaftigheid of zijn we met serieuze politieke actie bezig?);
*Rostock/ Heiligendamm, juni 2007: deelname aan blokkades, en zowel traangas, waterkanon, wegsleeppartij als pepperspray geïncasseerd door (sommigen van) de aanwezige IS-ers (meer elders op dit weblog).
Dit zijn louter acties waar ik persoonlijk aan deelnam, behalve dan die universiteitsbezetting van 1987, toen was ik nog geen IS-er (ik ben lid van de IS, voor wie het nog niet door had). Ik ben lang niet bij alle acties van dit type waar IS-ers aan deelnamen geweest, bij de confrontatie tussen antifascisten en ME rond een NVU-mars in 2005 was ik bijvoorbeeld niet. Maar ook daar waren IS-ers die klappen vingen. In november 2005 hielden antiracisten in Utrecht een straatactie uit protest tegen de Schipholbrand. Politie te paard dreef de actievoerders uiteen. Ook daar waren IS-ers deel van de actie, maar ook daar was ik zelf niet bij. Het overzicht hierboven is dus nogal heel erg incompleet. De IS, "nooit erg betrokken bij acties"? Mensen, maak jezelf toch niet zo wezenloos belachelijk!
Dat andere actievoerders andere keuzes maken in het soort directe acties dat zij willen voeren, een andere inschatting van de te nemen risico's en de te verwachten resultaten ervan, is toch geen reden om het activisme van een groepering waarmee je het - op geheel andere gronden - drastisch oneens bent - te gaan ontkennen? Dat is toch geen serieuze houding ten aanzien van mensen aan dezelfde kant van de barricade?
Met deze houding van de auteurs schrik ik al nauwelijks meer van het zinnetje: "Er zijn overigens wel meer redenen om de IS in quarantaine te zetten, maar daar gaat het nu niet om." Wat is dat voor rare mentaliteit waarbij de ene antikapitalistische groep de andere in quarantaine wil zetten, vanwege een verschil in analyse of strategie?
Ik ben het met de auteurs van dit hele epistel op allerlei punten oneens, net als met Vink zelf. Maar in quarantaine hoeven ze van mij geen van beiden. Ik beschouw mede-activisten namelijk niet als ziektebron of besmettingsgevaar, maar als mede-activisten. Laten we verder gaan in ons verzet, samen waar mogelijk, los van elkaar waar het niet anders kan, en open voor een werkelijk serieuze discussie over onze meningsverschillen. Waarom niet?!
Iets minder bont maakt David Vervoort het in een "Een steen in de vijver", een stuk op de website van Eurodusnie. Maar ook hij zegt: "Vinks belangrijkste bezwaar tegen de IS is dat deze vrijwel kritiekloos staat tegenover bewegingen als Hamas en Hezbollah. Deze kritiek is niet nieuw, maar zeker terecht." Alweer: ik heb eerder aangetoond dat deze, inderdaad nogal belegen, kritiek de plank vrij stevig misslaat, als je tenminste bereid bent iets verder te kijken dan de voorkant van De Socialist en de in het artikel smalend aangeduide "borden waarop naast een korte leuze altijd de woorden 'Internationale Socialisten' staan."
Wel kun je stellen dat de kritische observaties in IS-publicaties over bijvoorbeeld Hezbollah, zeker tijdens crises als een Libanon-oorlog, wat erg ver naar de achtergrond verdwijnen achter de op zo'n moment hoognodige betuigingen van solidariteit. Maar dat is geen excuus om je niet even te verdiepen in de werkelijke standpunten van de IS. En die zijn bepaald niet "vrijwel kritiekloos".
Alweer: ik ben hier eerder op ingegaan en doe dit hier niet weer uitvoerig. Ook ga ik niet nogmaals weerleggen dat de actiedeelname van de IS verder pleegt te gaan dan het - wat mij betreft trouwens onmisbare - meelopen met demonstraties, het zwaaien met die veelgesmade borden en het verkopen van De Socialist waar de IS-inzet hoofdzakelijk uit zou bestaan volgens Vervoort. Dat heb ik immers hierboven al gedaan.
Het is duidelijk: de schrijvers van beide artikelen moeten van de IS weinig hebben. Dat is natuurlijk hun goed recht. Te vaak was en is deze afkeer wederzijds, maar moeten we juist daar niet eens een beetje van af? En helpen het soort uitspraken die ik hier citeer daarbij?
Dan hebben we nog het dagblad Trouw met een stuk van columniste Elma Drayer. Zij kiest voluit de kant van Vink, en doet er nog een schepje bovenop. "Voornoemde Vink wantrouwt bovenal dat IS'ers met grote regelmaat warme woorden wijden aan organisaties als Hamas en Hezbollah. En dan laat hij nog even onvermeld dat de Internationale Socialisten eveneens sympathiseren met de islamitische Moslimbroederschap."
Ze onderschrijft de oproep van Vink dat organisaties als de IS "buiten spel" dienen te worden gezet, en ze zegt: "Verstandig heerschap, die Vink. Moedig ook. Al was het alleen maar omdat hij als een van de weinigen uit zijn beweging het nauwelijks onderkende kongsi tussen radicaal-links en radicaal-islamitisch aan de orde durft te stellen." Moedig? In het huidige klimaat, waarin schimpen op alles wat Islam-connecties heeft meteen leidt tot extra media-aandacht en vijf zetels extra in de peilingen?
Hoe anders ik tegen dit alles aankijk is inmiddels wel duidelijk. Maar ze doet ook de bewering dat de IS op de kritiek zelf niet is ingegaan. "De voormannen betoonden zich 'uiterst verbaasd' en 'onaangenaam verrast'. 'Het artikel is gene bijdrage een een constructieve discussie, maar een doorzichtige poging om met leugens en insinuaties verwarring te zaaien. Om diens inhoudelijke argumenten liepen ze met een grote boog heen", aldus Drayer. Vervoort doet trouwens een verwante bewering.
Dat het stuk van Vink vol leugens en insinuaties zat, had ik al redelijk aannemelijk proberen te maken. Dat de IS verder niet op de argumenten van Vink in ging, klopt niet. Vrij rap publiceerde de IS een verklaring over de zaak, geschreven door Peyman Jafari. Die vindt je ondermeer op de website Nieuws uit Amsterdam. Lees het, en oordeel zelf. Dan hou ik er eventjes over op.
Eerst enkele van onze autonome vriendinnen en vrienden, als dat tenminste de juiste aanduiding is voor de twee media die zich lieten horen in deze zaak. Op Globalinfo schreven 'enkele bewoners van Redderich' een stuk onder de titel "Milieudefensie en het geweld" . (Redderich was één van de actiekampen van van de protesten tegen de G8 bij Rostock).
Een groot deel ervan bestaat uit zeer zinnige observaties over geweld in, maar vooral ook tegen de andersglobalistische beweging. Zo lezen we: "Van een heel andere orde, maar minstens zo belangrijk, is dat we in Rostock en omgeving niet zozeer last hebben gehad van autonomen, maar van een gruwelijk machtig politieapparaat en hun knuppels, camera's, honden, waterkanonnen en pepperspray. Als het Vink of Milieudefensie echt te doen was om de belangen van de ' andersglobaliseringsactivisten', had hij wel in de eerste plaats tegen dàt geweld geprotesteerd." Inderdaad!
En ook het inzicht dat samenwerking tussen gematigde NGO's als Milieudefensie, en radicalere clubs niet eenvoudig is maar wel degelijk ook in het voordeel van die NGO's is niet verkeerd: "een voorname reden dat organisaties als (...) Milieudefensie aan coalities met radicalere activisten (...)mee zijn gaan doen, is dat ze daar weer een achterban konden vinden (en aan subsidiegevers presenteren). Omgaan met de daar aanvankelijk aangetroffen diversiteit blijkt voor dergelijke hiërarchische en regeringsgezinde organisaties echter nogal moeilijk. Ze proberen daarom de diversiteit de nek om te draaien en het proces te overheersen. Dat ze daarmee de kip die de gouden legde, weer de nek omdraaien hebben ze òf niet door, 1of het kan ze niet schelen." Alweer: inderdaad! En de logische conclusie zou dan toch zijn: beste mijnheer Vink, laat die IS toch met rust hoezeer u het er verder ook mee eens bent, samenwerking in een veelvormige beweging is nu eenmaal lastig maar voor iedereen nuttig.
Maar precies zo'n conclusie blijft uit. Eerder in het stuk blijkt min of meer waarom. "Het geweld waar Vink de IS van wil betichten, blijkt hoofdzakelijk te slaan op hun stelselmatige allianties met islamitische fundamentalisten. Dat punt is ook terecht", zeggen de auteurs. Dat ik hier anders over denk, was in een eerder stuk al te lezen en dat zal ik niet nogmaals uitleggen. Dat de IS "onder de meest gruwelijke religieuze bewegingen partners en bevrijders" ziet is deels verdraaiing, deels regelrecht onwaar. Als je met partners louter bedoelt dat de IS soms zij aan zij staan klopt het min of meer, maar bevrijders ziet de IS in geen van deze organisaties, zoals ik in hetzelfde eerdere stuk heb aangetoond.
Dat wij dit soort bondgenootschappen aangaan "waarschijnlijk in een poging om onder migranten leden te werven" zou grappig zijn als het niet zo'n kwaadaardige domheid zou zijn. Er zijn meer migranten die PvdA of zelfs CDA of VVD stemmen dan dat er onder hen sympathisanten van Hezbollah zijn. De reden dat we de kant van Hezbollah kiezen, en niet van Bert Koenders, Ben Bot, Maxime Verhagen of Henk Kamp, moet dus echt ergens anders liggen dan in een simplistisch streven naar zieltjeswinnen.
Van de typering van Vink dat de IS in de andersglobaliseringsbeweging zo gewelddadig zou zijn, nemen ze trouwens afstand. En hoe! Ze stellen dat "de IS nooit erg betrokken is bij acties, laat staan gewelddadige." Vermakelijk. In de eerste plaats: zijn vreedzame demonstraties geen acties? Willen de schrijvers een lijst van demonstraties waarvoor de IS de afgelopen jaar niet alleen haar leden, maar ook een zo groot mogelijk aantal andere mensen, heeft proberen te bewegen tot deelname? Willende schrijvers misschien een lijst van demonstraties waarvan de IS mede organisator was?
Maar misschien bedoelen de schrijvers met acties alleen blokkades en het soort acties waarbij je een fors risico loopt op arrestatie en traangas. Willen de schrijvers van het artikel een overzicht van onze deelname aan dat soort acties? Daar komt-ie dan, maar wel zeer incompleet:
*Shell-blokkade in Amsterdam-Noord, door politiecharges gebroken; 1989;
*Bezettingen universiteitsgebouwen en éénmaal een gemeenteraadszaal, 1987, 1993 en 1995;
*arrestateis bij antifascistische acties in 1995 in Utrecht en 1996, in Rotterdam;
*Praag, tegen de IMF/ Wereldbanktop , september 2000;
*Genua, G8, juli 2001, drie maal bij de hekken, één maal knuppelcharge, éénmaal traangas (ja, ik weet het. Elders in die stad zijn veel verschrikkelijker dingen ondergaan door actievoerders. Maar doen we een wedstrijd heldhaftigheid of zijn we met serieuze politieke actie bezig?);
*Rostock/ Heiligendamm, juni 2007: deelname aan blokkades, en zowel traangas, waterkanon, wegsleeppartij als pepperspray geïncasseerd door (sommigen van) de aanwezige IS-ers (meer elders op dit weblog).
Dit zijn louter acties waar ik persoonlijk aan deelnam, behalve dan die universiteitsbezetting van 1987, toen was ik nog geen IS-er (ik ben lid van de IS, voor wie het nog niet door had). Ik ben lang niet bij alle acties van dit type waar IS-ers aan deelnamen geweest, bij de confrontatie tussen antifascisten en ME rond een NVU-mars in 2005 was ik bijvoorbeeld niet. Maar ook daar waren IS-ers die klappen vingen. In november 2005 hielden antiracisten in Utrecht een straatactie uit protest tegen de Schipholbrand. Politie te paard dreef de actievoerders uiteen. Ook daar waren IS-ers deel van de actie, maar ook daar was ik zelf niet bij. Het overzicht hierboven is dus nogal heel erg incompleet. De IS, "nooit erg betrokken bij acties"? Mensen, maak jezelf toch niet zo wezenloos belachelijk!
Dat andere actievoerders andere keuzes maken in het soort directe acties dat zij willen voeren, een andere inschatting van de te nemen risico's en de te verwachten resultaten ervan, is toch geen reden om het activisme van een groepering waarmee je het - op geheel andere gronden - drastisch oneens bent - te gaan ontkennen? Dat is toch geen serieuze houding ten aanzien van mensen aan dezelfde kant van de barricade?
Met deze houding van de auteurs schrik ik al nauwelijks meer van het zinnetje: "Er zijn overigens wel meer redenen om de IS in quarantaine te zetten, maar daar gaat het nu niet om." Wat is dat voor rare mentaliteit waarbij de ene antikapitalistische groep de andere in quarantaine wil zetten, vanwege een verschil in analyse of strategie?
Ik ben het met de auteurs van dit hele epistel op allerlei punten oneens, net als met Vink zelf. Maar in quarantaine hoeven ze van mij geen van beiden. Ik beschouw mede-activisten namelijk niet als ziektebron of besmettingsgevaar, maar als mede-activisten. Laten we verder gaan in ons verzet, samen waar mogelijk, los van elkaar waar het niet anders kan, en open voor een werkelijk serieuze discussie over onze meningsverschillen. Waarom niet?!
Iets minder bont maakt David Vervoort het in een "Een steen in de vijver", een stuk op de website van Eurodusnie. Maar ook hij zegt: "Vinks belangrijkste bezwaar tegen de IS is dat deze vrijwel kritiekloos staat tegenover bewegingen als Hamas en Hezbollah. Deze kritiek is niet nieuw, maar zeker terecht." Alweer: ik heb eerder aangetoond dat deze, inderdaad nogal belegen, kritiek de plank vrij stevig misslaat, als je tenminste bereid bent iets verder te kijken dan de voorkant van De Socialist en de in het artikel smalend aangeduide "borden waarop naast een korte leuze altijd de woorden 'Internationale Socialisten' staan."
Wel kun je stellen dat de kritische observaties in IS-publicaties over bijvoorbeeld Hezbollah, zeker tijdens crises als een Libanon-oorlog, wat erg ver naar de achtergrond verdwijnen achter de op zo'n moment hoognodige betuigingen van solidariteit. Maar dat is geen excuus om je niet even te verdiepen in de werkelijke standpunten van de IS. En die zijn bepaald niet "vrijwel kritiekloos".
Alweer: ik ben hier eerder op ingegaan en doe dit hier niet weer uitvoerig. Ook ga ik niet nogmaals weerleggen dat de actiedeelname van de IS verder pleegt te gaan dan het - wat mij betreft trouwens onmisbare - meelopen met demonstraties, het zwaaien met die veelgesmade borden en het verkopen van De Socialist waar de IS-inzet hoofdzakelijk uit zou bestaan volgens Vervoort. Dat heb ik immers hierboven al gedaan.
Het is duidelijk: de schrijvers van beide artikelen moeten van de IS weinig hebben. Dat is natuurlijk hun goed recht. Te vaak was en is deze afkeer wederzijds, maar moeten we juist daar niet eens een beetje van af? En helpen het soort uitspraken die ik hier citeer daarbij?
Dan hebben we nog het dagblad Trouw met een stuk van columniste Elma Drayer. Zij kiest voluit de kant van Vink, en doet er nog een schepje bovenop. "Voornoemde Vink wantrouwt bovenal dat IS'ers met grote regelmaat warme woorden wijden aan organisaties als Hamas en Hezbollah. En dan laat hij nog even onvermeld dat de Internationale Socialisten eveneens sympathiseren met de islamitische Moslimbroederschap."
Ze onderschrijft de oproep van Vink dat organisaties als de IS "buiten spel" dienen te worden gezet, en ze zegt: "Verstandig heerschap, die Vink. Moedig ook. Al was het alleen maar omdat hij als een van de weinigen uit zijn beweging het nauwelijks onderkende kongsi tussen radicaal-links en radicaal-islamitisch aan de orde durft te stellen." Moedig? In het huidige klimaat, waarin schimpen op alles wat Islam-connecties heeft meteen leidt tot extra media-aandacht en vijf zetels extra in de peilingen?
Hoe anders ik tegen dit alles aankijk is inmiddels wel duidelijk. Maar ze doet ook de bewering dat de IS op de kritiek zelf niet is ingegaan. "De voormannen betoonden zich 'uiterst verbaasd' en 'onaangenaam verrast'. 'Het artikel is gene bijdrage een een constructieve discussie, maar een doorzichtige poging om met leugens en insinuaties verwarring te zaaien. Om diens inhoudelijke argumenten liepen ze met een grote boog heen", aldus Drayer. Vervoort doet trouwens een verwante bewering.
Dat het stuk van Vink vol leugens en insinuaties zat, had ik al redelijk aannemelijk proberen te maken. Dat de IS verder niet op de argumenten van Vink in ging, klopt niet. Vrij rap publiceerde de IS een verklaring over de zaak, geschreven door Peyman Jafari. Die vindt je ondermeer op de website Nieuws uit Amsterdam. Lees het, en oordeel zelf. Dan hou ik er eventjes over op.
vrijdag 20 juli 2007
Nogmaals over Vinks zuiveringspleidooi
We slepen ons nog even verder door het nare stuk van Koen Vink in het blad van Milieudefensie heen. We zagen in een eerder stuk dat het verwijt aan de Internationale Socialisten (IS) als onkritische supporters van bloedige islamisten geen stand houdt voor wie zorgvuldig leest. We zagen in een tweede stuk dat voor Vink Israëlische slachtoffers van Palestijns geweld zwaarder wegen dan de veel talrijker Palestijnse slachtoffers van Israëlisch geweld. Maar Vink gaat nog verder in zijn stellingname ten gunste van de staat Israël.
Hij zegt: "Aouragh wil 'één democratische staat' voor Joden, arabieren en moslims: exit Israël dus." Ja, inderdaad! Exit het Israël van landroof en apartheid! Zij geeft namelijk de voorkeur aan democratie boven landroof en apartheid. Want Israël is géén democratische staat waar die bevolkingsgroepen als gelijkberechtigden kunnen leven. Israël is gebouwd op verdrijving van Palestijnen en voortdurende onderdrukking en achterstelling van de Palestijnen die onder Israëlisch staatsgezag terecht zijn gekomen. Door zo verontwaardig te zijn over de democratische oplossing die Miryam Aouragh bepleit, laat Vink zien waar hij staat: aan de kant van apartheid, landroof en onderdrukking als methoden om tot iedere prijs zijn voorkeursstaat Israël overeind te houden.
Grappig is nog dat uit het citaat ook blijkt hoe onzinnig het is om de IS en bijvoorbeeld Hamas als vrijwel geestverwanten af te schilderen. De ene democratische staat met gelijke rechten voor alle bevolkingsgroepen waar IS-ers voor pleiten is toch wel tamelijk iets anders dan de Islamitische staat met slechts beperkte rechten voor Joden en Christenen die Hamas voorstaat. Zelfs in de onzin die Vink beweert demonstreert hij indirect dàt het onzin is wat hij beweert.
Zo gaat het verder. "Minister Ben Bot noemde ze, volgens Elsevier, vorig jaar een massamoordenaar." Een poging om uit te leggen waarom hij dat niet is laat Vink achterwege. Dat is maar beter ook, want zowel Miryam Aouragh als ik zou geen moeite ermee hebben om zo'n poging effectief te demonteren. Maar aangezien Vink niet de moeite neemt om te laten zien dat die uitspraak onzin is, spaar ik me even de moeite om te laten zien dat die uitspraak volstrekt terzake is.
"De Deense cartoonrellen waren het gevolg van racisme tegen moslims, stelt de IS", Was dat dan niet zo? Heeft Vink de cartoons bekeken? Is hem ontgaan hoe daar een klassieke stereotype beeldvorming jegens Arabieren werd gehanteerd, ongeveer op een manier zoals nazi-blad Der Stürmer dat destijds tegen joden deed? Maar alweer: Vink neemt geeneens de moeite om zijn op hoge toon gedane verwijten van argumenten te voorzien. Ik heb overigens destijds op mijn vorige weblog een paar stukken over de zaak geschreven: "Recht op vuilspuiterij bestaat niet" , gevolgd door "Commotie rond cartoons" en "verpletterende weerleggingen".
Aan het eind maakt hij duidelijk waar het hem om gaat. Hij wil de IS en andere "extremistische" groepen, buiten spel zetten in de andersglobalistische beweging. Hij verwijst daarvoor n aar het handvest van het Wereld Sociaal Forum. "Groepen en individuen die geweld niet afwijzen, zoals de IS, kunnen dan buiten de organisatie van andersglobalistische protesten worden gehouden." En hij sluit af met zijn pleidooi voor zuivering: "De andersglobaliseringsbeweging kan een veel positiever imago krijgen van geweldloze grass roots initiatieven die gezamenlijk de wereld er beter op maken. Dan kan ze een vruchtbare massabeweging vormen. Maar dat zal alleen gebeuren als we de extremisten buiten spel zetten."
Als alleen principieel geweldloze individuen en groepen aan de beweging mee mochten organiseren, dan kan in ieder geval Koen Vink zijn biezen pakken. Hetzelfde zou gelden voor iedereen die de staat Israël en haar gewelddadige apartheidspolitiek de hand boven het hoofd wenst te houden, tegenover degenen die daar vanuit geheel verschillende inspiratiebronnen tegen vechten.
Maar ik ben niet van plan om voor het vertrek van Vink te pleiten. We zullen er juist mee om moeten leren gaan dat we over allerlei zaken, juist ook gevoelige thema's als het Midden-oosten, heel verschillende meningen en strategieën voorstaan. De discussie daarover is belangrijk, de manier waarop andersglobalisten en vredesactivisten aankijken tegen Palestina/ Israël, de rol van al dan niet terroristisch gewapend verzet, tegen Islamisme als politieke stroming, verschilt sterk, en we moeten die discussie ook helemaal niet willen ontwijken.
Niet de verdraaiingen van Vink op zelf, hoe kwalijk ook, baren de grootste zorg - maar het feit dat hij er een argument tot zuivering aan meent te mogen ontlenen. Want zodra een persoon uit een deel van wat we 'de beweging' noemen - en niet het meest dynamische waar het gaat om het bouwen van massaprotesten, ook dat nog... - een andere deel - dat wèl keer op keer behoorlijke aantallen mensen in beweging krijgt - probeert te verdrijven, loopt héél die beweging schade op.
(extra correctie op 24 juli; Maarten wees me erop dat er in mijn tekst "Minister Elsevier" stond in plaats van "Minister Ben Bot". Hoe bot Elsevier ook schrijft, dat heb ik toch maar eventjes gewijzigd...)
Hij zegt: "Aouragh wil 'één democratische staat' voor Joden, arabieren en moslims: exit Israël dus." Ja, inderdaad! Exit het Israël van landroof en apartheid! Zij geeft namelijk de voorkeur aan democratie boven landroof en apartheid. Want Israël is géén democratische staat waar die bevolkingsgroepen als gelijkberechtigden kunnen leven. Israël is gebouwd op verdrijving van Palestijnen en voortdurende onderdrukking en achterstelling van de Palestijnen die onder Israëlisch staatsgezag terecht zijn gekomen. Door zo verontwaardig te zijn over de democratische oplossing die Miryam Aouragh bepleit, laat Vink zien waar hij staat: aan de kant van apartheid, landroof en onderdrukking als methoden om tot iedere prijs zijn voorkeursstaat Israël overeind te houden.
Grappig is nog dat uit het citaat ook blijkt hoe onzinnig het is om de IS en bijvoorbeeld Hamas als vrijwel geestverwanten af te schilderen. De ene democratische staat met gelijke rechten voor alle bevolkingsgroepen waar IS-ers voor pleiten is toch wel tamelijk iets anders dan de Islamitische staat met slechts beperkte rechten voor Joden en Christenen die Hamas voorstaat. Zelfs in de onzin die Vink beweert demonstreert hij indirect dàt het onzin is wat hij beweert.
Zo gaat het verder. "Minister Ben Bot noemde ze, volgens Elsevier, vorig jaar een massamoordenaar." Een poging om uit te leggen waarom hij dat niet is laat Vink achterwege. Dat is maar beter ook, want zowel Miryam Aouragh als ik zou geen moeite ermee hebben om zo'n poging effectief te demonteren. Maar aangezien Vink niet de moeite neemt om te laten zien dat die uitspraak onzin is, spaar ik me even de moeite om te laten zien dat die uitspraak volstrekt terzake is.
"De Deense cartoonrellen waren het gevolg van racisme tegen moslims, stelt de IS", Was dat dan niet zo? Heeft Vink de cartoons bekeken? Is hem ontgaan hoe daar een klassieke stereotype beeldvorming jegens Arabieren werd gehanteerd, ongeveer op een manier zoals nazi-blad Der Stürmer dat destijds tegen joden deed? Maar alweer: Vink neemt geeneens de moeite om zijn op hoge toon gedane verwijten van argumenten te voorzien. Ik heb overigens destijds op mijn vorige weblog een paar stukken over de zaak geschreven: "Recht op vuilspuiterij bestaat niet" , gevolgd door "Commotie rond cartoons" en "verpletterende weerleggingen".
Aan het eind maakt hij duidelijk waar het hem om gaat. Hij wil de IS en andere "extremistische" groepen, buiten spel zetten in de andersglobalistische beweging. Hij verwijst daarvoor n aar het handvest van het Wereld Sociaal Forum. "Groepen en individuen die geweld niet afwijzen, zoals de IS, kunnen dan buiten de organisatie van andersglobalistische protesten worden gehouden." En hij sluit af met zijn pleidooi voor zuivering: "De andersglobaliseringsbeweging kan een veel positiever imago krijgen van geweldloze grass roots initiatieven die gezamenlijk de wereld er beter op maken. Dan kan ze een vruchtbare massabeweging vormen. Maar dat zal alleen gebeuren als we de extremisten buiten spel zetten."
Als alleen principieel geweldloze individuen en groepen aan de beweging mee mochten organiseren, dan kan in ieder geval Koen Vink zijn biezen pakken. Hetzelfde zou gelden voor iedereen die de staat Israël en haar gewelddadige apartheidspolitiek de hand boven het hoofd wenst te houden, tegenover degenen die daar vanuit geheel verschillende inspiratiebronnen tegen vechten.
Maar ik ben niet van plan om voor het vertrek van Vink te pleiten. We zullen er juist mee om moeten leren gaan dat we over allerlei zaken, juist ook gevoelige thema's als het Midden-oosten, heel verschillende meningen en strategieën voorstaan. De discussie daarover is belangrijk, de manier waarop andersglobalisten en vredesactivisten aankijken tegen Palestina/ Israël, de rol van al dan niet terroristisch gewapend verzet, tegen Islamisme als politieke stroming, verschilt sterk, en we moeten die discussie ook helemaal niet willen ontwijken.
Niet de verdraaiingen van Vink op zelf, hoe kwalijk ook, baren de grootste zorg - maar het feit dat hij er een argument tot zuivering aan meent te mogen ontlenen. Want zodra een persoon uit een deel van wat we 'de beweging' noemen - en niet het meest dynamische waar het gaat om het bouwen van massaprotesten, ook dat nog... - een andere deel - dat wèl keer op keer behoorlijke aantallen mensen in beweging krijgt - probeert te verdrijven, loopt héél die beweging schade op.
(extra correctie op 24 juli; Maarten wees me erop dat er in mijn tekst "Minister Elsevier" stond in plaats van "Minister Ben Bot". Hoe bot Elsevier ook schrijft, dat heb ik toch maar eventjes gewijzigd...)
woensdag 18 juli 2007
NOVA, Nation, David Corn
Dat was wel een aardig onderdeel van NOVA, over de stemming in de Senaat van de VS, over een vorm van troepenterugtrekking uit Irak. Een meerderheid was daar wel voor. Maar de meerderheid was niet groot genoeg om de resolutie in die richting aangenomen te krijgen.
Let wel: het voorstel - door Democraten ingediend - betekende geen complete aftocht uit Irak. Binnen 120 dagen moest met terugtrekking worden begonnen, in april 2008 moest die afgerond zijn. Maar de terugtrekking zou onvolledig zijn. "Een niet gespecificeerd aantal troepen zou kunnen achterblijven om een aantal specifieke taken uit te voeren: antiterreuracties, de bescherming van Amerikaans bezit en het trainen van Iraakse troepen", aldus een bericht op de website nieuws.nl.
Dat opent natuurlijk de deur voor eindeloos daar blijven. Bush verkoopt de hele oorlog daar immers als antiterreuractie, en Amerikaanse soldaten behandelen heel Irak zo ongeveer als Amerikaans bezit. Toch was de stemming veelbetekenend: ze liet zien dat het verlangen om zich uit Irak uit de voeten te maken ook een hoog machtsorgaan als de Senaat niet onberoerd laat en senatoren tenminste tot gebaren richting aftocht beweegt. En de meerderheid kwam maar acht stemmen te kort.
Maar dat vond ik niet de interessantste kant van de, tamelijk korte, NOVA-reportage. Veel opmerkelijker vond ik de keus van de man die commentaar mocht leveren op het gebeuren. Geen man van de New York Times of Washington Post, ook niet van CNN en al helemaal niet van Fox News.
Nee, we kregen de inzichten voorgeschoteld van David Corn, columnist van het blad The Nation. Dat blad is een vrij progressief magazine, dat je ergens kunt plaatsen in de linkervleugel van de Democratische partij. Zeer fel tegen Bush, zijn oorlogen en zijn aanvallen op democratische rechten, maar veel te mild tegen de Democratische oppositie.
Toch is de website van het blad ruimschoots de moeite waard om regelmatig te bezoeken. Kort geleden verscheen er bijvoorbeeld een omvangrijk en onthutsend stuk over de Irak-oorlog: "The Other War : Iraq Vets bear Witness". Amerikaanse militairen vertellen wat ze hebben gezien en gedaan in die strijd: de huiszoekingen, de intimidaties, de wreedheden. Het weblog Kritisch Links heeft er aandacht voor en geeft een uitvoerig citaat uit het artikel waaruit je wel een indruk krijgt.
David Corn heeft zelf ook een weblog, waarin hij uitvoerig verslag doet van verwikkelingen in en rond de politieke top in Washington. Beslist ook een plek om af en toe eens te gaan neuzen, vooral als er bijzondere zaken spelen in Senaat, Huis van Afgevaardigden of het Witte Huis. Heel radicaal is het niet, erg informatief echter vaak wel.
Let wel: het voorstel - door Democraten ingediend - betekende geen complete aftocht uit Irak. Binnen 120 dagen moest met terugtrekking worden begonnen, in april 2008 moest die afgerond zijn. Maar de terugtrekking zou onvolledig zijn. "Een niet gespecificeerd aantal troepen zou kunnen achterblijven om een aantal specifieke taken uit te voeren: antiterreuracties, de bescherming van Amerikaans bezit en het trainen van Iraakse troepen", aldus een bericht op de website nieuws.nl.
Dat opent natuurlijk de deur voor eindeloos daar blijven. Bush verkoopt de hele oorlog daar immers als antiterreuractie, en Amerikaanse soldaten behandelen heel Irak zo ongeveer als Amerikaans bezit. Toch was de stemming veelbetekenend: ze liet zien dat het verlangen om zich uit Irak uit de voeten te maken ook een hoog machtsorgaan als de Senaat niet onberoerd laat en senatoren tenminste tot gebaren richting aftocht beweegt. En de meerderheid kwam maar acht stemmen te kort.
Maar dat vond ik niet de interessantste kant van de, tamelijk korte, NOVA-reportage. Veel opmerkelijker vond ik de keus van de man die commentaar mocht leveren op het gebeuren. Geen man van de New York Times of Washington Post, ook niet van CNN en al helemaal niet van Fox News.
Nee, we kregen de inzichten voorgeschoteld van David Corn, columnist van het blad The Nation. Dat blad is een vrij progressief magazine, dat je ergens kunt plaatsen in de linkervleugel van de Democratische partij. Zeer fel tegen Bush, zijn oorlogen en zijn aanvallen op democratische rechten, maar veel te mild tegen de Democratische oppositie.
Toch is de website van het blad ruimschoots de moeite waard om regelmatig te bezoeken. Kort geleden verscheen er bijvoorbeeld een omvangrijk en onthutsend stuk over de Irak-oorlog: "The Other War : Iraq Vets bear Witness". Amerikaanse militairen vertellen wat ze hebben gezien en gedaan in die strijd: de huiszoekingen, de intimidaties, de wreedheden. Het weblog Kritisch Links heeft er aandacht voor en geeft een uitvoerig citaat uit het artikel waaruit je wel een indruk krijgt.
David Corn heeft zelf ook een weblog, waarin hij uitvoerig verslag doet van verwikkelingen in en rond de politieke top in Washington. Beslist ook een plek om af en toe eens te gaan neuzen, vooral als er bijzondere zaken spelen in Senaat, Huis van Afgevaardigden of het Witte Huis. Heel radicaal is het niet, erg informatief echter vaak wel.
Meer over de AFA-demonstratie afgelopen zaterdag
De demonstratie van Antifascistische Actie (AFA) tegen nazi's van afgelopen zaterdag was zowel noodzakelijk als gebrekkig. Noodzakelijk omdat groeperingen als de Nederlandse Volksunie (NVU) weliswaar geen acute bedreiging op grote schaal vormen, maar dat wel vrij opeens kunnen worden. Daarom is het ook riskant om ervan uit te gaan zoals Jesse in een reactie op mijn vorige stuk doet - dat het soort acties dat AFA op touw weet te zetten, voornamelijk met autonome en radicaal-linkse deelname, voldoende is. Als de nazi's een keer onverwacht honderd mensen meer weten mee te brengen in plaats van weg te blijven, als Blood & Honour opeens zijn bloedige 'bijdrage' eraan komt leveren - dan ben je met 200 tot 300 activisten gewoon opeens geen partij meer. Versterking door verbreding van verzet tegen NVU en vergelijkbare nazi-clubs blijft daarmee noodzaak.
Noodzakelijk was de demonstratie ook omdat neonazi's ook nu mensen aanvallen en bedreigen, en iedere georganiseerde uiting van neonazisme het zelfvertrouwen voor dit type geweld vergroot. Noodzakelijk ook om iedere flirt van bijvoorbeeld een zeker extreem-rechts politicus in neonazi-richting bij voorbaat zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Jazeker, ik doel op Geert Wilders, fascist-in-wording.
De demonstratie was echter gebrekkig vanwege de omvang, maar ook vanwege de boodschap die er (te weinig) van uitging. Over de omvang heb ik het in mijn vorige stuk gehad: het gevoel dat er een acute dreiging was, ontbrak in brede kring. De mobilisatie van degene die wel werk van de demonstratie maakten, kreeg daardoor - ondanks grote inzet van vooral de AFA zelf - weinig weerklank.
Maar het was de uitstraling van de betoging zelf, plus ook de stijl van bepaalde elementen van het mobiliseerwerk, die zorgden dat de boodschap die we als betogers uit wilden dragen, nauwelijks naar buiten overkwam. Het was goed dat de AFA ruim tevoren zo veel mogelijk ruchtbaarheid aan de actie begon te geven. dat dit niet breed werd opgepikt valt AFA niet te verwijten. Maar bepaalde elementen van mobilisatie en actie waren, laat ik het rustig zeggen, wat minder gelukkig.
Zo was er de poster: ik vond het een fraai ding, hij spatte best van de muren en zo. Maar ik had zelf toch gekozen voor een Nederlandstalige leus als hoofdslogan - met zo mogelijk vertaling in Arabisch en Turks, zoals in de jaren negentig wel degelijk gedaan werd. "Fight fascism - what are you waiting for?" - ook wie goed Engels leest zal zich afgevraagd hebben: fascisme, waar dan? Verderop op de poster stond het allemaal wel goed, maar de eyecatcher - oops, Engels woord! :-D - was niet de best mogelijke binnenkomer, naar mijn idee. En de hele stijl van de poster was typerend voor het traditionele autonome milieu waarin AFA wortelt. Voor een bredere uitstraling was dat niet ideaal.
Veel belangrijker vind ik echter hoe het ging op onze opgewekte en strijdvbare wandeling zelf. Eerst wat absolute pluspunten. keer op keer hielden we hald en namen mensen van AFA het woord via de megafoon. dat was expliciet gericht op omstanders, en dat was goed. In de toespraakjes ging het weliswaar vooral om de NVU - een te beperkte kijk op het gevaar - maar ook Wilders en zijn islamofove gestook werd genoemd. Een goede, naar buiten gekeerde aanpak.
Overigens vond ik het sowieso een verademing dat we nu eens niet eindeloos getrakteerd werden op een stoet van sprekers op een podium, vaak vooral gericht op het produceren van twee zinnetjes die het NOS-journaal moeten halen. Ik vermoed dat AFA daar van afzag omdat er domweg geen budget voor zoiets was. Mocht het budget er echter komen, dan hoop ik dat de verleiding weerstaan wordt om alsnog de nadruk op podium-evenementen te gaan leggen. Stop het geld maar vooral in duizenden extra posters en flyers, in actiebijeenkomsten in de aanloop, en misschien een gerichte advertentie hier en daar, en hou het podiumgebeuren maar lekker beperkt. Mensen komen om zelf iets te doen, om te demonstreren - niet zozeer om naar verhalen te luisteren, hoe goed gebracht ook.
Maar als we dan zelf demonstreren - hebben we dan vooral ons eigen feestje, of zijn we gericht en bewust bezig met wat er buiten de demonstratie gebeurt? Ik vrees dat op deze actie vooral het eerste gold. Omstanders die ons zagen keken niet onvriendelijk, maar waarschijnlijk wel verbaasd: 200 alternatief geklede jonge mensen, met alternatieve muziek. Maar dat is niet erg! Want juist op die verbazing kun je inspelen - als je heel erg duidelijk maakt waarop je op straat bent.
Dat betekent niet alleen zichtbare spandoeken en borden. Spandoeken waren er , maar werden laag gehouden, vaak tussen de demonstranten zelf in. Borden waren er te weinig, ik zag alleen de Internationale Socialisten (IS) met borden "Geen nazi's geen ruimte"; ik had er zelf ook ééntje vast. Maar wat doe je met borden? We hielden ze een beetje in de lucht, zodat mensen voor en achter ons het kunnen zien, en de kans dat een persfotograaf er een kiekje van maakt er is.
Maar de meeste omstanders staan niet voor of achter, maar opzij! Ik zag op een gegeven moment een tram met passagiers naast ons stilstaan. Passagiers keken naar ons. Ik draaide mijn bord een kwartslag, zodat mensen in de tram het konden lezen, en ik keek vriendelijk naar mensen terug. Ik zeg niet dat dit een briljant iets was. Maar het was een bewuste poging om iets over te brengen, een brug te slaan.
Communicatie, met mensen buiten de demonstratie, met de mensen die we willen motiveren en overtuigen, aan wie we iets te melden hebben. Die houding is, laat ik het zacht zeggen, bij teveel demonstranten niet echt een tweede natuur. Juist daardoor blijft de afstand tussen ons en de mensen buiten de actiewereld nodeloos, afgrondelijk groot.
Voor veel demonstranten was de actie iets dat we deden om onszelf en elkaar te motiveren, althans die indruk had het. Dat is niet verkeerd, dat element speelt bij mij ook en het hoort erbij! Het probleem ligt erin als het daarbij blijft, als we alleen maar ons eigen alternatieve ding doen.
Die houding bleek uit sommigen van de leuzen. "Toen niet, nu niet, nooit meer fascisme!" is een heldere, naar buiten gekeerde leus. "Den Haag, weest paraat, houdt de nazi's van de straat"(of "houdt fascisten van de straat" , dat weet ik niet meer zeker) is dat ook. Maar wat moeten omstanders met "Alerta Alerta An-ti-fascista!"?
Voor mij was die leus ook nieuw, ik dacht dat het been soort waarschuwing was dat er opeens wat nazi;s gesignaleerd waren, te dicht bij de demo. Zodra ik de leus hoorde begon ik dan ook gespannen om me heen te kijken... Maar het was gewoon een leus tegen fascisme, kennelijk. Zouden mensen op 50 meter afstand zelfs maar verstaan hebben wat we zeiden? Zo nee, zijn we dan op zo'n moment met veel meer bezig dan met linksradicale folklore? Dit klinkt wellicht als muggenzifterij, maar precies door extra op dit soort punten te letten kun je, zelfs met eenzelfde groep mensen, al een veel effectievere actie doen.
Dan de muziek. Ik vond die een verademing, dat om te beginnen. Van eerdere acties van dit type herinner ik me voornamelijk zware duistere punk-achtige muziek. Nu hoorde ik allerlei stijlen: punks, ska, wat reggaeritme, opeens ook een harde technobeat, eventjes wat heavy metal rockgitaar, en opeens ook Nederlandstalige hip-hop Vrolijkheid en variatie, en daardoor bijdragend aan een wat opener sfeer.
Ik weet niet of hier sprake is van toeval, van het feit dat de smaak van degene(n) die nu de muziek uitzocht(en) gewoon anders was dan destijds. Maar ik hoop - wishful thinking? - dat er een bewuste keus gemaakt is, voor meer muziekstijlen en een wat vrolijker sfeer. Het maakt zo'n demonstratie aantrekkelijker om te zien passeren, en het maakt de demonstratie ook leuker om zelf aan deel t Als het nu geen bewuste politieke keus was, die muziekvariatie, dan hoop ik dat het dat in de toekomst wel wordt - en dan met veel meer variatie ook zodat ook mensen die helemaal niets met wat voor alternatieve levensstijl ook hebben, zich op hun gemak voelen en iets van zichzelf herkennen.
Hier en daar proefde ik heel even een vleugje van de atmosfeer van de grote demonstraties tegen G8, EU en weet ik wat. Er begon zowaar een demonstrant op een gegeven moment "A- anti - anticapitalista" te roepen. Zowel muziek als leuzen droegen wat mij betreft ook aan de vrolijkheid bij - maar ook aan ons isolement, aan de afstand met omstanders. Op een gegeven moment werd een song gespeeld waarvan het refein luidde: "An-ti-fa HOOLIGAN!" Dat klonk erg aanstekelijk, en ik vond het vermakelijk ook. Ik dus ook even meebrullen, dat dan weer wel. Een vrolijk, feestelijk sfeertje. Toch moet je je afvragen wat mensen buiten de demonstratie oppikken hiervan. Het woord dat ze kennen, is dat tweede: hooligan...
Even later hoorde ik een leus: "No borders, no nations - stop deportations!" Goede leus, al blijft er het taalprobleem. Even later echter hoorde ik een variatie: "No nations no borders, f*ck law and order". Prachtige vondst natuurlijk! En ook nu deed ik even mee. Maar, alweer - is dit de toonzetting van wat je nu wilt communiceren richting mensen die je bij een volgende demonstratie graagnaast je zou willen zien lopen?
De fout is bepaald niet uniek voor het autonome wereldje. Ik herinner me dat ik meedeed aan een demonstratie in Brussel tegen een Eurotop in 2005. De IS had een prachtige wagen, met strijdbare actievoerders en actievoersters erop. Spandoek, borden en alles. En continu kwam van de geluidswagen de muziek van Rage against the Machine. Cool allemaal - maar voornamelijk gericht op ons eigen strijdbare gevoel en dat van mensen die met ons mee liepen. Dezelfde radicale feestelijkheid die in Den Haag zo voelbaar was, alleen te midden van meer mensen. Het is iets waar we erg alert op moeten zijn. De wereld veranderen is iets meer en vaak iets anders dan onszelf en elkaar een goed gevoel bezorgen op een zaterdagmiddag.
Wat voor onszelf een vrolijke uiting van strijdbaarheid is, dat is voor mensen die niet ingewijd zijn in dit actievoerdersmilieu eerder onbegrijpelijk en zelfs afschrikwekkend. We zullen samen echt moeten leren om in te schatten hoe anderen, de nog-niet-actievoerders, ons zien, en of dat overeenkomt met wat wij echt uit willen dragen.
Daarmee zijn we aangekomen bij de discussie over kledij die naar aanleiding van mijn vorige stuk is losgebarsten. Eerst maar de echte bijzaak: gezichtsbedekking. Twee dingetjes daarover: Nazi's hadden elkaar opgeroepen om vooral foto's van ons te komen maken, Niet iedereen wil graag herkenbaar op een nazi-site worden afgebeeld. gezichtsbedekking daartegen is legitiem. Zelf doe ik het niet, ik ben eerder beledigd dat ik nog steeds slechts met naam maar niet met foto op de website van nazi's sta. Maar ik snap dat heel veel mensen dat anders zien.
Tweede punt, door niemand duidelijk gemaakt; het aantal mensen dat met gezichtsbedekking liep was marginaal tot minimaal. Ik zag heel af en toe een enkeling met een doek voor de mond. Daar zo'n enorm punt van maken - alsof er een in vol rel-tenue uitgerust Zwart Blok door de straten van Den Haag liep is echt een zeer vertekend beeld geven van een demonstratie waar vrijwel iedereen vrolijk herkenbaar de wereld in blikte.
Over de outfit van velen van ons kun je eindeloos bomen, maar heeft dat nut? Het gaat er niet om dat we ons anders kleden: iedereen moet komen in plunje waar zij of hij zich prettig bij voelt. het gaat erom dat - hoe we ons ook kleden - we continu zoeken naar andere mensen en groepen om samen mee actie te voeren. Niet de aanwezigheid van autonomen, maar de afwezigheid van veel te veel anderen (groepen) mensen moet ons tot zorg stemmen. Brian4all maakt hierover goede punten.
Ik geloof trouwens niet dat mensen wegblijven omdat ze alternatieve donkere kledij zien en bang worden. Zo bekrompen zijn grote delen van wat Keesjemaduraatje de middenklasse noemt maar wat doodgewoon arbeiders zijn in allerlei beroepsgroepen, bepaald niet. Als actievoerders - nogmaals, hoe ze zich ook kleden! - serieus bezig zijn met open communiceren met anderen, is de afstand wel degelijk te overbruggen en de weg naar een bredere beweging te openen.
Noodzakelijk was de demonstratie ook omdat neonazi's ook nu mensen aanvallen en bedreigen, en iedere georganiseerde uiting van neonazisme het zelfvertrouwen voor dit type geweld vergroot. Noodzakelijk ook om iedere flirt van bijvoorbeeld een zeker extreem-rechts politicus in neonazi-richting bij voorbaat zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Jazeker, ik doel op Geert Wilders, fascist-in-wording.
De demonstratie was echter gebrekkig vanwege de omvang, maar ook vanwege de boodschap die er (te weinig) van uitging. Over de omvang heb ik het in mijn vorige stuk gehad: het gevoel dat er een acute dreiging was, ontbrak in brede kring. De mobilisatie van degene die wel werk van de demonstratie maakten, kreeg daardoor - ondanks grote inzet van vooral de AFA zelf - weinig weerklank.
Maar het was de uitstraling van de betoging zelf, plus ook de stijl van bepaalde elementen van het mobiliseerwerk, die zorgden dat de boodschap die we als betogers uit wilden dragen, nauwelijks naar buiten overkwam. Het was goed dat de AFA ruim tevoren zo veel mogelijk ruchtbaarheid aan de actie begon te geven. dat dit niet breed werd opgepikt valt AFA niet te verwijten. Maar bepaalde elementen van mobilisatie en actie waren, laat ik het rustig zeggen, wat minder gelukkig.
Zo was er de poster: ik vond het een fraai ding, hij spatte best van de muren en zo. Maar ik had zelf toch gekozen voor een Nederlandstalige leus als hoofdslogan - met zo mogelijk vertaling in Arabisch en Turks, zoals in de jaren negentig wel degelijk gedaan werd. "Fight fascism - what are you waiting for?" - ook wie goed Engels leest zal zich afgevraagd hebben: fascisme, waar dan? Verderop op de poster stond het allemaal wel goed, maar de eyecatcher - oops, Engels woord! :-D - was niet de best mogelijke binnenkomer, naar mijn idee. En de hele stijl van de poster was typerend voor het traditionele autonome milieu waarin AFA wortelt. Voor een bredere uitstraling was dat niet ideaal.
Veel belangrijker vind ik echter hoe het ging op onze opgewekte en strijdvbare wandeling zelf. Eerst wat absolute pluspunten. keer op keer hielden we hald en namen mensen van AFA het woord via de megafoon. dat was expliciet gericht op omstanders, en dat was goed. In de toespraakjes ging het weliswaar vooral om de NVU - een te beperkte kijk op het gevaar - maar ook Wilders en zijn islamofove gestook werd genoemd. Een goede, naar buiten gekeerde aanpak.
Overigens vond ik het sowieso een verademing dat we nu eens niet eindeloos getrakteerd werden op een stoet van sprekers op een podium, vaak vooral gericht op het produceren van twee zinnetjes die het NOS-journaal moeten halen. Ik vermoed dat AFA daar van afzag omdat er domweg geen budget voor zoiets was. Mocht het budget er echter komen, dan hoop ik dat de verleiding weerstaan wordt om alsnog de nadruk op podium-evenementen te gaan leggen. Stop het geld maar vooral in duizenden extra posters en flyers, in actiebijeenkomsten in de aanloop, en misschien een gerichte advertentie hier en daar, en hou het podiumgebeuren maar lekker beperkt. Mensen komen om zelf iets te doen, om te demonstreren - niet zozeer om naar verhalen te luisteren, hoe goed gebracht ook.
Maar als we dan zelf demonstreren - hebben we dan vooral ons eigen feestje, of zijn we gericht en bewust bezig met wat er buiten de demonstratie gebeurt? Ik vrees dat op deze actie vooral het eerste gold. Omstanders die ons zagen keken niet onvriendelijk, maar waarschijnlijk wel verbaasd: 200 alternatief geklede jonge mensen, met alternatieve muziek. Maar dat is niet erg! Want juist op die verbazing kun je inspelen - als je heel erg duidelijk maakt waarop je op straat bent.
Dat betekent niet alleen zichtbare spandoeken en borden. Spandoeken waren er , maar werden laag gehouden, vaak tussen de demonstranten zelf in. Borden waren er te weinig, ik zag alleen de Internationale Socialisten (IS) met borden "Geen nazi's geen ruimte"; ik had er zelf ook ééntje vast. Maar wat doe je met borden? We hielden ze een beetje in de lucht, zodat mensen voor en achter ons het kunnen zien, en de kans dat een persfotograaf er een kiekje van maakt er is.
Maar de meeste omstanders staan niet voor of achter, maar opzij! Ik zag op een gegeven moment een tram met passagiers naast ons stilstaan. Passagiers keken naar ons. Ik draaide mijn bord een kwartslag, zodat mensen in de tram het konden lezen, en ik keek vriendelijk naar mensen terug. Ik zeg niet dat dit een briljant iets was. Maar het was een bewuste poging om iets over te brengen, een brug te slaan.
Communicatie, met mensen buiten de demonstratie, met de mensen die we willen motiveren en overtuigen, aan wie we iets te melden hebben. Die houding is, laat ik het zacht zeggen, bij teveel demonstranten niet echt een tweede natuur. Juist daardoor blijft de afstand tussen ons en de mensen buiten de actiewereld nodeloos, afgrondelijk groot.
Voor veel demonstranten was de actie iets dat we deden om onszelf en elkaar te motiveren, althans die indruk had het. Dat is niet verkeerd, dat element speelt bij mij ook en het hoort erbij! Het probleem ligt erin als het daarbij blijft, als we alleen maar ons eigen alternatieve ding doen.
Die houding bleek uit sommigen van de leuzen. "Toen niet, nu niet, nooit meer fascisme!" is een heldere, naar buiten gekeerde leus. "Den Haag, weest paraat, houdt de nazi's van de straat"(of "houdt fascisten van de straat" , dat weet ik niet meer zeker) is dat ook. Maar wat moeten omstanders met "Alerta Alerta An-ti-fascista!"?
Voor mij was die leus ook nieuw, ik dacht dat het been soort waarschuwing was dat er opeens wat nazi;s gesignaleerd waren, te dicht bij de demo. Zodra ik de leus hoorde begon ik dan ook gespannen om me heen te kijken... Maar het was gewoon een leus tegen fascisme, kennelijk. Zouden mensen op 50 meter afstand zelfs maar verstaan hebben wat we zeiden? Zo nee, zijn we dan op zo'n moment met veel meer bezig dan met linksradicale folklore? Dit klinkt wellicht als muggenzifterij, maar precies door extra op dit soort punten te letten kun je, zelfs met eenzelfde groep mensen, al een veel effectievere actie doen.
Dan de muziek. Ik vond die een verademing, dat om te beginnen. Van eerdere acties van dit type herinner ik me voornamelijk zware duistere punk-achtige muziek. Nu hoorde ik allerlei stijlen: punks, ska, wat reggaeritme, opeens ook een harde technobeat, eventjes wat heavy metal rockgitaar, en opeens ook Nederlandstalige hip-hop Vrolijkheid en variatie, en daardoor bijdragend aan een wat opener sfeer.
Ik weet niet of hier sprake is van toeval, van het feit dat de smaak van degene(n) die nu de muziek uitzocht(en) gewoon anders was dan destijds. Maar ik hoop - wishful thinking? - dat er een bewuste keus gemaakt is, voor meer muziekstijlen en een wat vrolijker sfeer. Het maakt zo'n demonstratie aantrekkelijker om te zien passeren, en het maakt de demonstratie ook leuker om zelf aan deel t Als het nu geen bewuste politieke keus was, die muziekvariatie, dan hoop ik dat het dat in de toekomst wel wordt - en dan met veel meer variatie ook zodat ook mensen die helemaal niets met wat voor alternatieve levensstijl ook hebben, zich op hun gemak voelen en iets van zichzelf herkennen.
Hier en daar proefde ik heel even een vleugje van de atmosfeer van de grote demonstraties tegen G8, EU en weet ik wat. Er begon zowaar een demonstrant op een gegeven moment "A- anti - anticapitalista" te roepen. Zowel muziek als leuzen droegen wat mij betreft ook aan de vrolijkheid bij - maar ook aan ons isolement, aan de afstand met omstanders. Op een gegeven moment werd een song gespeeld waarvan het refein luidde: "An-ti-fa HOOLIGAN!" Dat klonk erg aanstekelijk, en ik vond het vermakelijk ook. Ik dus ook even meebrullen, dat dan weer wel. Een vrolijk, feestelijk sfeertje. Toch moet je je afvragen wat mensen buiten de demonstratie oppikken hiervan. Het woord dat ze kennen, is dat tweede: hooligan...
Even later hoorde ik een leus: "No borders, no nations - stop deportations!" Goede leus, al blijft er het taalprobleem. Even later echter hoorde ik een variatie: "No nations no borders, f*ck law and order". Prachtige vondst natuurlijk! En ook nu deed ik even mee. Maar, alweer - is dit de toonzetting van wat je nu wilt communiceren richting mensen die je bij een volgende demonstratie graagnaast je zou willen zien lopen?
De fout is bepaald niet uniek voor het autonome wereldje. Ik herinner me dat ik meedeed aan een demonstratie in Brussel tegen een Eurotop in 2005. De IS had een prachtige wagen, met strijdbare actievoerders en actievoersters erop. Spandoek, borden en alles. En continu kwam van de geluidswagen de muziek van Rage against the Machine. Cool allemaal - maar voornamelijk gericht op ons eigen strijdbare gevoel en dat van mensen die met ons mee liepen. Dezelfde radicale feestelijkheid die in Den Haag zo voelbaar was, alleen te midden van meer mensen. Het is iets waar we erg alert op moeten zijn. De wereld veranderen is iets meer en vaak iets anders dan onszelf en elkaar een goed gevoel bezorgen op een zaterdagmiddag.
Wat voor onszelf een vrolijke uiting van strijdbaarheid is, dat is voor mensen die niet ingewijd zijn in dit actievoerdersmilieu eerder onbegrijpelijk en zelfs afschrikwekkend. We zullen samen echt moeten leren om in te schatten hoe anderen, de nog-niet-actievoerders, ons zien, en of dat overeenkomt met wat wij echt uit willen dragen.
Daarmee zijn we aangekomen bij de discussie over kledij die naar aanleiding van mijn vorige stuk is losgebarsten. Eerst maar de echte bijzaak: gezichtsbedekking. Twee dingetjes daarover: Nazi's hadden elkaar opgeroepen om vooral foto's van ons te komen maken, Niet iedereen wil graag herkenbaar op een nazi-site worden afgebeeld. gezichtsbedekking daartegen is legitiem. Zelf doe ik het niet, ik ben eerder beledigd dat ik nog steeds slechts met naam maar niet met foto op de website van nazi's sta. Maar ik snap dat heel veel mensen dat anders zien.
Tweede punt, door niemand duidelijk gemaakt; het aantal mensen dat met gezichtsbedekking liep was marginaal tot minimaal. Ik zag heel af en toe een enkeling met een doek voor de mond. Daar zo'n enorm punt van maken - alsof er een in vol rel-tenue uitgerust Zwart Blok door de straten van Den Haag liep is echt een zeer vertekend beeld geven van een demonstratie waar vrijwel iedereen vrolijk herkenbaar de wereld in blikte.
Over de outfit van velen van ons kun je eindeloos bomen, maar heeft dat nut? Het gaat er niet om dat we ons anders kleden: iedereen moet komen in plunje waar zij of hij zich prettig bij voelt. het gaat erom dat - hoe we ons ook kleden - we continu zoeken naar andere mensen en groepen om samen mee actie te voeren. Niet de aanwezigheid van autonomen, maar de afwezigheid van veel te veel anderen (groepen) mensen moet ons tot zorg stemmen. Brian4all maakt hierover goede punten.
Ik geloof trouwens niet dat mensen wegblijven omdat ze alternatieve donkere kledij zien en bang worden. Zo bekrompen zijn grote delen van wat Keesjemaduraatje de middenklasse noemt maar wat doodgewoon arbeiders zijn in allerlei beroepsgroepen, bepaald niet. Als actievoerders - nogmaals, hoe ze zich ook kleden! - serieus bezig zijn met open communiceren met anderen, is de afstand wel degelijk te overbruggen en de weg naar een bredere beweging te openen.
zondag 15 juli 2007
Anti-nazi demonstratie: enkele observaties
Met gemengde gevoelens kijk ik terug op de demonstratie gisteren tegen fascisme en racisme , in het bijzonder tegen de Nederlandse Volksunie (NVU) die had willen marcheren maar wiens leidertje Kusters twee dagen van tevoren zijn optocht afblies. De demonstratie voelde als een overwinningstocht, maar tegelijk als een anticlimax. Bovendien werpt ze nieuwe vragen op en stelt ouden opnieuw aan de orde: hoe de strijd tegen fascisme en racisme ervoor staat, wat voor keuzes er gemaakt dienen te worden om werkelijk verder te komen - en hoe groot de kans is dat dit ook zal gebeuren.
Allereerst het overwinningsgevoel. De pakweg 200 demonstranten die op de oproep van Anti Fascistische Actie (AFA) waren afgekomen wisten het te voren of hoorden het die dag: de Nederlandse Volksunie marcheert niet. AFA was zeer op tijd geweest met vergunning aanvragen, NVU was erg laat ermee. Bovenop die blunder stapelde Kusters een tweede: afblazen, en dat rommelig aankondigen (veel antifascisten wisten het nieuws eerder dan delen van Kusters' eigen aanhang).
Het pure feit dat AFA niet had afgewacht op het precieze plan van de nazi's, en gewoon haar werk had gedaan (aanvraag, oproep via internet, posters, flyers, uitnodiging aan bondgenoten) heeft de NVU op het verkeerde been gezet. In de woorden van een commentaarschrijver op Indymedia: "Het was genieten om de route te lopen en bij elke stap te beseffen dat de grote germaanse leider daar op dat moment had willen lopen, Dat was de loer die AFA Den Haag hem gedraaid heeft." Dàt gevoel dus, al had ik het zelf niet zo intens als de schrijver van dat commentaar.
Een overwinning was het, en AFA mag daar trots op zijn. Net als de demonstranten die gekomen waren trouwens. Stel je voor dat er weliswaar geen nazimars waren geweest maar dat mensen hadden gezegd: 'nou dan is het blijkbaar niet meer nodig, we blijven thuis'. Dan hadden nazi's zich rot gelachen dat hun leidertje, door af te blazen, tegenlijk een AFA-actie in het water had doen vallen. Gelukkig gebeurde dat dus niet, al vermoed ik dat de opkomst iets hoger geweest zou zijn als de NVU-mars wèl was doorgegaan.
Maar tevens was er dat gevoel van anticlimax. Weken leef je toe naar zo'n demonstratie, in het bewustzijn dat een confrontatie met zowel nazi's als de Haagse ME er dik inzit. Nu ligt een groot deel van mijn angst voor oom agent weliswaar in een greppel bij Heiligendamm, maar toch. En dan loop je daar opgewekt in Den Haag, in het mooie weer, in een strijdbare maar vooral ook redelijk ontspannen wandeling. Ja , we maakte ons punt: "toen niet, nu niet, nooit meer fascisme." AFA-sprekers legden het keer op keer met korte toespraakjes uit aan omstanders, flyers werden uitgedeeld. Maar, nu de acute aanleiding zichzelf uit de voeten had gemaakt, werd het toch een wat onwezenlijk gebeuren. Maar ik ben blij dat ik gegaan ben.
De demonstratie zelf liet kracht zien, maar ook serieuze zwakten. De sfeer was levendig en strijdbaar en tegelijk vrolijk, mede vanwege de overwegend zonnige muziek. Maar daarmee zijn we grotendeels klaar met het goede nieuws. Allereerst is er de opkomst: pakweg 200 mensen, zo was mijn indruk. Voor een demonstratie die twee weken lang bekend is gemaakt, waarvoor best stevig werk is verzet, tegen een verschijnsel dat in zeer brede kring diepe afschuw opwekt is 200 niet veel. We moeten eens kijken waar dat aan ligt. Daarbij speelt zowel de aanpak van de demonstratie een rol, de soort van inzet van diverse betrokken of anderszins relevante groeperingen - maar vooral de hele politieke context.
Laat ik beginnen - ere wie ere toekomt - met de AFA. Die heeft gewoon gedaan wat realistisch gesproken verwacht kon worden. Ik wees al op de tijdige aankondigingen. Ik weet dat er ettelijke duizenden posters en flyers verspreid zijn. Na afloop zag ik in Den Haag inderdaad bewijs van wilde plakactiviteit. Busvervoer uit meerdere steden, benadering van potentiële
le bondgenoten - het was gedaan. En wat was het resultaat? In grote lijnen dat het vaste publiek van dit soort acties er was: het overgrote deel van de aanwezigen kwam, naar mijn indruk, uit de autonome actiewereld waarbinnen de AFA haar wortels heeft.
Overigens moet mij van het hart dat ook de opkomst uit die kringen me niet meeviel. De autonome scene is groter dan 200 mensen, zoveel mensen komen er soms toch alleen al bij protesten tegen ontruimingen van kraakpanden in Amsterdam. En dit was een landelijke actie, geen plaatselijke. Let wel: dit is geen verwijt, maar een constatering. Maar we moeten wel de reële situatie onder ogen zien: zelfs in de kringen warabinnen AFA haar krachtigste support vindt, heeft de betoging niet heel veel losgemaakt.
Maar mensen uit die actiewereld wáren er tenminste. Mensen van daarbuiten waren er helemaal veel te weinig. De tijdige en open oproep had niet tot substantiële opkomst daarbuiten geleid. Ja, de Internationale Socialisten (IS) waren er, met een bescheiden maar zichtbare groep. Ik zag mensen van Offensief, en uit de berichtgeving op Indymedia begreep ik dat ook de NCPN er was. Verder een kleine handvol losse mensen die op de actie was afgekomen. geen zichtbare aanwezigheid van GroenLinks-jongeren Dwars, alhoewel die de oproep prominent op hun website hadden staan (zeker waren er individuele Dwars-mensen, maar dat is iets anders dan zichtbare aanwezigheid die bijdraagt aan een bredere uitstraling).
Waar ligt dat aan? Volgens mij spelen er meerdere dingen mee. Andere organisaties dan AFA die wèl kwamen, liepen weliswaar mee. Maar hard gemobiliseerd in kringen waar AFA zelf niet komt was er klaarblijkelijk niet, ook niet door de IS. Daarom is klagen dat de AFA geen breder publiek heeft weten aan te boren, op zichzelf ook niet zo heel zinnig. Andere organisaties, waaronder de IS waar ik deel van uitmaak, hadden dat wellicht gekund maar slechts mondjesmaat gedáán. Dat is geen verwijt - voor die keus bestaan redenen. Maar het is wel een feit dat maakte dat de demonstratie extra smal bleef.
Maar IS, Offensief, NCPN - ze wáren er tenminste. GroenLinks en de SP waren er niet, evenmin als tal van andere organisaties. Het beeld van de demonstratie waar ik op hoopte, en dat ik in een eerder stuk schetste - allerlei mensen uit de maatschappij, van vakbondsmensen met petjes op, tot homo's en lesbo's met regenboogvlag, en vooral groepen migrantenvrouwen en mannen, al dat niet traditioneel gekleed - dat beeld was niet aan de orde afgelopen zaterdag. En volgens de norm waaraan ik vond dat de demonstratie had te voldoen om een succes te mogen heten - veelkleurigheid, de aanwezigheid van een flink aantal migranten - was de demonstratie geen succes, want het aantal donkere mensen was minimaal (minder dan tien, zo schat ik).
Dat wijst op een veel dieper probleem, iets dat niet opgelost door naar de diverse organisaties te wijzen en te zeggen: wij hadden meer dit en jullie hadden meer dat mogen doen. Laat ik een vergelijking trekken met een andere demonstratie, ook in juli, ook op termijn van een paar weken georganiseerd. Het was pakweg een jaar geleden, 4 juli, een demonstratie tegen de Israëlische aanvallen op Gaza en vooral Libanon. In korte tijd had een kleine coalitie enkele duizenden mensen op straat weten te krijgen en draagvlak weten te creëren zodat er parlementsleden van meerdere linkse partijen het woord voerden onder een aanzwellende onweersbui op het Museumplein. Het kàn dus in korte tijd, zelfs in vakantietijd, wel degelijk.
En het is niet simpelweg een kwestie van hard werk en een voortvarende open aanpak, al speelt dat mee. Het is boven alles het aanvoelen van het juiste moment, het omzetten van aanwezige verontwaardiging in bredere kring in effectieve actie. Precies die verontwaardiging in bredere kring ontbrak gisteren. Er heerste niet bij grote aantallen mensen het gevoel van : oei, de NVU gaat marcheren, nú wordt het link. Heel veel mensen weten amper wat de NVU is. En wie het wel weet, beschouwt ze, niet helemaal ten onrechte, als een uiterst onaangenaam maar tevens nogal marginaal verschijnsel dat voornamelijk zichzelf belachelijk loopt te maken met rare optochten en brallende brulpartijen.
Nu hadden demonstranten daartegenover wel een verhaal: dat de NVU slechts één van de clubjes is, dat je ze in de marge moet houden omdat ze anders wel degelijk grotere groepen extreem-rechtse jongeren om zich heen kunnen vergaren in het huidige, door Islamofobe politici als Wilders vergiftigde klimaat. Maar het is een wat complexer verhaal, het is niet een boodschap die je in een beknopte leus op muren plakt zodat ook mensen buiten de actiecircuits meteen zeggen: ah ja, nou komt het erop aan, nu ga ik demonstreren.
Het gevoel van urgentie ontbrak eenvoudig voor hele veel mensen. Mensen zien de NVU niet als een enorm en acuut gevaar - en dat is de NVU ook niet. Was dat wel zo geweest, dan was juist de opkomst vanuit groepen migranten veel groter geweest. Jonge Marokkanen zullen deels zijn weggebleven omdat ze, zoals heel veel andere mensen, niet van d e actie wisten. Maar degenen die wel een poster of flyer of internetbericht erover hebben gelezen, hadden blijkbaar eerder het gevoel: 'who cares about these losers?'dan dat ze dachten: 'nu of nooit! Stop de NVU!' Zoals we al zagen: zelfs in de gangbare autonome/ kraakgeoriënteerde actiemilieus was de opkomst niet enorm, kennelijk was ook daar niet een heftig gevoel van urgentie op dit punt.
Toch blijven acties als die van gisteren nodig, juist om te zorgen dat nazi-clubs ook niet worden wat ze nu niet zijn: een acuut groot gevaar. Maar, gezien de context - nazi-organisaties klein en in de marge, andere thema's die mensen veel meer bezighouden - was de bescheiden opkomst niet vreemd, en op zich ook niet beschamend. Het is ook goed om te zien dat antifascisme baat heeft, niet alleen bij antifa-demonstraties maar bij de versterking van héél links. Dat voor groeperingen buiten het AFA deze demonstratie veel minder prioriteit kreeg dan het AFA, en ook ikzelf, hoopte, is waar. En ik vind dat, ook achteraf, wel degelijk spijtig.
Maar de inschatting dat er andere fronten van strijd zijn waar links niet alleen urgenter taken heeft maar ook grotere vooruitzichten op serieuze vooruitgang, lijkt mij op zichzelf niet onjuist. Strijd tegen de voortrazende oorlogen in Irak en Afghanistan is zo'n front. En succesvol verzet daartegen brengt mensen van allerlei kleuren en achtegronden samen, hetgeen racistische muren tussen mensen sloopt en dus ook fascistisch gestook helpt blokkeren. Niet elk verzet tegen fascisme en racisme heeft de vorm van een demonstratie die expliciet tegen tegen racisme en fascisme gericht is.
Neemt allemaal niet weg dat, terwijl andere thema's vaak terecht voorrang krijgen, oplettendheid tegenover georganiseerde nazi-uitingen geboden blijft. Je kunt er van uitgaan dat binnen korte tijd de NVU een nieuwe poging zal wagen, of dat andere nazi-groepen het stokje overnemen (het NVU-debacle van het afblazen van hun optocht zou de positie van Kusters wel eens serieus schade kunnen berokkenen. One down, some more to go!). Dan moeten we wéér kijken hoe we ze dwars kunnen zitten op een manier die effect heeft en tegelijk de kracht van heel links versterkt. Hoe? Dat laat ik rusten voor een eventueel vervolg waarin ik nog iets meer over de dag van gisteren hoop te vertellen. Maar in principe geldt, wat mij betreft: volgende keer staan we er weer, en wel degelijk met méér.
Allereerst het overwinningsgevoel. De pakweg 200 demonstranten die op de oproep van Anti Fascistische Actie (AFA) waren afgekomen wisten het te voren of hoorden het die dag: de Nederlandse Volksunie marcheert niet. AFA was zeer op tijd geweest met vergunning aanvragen, NVU was erg laat ermee. Bovenop die blunder stapelde Kusters een tweede: afblazen, en dat rommelig aankondigen (veel antifascisten wisten het nieuws eerder dan delen van Kusters' eigen aanhang).
Het pure feit dat AFA niet had afgewacht op het precieze plan van de nazi's, en gewoon haar werk had gedaan (aanvraag, oproep via internet, posters, flyers, uitnodiging aan bondgenoten) heeft de NVU op het verkeerde been gezet. In de woorden van een commentaarschrijver op Indymedia: "Het was genieten om de route te lopen en bij elke stap te beseffen dat de grote germaanse leider daar op dat moment had willen lopen, Dat was de loer die AFA Den Haag hem gedraaid heeft." Dàt gevoel dus, al had ik het zelf niet zo intens als de schrijver van dat commentaar.
Een overwinning was het, en AFA mag daar trots op zijn. Net als de demonstranten die gekomen waren trouwens. Stel je voor dat er weliswaar geen nazimars waren geweest maar dat mensen hadden gezegd: 'nou dan is het blijkbaar niet meer nodig, we blijven thuis'. Dan hadden nazi's zich rot gelachen dat hun leidertje, door af te blazen, tegenlijk een AFA-actie in het water had doen vallen. Gelukkig gebeurde dat dus niet, al vermoed ik dat de opkomst iets hoger geweest zou zijn als de NVU-mars wèl was doorgegaan.
Maar tevens was er dat gevoel van anticlimax. Weken leef je toe naar zo'n demonstratie, in het bewustzijn dat een confrontatie met zowel nazi's als de Haagse ME er dik inzit. Nu ligt een groot deel van mijn angst voor oom agent weliswaar in een greppel bij Heiligendamm, maar toch. En dan loop je daar opgewekt in Den Haag, in het mooie weer, in een strijdbare maar vooral ook redelijk ontspannen wandeling. Ja , we maakte ons punt: "toen niet, nu niet, nooit meer fascisme." AFA-sprekers legden het keer op keer met korte toespraakjes uit aan omstanders, flyers werden uitgedeeld. Maar, nu de acute aanleiding zichzelf uit de voeten had gemaakt, werd het toch een wat onwezenlijk gebeuren. Maar ik ben blij dat ik gegaan ben.
De demonstratie zelf liet kracht zien, maar ook serieuze zwakten. De sfeer was levendig en strijdbaar en tegelijk vrolijk, mede vanwege de overwegend zonnige muziek. Maar daarmee zijn we grotendeels klaar met het goede nieuws. Allereerst is er de opkomst: pakweg 200 mensen, zo was mijn indruk. Voor een demonstratie die twee weken lang bekend is gemaakt, waarvoor best stevig werk is verzet, tegen een verschijnsel dat in zeer brede kring diepe afschuw opwekt is 200 niet veel. We moeten eens kijken waar dat aan ligt. Daarbij speelt zowel de aanpak van de demonstratie een rol, de soort van inzet van diverse betrokken of anderszins relevante groeperingen - maar vooral de hele politieke context.
Laat ik beginnen - ere wie ere toekomt - met de AFA. Die heeft gewoon gedaan wat realistisch gesproken verwacht kon worden. Ik wees al op de tijdige aankondigingen. Ik weet dat er ettelijke duizenden posters en flyers verspreid zijn. Na afloop zag ik in Den Haag inderdaad bewijs van wilde plakactiviteit. Busvervoer uit meerdere steden, benadering van potentiële
le bondgenoten - het was gedaan. En wat was het resultaat? In grote lijnen dat het vaste publiek van dit soort acties er was: het overgrote deel van de aanwezigen kwam, naar mijn indruk, uit de autonome actiewereld waarbinnen de AFA haar wortels heeft.
Overigens moet mij van het hart dat ook de opkomst uit die kringen me niet meeviel. De autonome scene is groter dan 200 mensen, zoveel mensen komen er soms toch alleen al bij protesten tegen ontruimingen van kraakpanden in Amsterdam. En dit was een landelijke actie, geen plaatselijke. Let wel: dit is geen verwijt, maar een constatering. Maar we moeten wel de reële situatie onder ogen zien: zelfs in de kringen warabinnen AFA haar krachtigste support vindt, heeft de betoging niet heel veel losgemaakt.
Maar mensen uit die actiewereld wáren er tenminste. Mensen van daarbuiten waren er helemaal veel te weinig. De tijdige en open oproep had niet tot substantiële opkomst daarbuiten geleid. Ja, de Internationale Socialisten (IS) waren er, met een bescheiden maar zichtbare groep. Ik zag mensen van Offensief, en uit de berichtgeving op Indymedia begreep ik dat ook de NCPN er was. Verder een kleine handvol losse mensen die op de actie was afgekomen. geen zichtbare aanwezigheid van GroenLinks-jongeren Dwars, alhoewel die de oproep prominent op hun website hadden staan (zeker waren er individuele Dwars-mensen, maar dat is iets anders dan zichtbare aanwezigheid die bijdraagt aan een bredere uitstraling).
Waar ligt dat aan? Volgens mij spelen er meerdere dingen mee. Andere organisaties dan AFA die wèl kwamen, liepen weliswaar mee. Maar hard gemobiliseerd in kringen waar AFA zelf niet komt was er klaarblijkelijk niet, ook niet door de IS. Daarom is klagen dat de AFA geen breder publiek heeft weten aan te boren, op zichzelf ook niet zo heel zinnig. Andere organisaties, waaronder de IS waar ik deel van uitmaak, hadden dat wellicht gekund maar slechts mondjesmaat gedáán. Dat is geen verwijt - voor die keus bestaan redenen. Maar het is wel een feit dat maakte dat de demonstratie extra smal bleef.
Maar IS, Offensief, NCPN - ze wáren er tenminste. GroenLinks en de SP waren er niet, evenmin als tal van andere organisaties. Het beeld van de demonstratie waar ik op hoopte, en dat ik in een eerder stuk schetste - allerlei mensen uit de maatschappij, van vakbondsmensen met petjes op, tot homo's en lesbo's met regenboogvlag, en vooral groepen migrantenvrouwen en mannen, al dat niet traditioneel gekleed - dat beeld was niet aan de orde afgelopen zaterdag. En volgens de norm waaraan ik vond dat de demonstratie had te voldoen om een succes te mogen heten - veelkleurigheid, de aanwezigheid van een flink aantal migranten - was de demonstratie geen succes, want het aantal donkere mensen was minimaal (minder dan tien, zo schat ik).
Dat wijst op een veel dieper probleem, iets dat niet opgelost door naar de diverse organisaties te wijzen en te zeggen: wij hadden meer dit en jullie hadden meer dat mogen doen. Laat ik een vergelijking trekken met een andere demonstratie, ook in juli, ook op termijn van een paar weken georganiseerd. Het was pakweg een jaar geleden, 4 juli, een demonstratie tegen de Israëlische aanvallen op Gaza en vooral Libanon. In korte tijd had een kleine coalitie enkele duizenden mensen op straat weten te krijgen en draagvlak weten te creëren zodat er parlementsleden van meerdere linkse partijen het woord voerden onder een aanzwellende onweersbui op het Museumplein. Het kàn dus in korte tijd, zelfs in vakantietijd, wel degelijk.
En het is niet simpelweg een kwestie van hard werk en een voortvarende open aanpak, al speelt dat mee. Het is boven alles het aanvoelen van het juiste moment, het omzetten van aanwezige verontwaardiging in bredere kring in effectieve actie. Precies die verontwaardiging in bredere kring ontbrak gisteren. Er heerste niet bij grote aantallen mensen het gevoel van : oei, de NVU gaat marcheren, nú wordt het link. Heel veel mensen weten amper wat de NVU is. En wie het wel weet, beschouwt ze, niet helemaal ten onrechte, als een uiterst onaangenaam maar tevens nogal marginaal verschijnsel dat voornamelijk zichzelf belachelijk loopt te maken met rare optochten en brallende brulpartijen.
Nu hadden demonstranten daartegenover wel een verhaal: dat de NVU slechts één van de clubjes is, dat je ze in de marge moet houden omdat ze anders wel degelijk grotere groepen extreem-rechtse jongeren om zich heen kunnen vergaren in het huidige, door Islamofobe politici als Wilders vergiftigde klimaat. Maar het is een wat complexer verhaal, het is niet een boodschap die je in een beknopte leus op muren plakt zodat ook mensen buiten de actiecircuits meteen zeggen: ah ja, nou komt het erop aan, nu ga ik demonstreren.
Het gevoel van urgentie ontbrak eenvoudig voor hele veel mensen. Mensen zien de NVU niet als een enorm en acuut gevaar - en dat is de NVU ook niet. Was dat wel zo geweest, dan was juist de opkomst vanuit groepen migranten veel groter geweest. Jonge Marokkanen zullen deels zijn weggebleven omdat ze, zoals heel veel andere mensen, niet van d e actie wisten. Maar degenen die wel een poster of flyer of internetbericht erover hebben gelezen, hadden blijkbaar eerder het gevoel: 'who cares about these losers?'dan dat ze dachten: 'nu of nooit! Stop de NVU!' Zoals we al zagen: zelfs in de gangbare autonome/ kraakgeoriënteerde actiemilieus was de opkomst niet enorm, kennelijk was ook daar niet een heftig gevoel van urgentie op dit punt.
Toch blijven acties als die van gisteren nodig, juist om te zorgen dat nazi-clubs ook niet worden wat ze nu niet zijn: een acuut groot gevaar. Maar, gezien de context - nazi-organisaties klein en in de marge, andere thema's die mensen veel meer bezighouden - was de bescheiden opkomst niet vreemd, en op zich ook niet beschamend. Het is ook goed om te zien dat antifascisme baat heeft, niet alleen bij antifa-demonstraties maar bij de versterking van héél links. Dat voor groeperingen buiten het AFA deze demonstratie veel minder prioriteit kreeg dan het AFA, en ook ikzelf, hoopte, is waar. En ik vind dat, ook achteraf, wel degelijk spijtig.
Maar de inschatting dat er andere fronten van strijd zijn waar links niet alleen urgenter taken heeft maar ook grotere vooruitzichten op serieuze vooruitgang, lijkt mij op zichzelf niet onjuist. Strijd tegen de voortrazende oorlogen in Irak en Afghanistan is zo'n front. En succesvol verzet daartegen brengt mensen van allerlei kleuren en achtegronden samen, hetgeen racistische muren tussen mensen sloopt en dus ook fascistisch gestook helpt blokkeren. Niet elk verzet tegen fascisme en racisme heeft de vorm van een demonstratie die expliciet tegen tegen racisme en fascisme gericht is.
Neemt allemaal niet weg dat, terwijl andere thema's vaak terecht voorrang krijgen, oplettendheid tegenover georganiseerde nazi-uitingen geboden blijft. Je kunt er van uitgaan dat binnen korte tijd de NVU een nieuwe poging zal wagen, of dat andere nazi-groepen het stokje overnemen (het NVU-debacle van het afblazen van hun optocht zou de positie van Kusters wel eens serieus schade kunnen berokkenen. One down, some more to go!). Dan moeten we wéér kijken hoe we ze dwars kunnen zitten op een manier die effect heeft en tegelijk de kracht van heel links versterkt. Hoe? Dat laat ik rusten voor een eventueel vervolg waarin ik nog iets meer over de dag van gisteren hoop te vertellen. Maar in principe geldt, wat mij betreft: volgende keer staan we er weer, en wel degelijk met méér.
vrijdag 13 juli 2007
Verdere verdraaiingen rond Israelisch en Palestijns geweld
De aanval van Koen Vink op de Internationale Socialisten (IS) in het blad van Milieudefensie richtte zich vooral op de houding van de IS tegenover Islamistische organisaties. We zagen in een eerder stuk op dit weblog al dat die aanval rammelde.
Vooral de solidariteit met Palestijns verzet tegen Israël blijkt Vink ernstig te steken. Zo zegt hij: "in 2004 organiseerde de IS samen met met de Arabische Europese Liga (AEL) een herdenkingsbijeenkomst van de door Israël gedode Hamas-leider Sjeik Yassin." Vervolgens gaat hij verder dat de ideologie van Hamas "geen vreedzame aangelegenheid" is.
Alsof de IS dat beweerd heeft. Maar de ideologie van de moordenaars-van-staatswege van Yassin plus de negen andere mensen die gedood werden bij de raketbeschieting waar deze 75-jarige vrijwel blinde man in zijn rolstoel werd afgemaakt , lijkt me nu ook niet zeer vreedzaam.
Maar Vinks ziet vooral de wanhoopsdaden van een onderdrukte die zich weert, niet die van de onderdrukker wiens terreur mensen tot wanhoopsdaden brengt. Dat zelfmoordaanslagen keer op keer het antwoord zijn van groepen Palestijnen op[ eerderere moorddadigheid van de kant van Israël negeert hij ook. Steve Niva gaf in Counterpunch kort na de moord op Yassin echter voorbeeld na voorbeeld hiervan.
Yassin is eerder opgepakt door de staat Israël, en in een gevangenenruil vrijgelaten. Arrestatie, als de man dan zo vreselijk akelig was, was dus gewoon mogelijk als Israël serieus juridisch verhaal wilde halen. Maar Israël wilde geen serieus juridisch verhaal halen op iemand die ze van strafbare feiten beschuldigden. Israël wilde een leider van een geduchte verzetsgroepering vermoorden, en nam het afmaken van negen anderen, waaronder de zoon van Yassin, op de koop toe.
Ronnie Naftaniel, van het pro-Israël-gezelschap CIDI, kwam destijds nog met de smoes dat arrestatie onmogelijk was: "Een arrestatie zou hebben geleid tot gijzelingsacties voor zijn vrijlating." En daarom koos de staat Israël dus voor moord op hem en zeven anderen. En afzien van arrestatie wegens de mogelijke reactie: is dat niet bij voorbaat wijken voor terreur, mijnheer Naftaniel? Daar was u toch zo tegen?
Tegen die laffe moord dus, en tegen de orgie van geweld waar die moord onderdeel van was, wilden zowel de AEL als de IS protesteren. Voor allen was het de afkeer van Israëls moordpolitiek, en de solidariteit met de Palestijnen die de centrale motivatie was. Voor sommigen had de manifestatie tevens het karakter van een herdenking van de man zelf, en van het uiten van waardering van diens ideologie. Daarom zag je op de actie zowel herdenkers/ demonstranten met Hamas-sympathie als betogers voor wie dat niet gold. In de IS bestaat respect voor de verzetshouding die Hamas uitstraalt. Met de ideologie heeft de IS geen verwantschap. Maar dat is geen reden om niet zij aan zij te protesteren tegen misdaden van de staat Israël. Helaas kon ik er zelf niet bij zijn destijds, ik was ziek. Maar ik ben trots te behoren bij een organisatie die deelnam aan dat protest.
Ja, in de beeldvorming domineerde de pro-Hamas-uitstraling. De media hebben we als actievoerders nu eenmaal niet in de hand. Belangrijker: als er veel méér mensen zoals de IS-ers aan dit soort protest meededen - net zo openlijk links als dat de AEL openlijk pro-Hamas kon zijn - dan had de media een veel zwaardere klus gehad in haar verdraaiing. Dat het Nederlands Palestina Komitee op het laatste moment afhaakte, hielp niet echt mee.
De AEL was zich van het probleem terdege bewust, en klaagde achteraf naar aanleiding van bijvoorbeeld het RTL 4 Journaal : "Geen van de 4 sprekers kwam tijdens het journaal in beeld en de bijdrage van de Internationale Socialisten werd volledig genegeerd. Het is typerend voor de opruiiende politiek die sommige media voeren.: het negeren van de multi-etnische elementen in de organisatie en het voorstellen van een ordelijke demonstratie als een wilde bende."
De IS zelf, die als reactie onder dit bericht een verslag plaatste, sprak van een "Palestina Manifestatie" waarin geprotesteerd werd "tegen de staatsterreur van Israël". Hoe Vink in dit alles een goedkeuring van de ideologie van Hamas kan zien is een raadsel.
Verder met de ontrafeling van de door Vink aangerichte warboel. Hij citeert Miryiam Aouragh (IS): "Verzet tegen bezetting is legitiem en noodzakelijk en verdient alle steun uit Nederland" en vervolgt: "in die context komt dat neer op het goedpraten van zelfmoordaanslagen op gewone burgers, die nog verwerpelijker zijn dan het staatsgeweld van Israël", vervolgt Vink. Welke "context" maakt een principiële ondersteuning van het recht op verzet tegen bezetting tot het "goedpraten van zelfmoordaanslagen"? Het feit dat we zij aan zij met mensen met wie we op allerlei punten van mening verschillen, net als met opvattingen en daden van de vermoorde man, maar met wie we onze afkeer van bezetting tot uiting brengen, ?
En dan dat "nog verwerpelijker", wat heeft dat te betekenen? Ik ben eens naar aantallen gaan zoeken. Volgens het Ministerie van Buitenlandse zaken van de staat Israël heeft geweld van Palestijnse kant 1133 Israëli's het leven gekost sinds september 2000 Hierbij zijn zowel burgers als Israëlische soldaten begrepen. Het aantal burgerslachtoffers ligt dus lager. Alleen al één zomer Libanon bombarderen in de zomer van 2006 door Israëls legermacht kost meer burgers het leven.
Ook het aantal zelfmoordaanslagen, en het aantal slachtoffers ervan, staat in dit overzicht uit Israëlische regeringsbron. In die jaren 2000 tot en met 2006 vonden in totaal 152 zelfmoordaanslagen plaats . Die kostten aan 545 Israëli's het leven. Het aantal stijgt van 4 aanslagen in 2000 naar 60 in 2002, om dan weer vrij snel te dalen tot 5 in 2006. Het aantal slachtoffers vertoont dezelfde ontwikkeling: nul in 2000, 220 in 2002, nog maar 15 in 2006. Alweer: dit omvat zowel burgers als militairen.
Een Palestijnse bron, Mustapha Barghouti, te vinden op Electronic Intifada, komt met cijfers die daar in de buurt liggen: 1008 doden aan Israëlische kant in de eerste vier jaar vanaf 2004. Het aantal Palestijnse doden dat hij noemt is echter veel hoger: 3334. En het zijn voor 83 procent burgers. Waarom is het doden van van 1133 Israëli's "nog verwerpelijker" dan het doden van 3334 Palestijnen, mijnheer Vink? Zijn Palestijnen minder waard? Is dat het?
(Er komt nog meer. Maar eerst straks (zaterdag 14 juli is het inmiddels)tegen de nazi's demonstreren, in Den Haag. See you there: 12 uur, Malieveld)
Vooral de solidariteit met Palestijns verzet tegen Israël blijkt Vink ernstig te steken. Zo zegt hij: "in 2004 organiseerde de IS samen met met de Arabische Europese Liga (AEL) een herdenkingsbijeenkomst van de door Israël gedode Hamas-leider Sjeik Yassin." Vervolgens gaat hij verder dat de ideologie van Hamas "geen vreedzame aangelegenheid" is.
Alsof de IS dat beweerd heeft. Maar de ideologie van de moordenaars-van-staatswege van Yassin plus de negen andere mensen die gedood werden bij de raketbeschieting waar deze 75-jarige vrijwel blinde man in zijn rolstoel werd afgemaakt , lijkt me nu ook niet zeer vreedzaam.
Maar Vinks ziet vooral de wanhoopsdaden van een onderdrukte die zich weert, niet die van de onderdrukker wiens terreur mensen tot wanhoopsdaden brengt. Dat zelfmoordaanslagen keer op keer het antwoord zijn van groepen Palestijnen op[ eerderere moorddadigheid van de kant van Israël negeert hij ook. Steve Niva gaf in Counterpunch kort na de moord op Yassin echter voorbeeld na voorbeeld hiervan.
Yassin is eerder opgepakt door de staat Israël, en in een gevangenenruil vrijgelaten. Arrestatie, als de man dan zo vreselijk akelig was, was dus gewoon mogelijk als Israël serieus juridisch verhaal wilde halen. Maar Israël wilde geen serieus juridisch verhaal halen op iemand die ze van strafbare feiten beschuldigden. Israël wilde een leider van een geduchte verzetsgroepering vermoorden, en nam het afmaken van negen anderen, waaronder de zoon van Yassin, op de koop toe.
Ronnie Naftaniel, van het pro-Israël-gezelschap CIDI, kwam destijds nog met de smoes dat arrestatie onmogelijk was: "Een arrestatie zou hebben geleid tot gijzelingsacties voor zijn vrijlating." En daarom koos de staat Israël dus voor moord op hem en zeven anderen. En afzien van arrestatie wegens de mogelijke reactie: is dat niet bij voorbaat wijken voor terreur, mijnheer Naftaniel? Daar was u toch zo tegen?
Tegen die laffe moord dus, en tegen de orgie van geweld waar die moord onderdeel van was, wilden zowel de AEL als de IS protesteren. Voor allen was het de afkeer van Israëls moordpolitiek, en de solidariteit met de Palestijnen die de centrale motivatie was. Voor sommigen had de manifestatie tevens het karakter van een herdenking van de man zelf, en van het uiten van waardering van diens ideologie. Daarom zag je op de actie zowel herdenkers/ demonstranten met Hamas-sympathie als betogers voor wie dat niet gold. In de IS bestaat respect voor de verzetshouding die Hamas uitstraalt. Met de ideologie heeft de IS geen verwantschap. Maar dat is geen reden om niet zij aan zij te protesteren tegen misdaden van de staat Israël. Helaas kon ik er zelf niet bij zijn destijds, ik was ziek. Maar ik ben trots te behoren bij een organisatie die deelnam aan dat protest.
Ja, in de beeldvorming domineerde de pro-Hamas-uitstraling. De media hebben we als actievoerders nu eenmaal niet in de hand. Belangrijker: als er veel méér mensen zoals de IS-ers aan dit soort protest meededen - net zo openlijk links als dat de AEL openlijk pro-Hamas kon zijn - dan had de media een veel zwaardere klus gehad in haar verdraaiing. Dat het Nederlands Palestina Komitee op het laatste moment afhaakte, hielp niet echt mee.
De AEL was zich van het probleem terdege bewust, en klaagde achteraf naar aanleiding van bijvoorbeeld het RTL 4 Journaal : "Geen van de 4 sprekers kwam tijdens het journaal in beeld en de bijdrage van de Internationale Socialisten werd volledig genegeerd. Het is typerend voor de opruiiende politiek die sommige media voeren.: het negeren van de multi-etnische elementen in de organisatie en het voorstellen van een ordelijke demonstratie als een wilde bende."
De IS zelf, die als reactie onder dit bericht een verslag plaatste, sprak van een "Palestina Manifestatie" waarin geprotesteerd werd "tegen de staatsterreur van Israël". Hoe Vink in dit alles een goedkeuring van de ideologie van Hamas kan zien is een raadsel.
Verder met de ontrafeling van de door Vink aangerichte warboel. Hij citeert Miryiam Aouragh (IS): "Verzet tegen bezetting is legitiem en noodzakelijk en verdient alle steun uit Nederland" en vervolgt: "in die context komt dat neer op het goedpraten van zelfmoordaanslagen op gewone burgers, die nog verwerpelijker zijn dan het staatsgeweld van Israël", vervolgt Vink. Welke "context" maakt een principiële ondersteuning van het recht op verzet tegen bezetting tot het "goedpraten van zelfmoordaanslagen"? Het feit dat we zij aan zij met mensen met wie we op allerlei punten van mening verschillen, net als met opvattingen en daden van de vermoorde man, maar met wie we onze afkeer van bezetting tot uiting brengen, ?
En dan dat "nog verwerpelijker", wat heeft dat te betekenen? Ik ben eens naar aantallen gaan zoeken. Volgens het Ministerie van Buitenlandse zaken van de staat Israël heeft geweld van Palestijnse kant 1133 Israëli's het leven gekost sinds september 2000 Hierbij zijn zowel burgers als Israëlische soldaten begrepen. Het aantal burgerslachtoffers ligt dus lager. Alleen al één zomer Libanon bombarderen in de zomer van 2006 door Israëls legermacht kost meer burgers het leven.
Ook het aantal zelfmoordaanslagen, en het aantal slachtoffers ervan, staat in dit overzicht uit Israëlische regeringsbron. In die jaren 2000 tot en met 2006 vonden in totaal 152 zelfmoordaanslagen plaats . Die kostten aan 545 Israëli's het leven. Het aantal stijgt van 4 aanslagen in 2000 naar 60 in 2002, om dan weer vrij snel te dalen tot 5 in 2006. Het aantal slachtoffers vertoont dezelfde ontwikkeling: nul in 2000, 220 in 2002, nog maar 15 in 2006. Alweer: dit omvat zowel burgers als militairen.
Een Palestijnse bron, Mustapha Barghouti, te vinden op Electronic Intifada, komt met cijfers die daar in de buurt liggen: 1008 doden aan Israëlische kant in de eerste vier jaar vanaf 2004. Het aantal Palestijnse doden dat hij noemt is echter veel hoger: 3334. En het zijn voor 83 procent burgers. Waarom is het doden van van 1133 Israëli's "nog verwerpelijker" dan het doden van 3334 Palestijnen, mijnheer Vink? Zijn Palestijnen minder waard? Is dat het?
(Er komt nog meer. Maar eerst straks (zaterdag 14 juli is het inmiddels)tegen de nazi's demonstreren, in Den Haag. See you there: 12 uur, Malieveld)
donderdag 12 juli 2007
Rebellie in de SP: terecht maar oppervlakkig
Het moest er eens van komen: revolte in de Socialistische Partij (SP). Dat is de reactie van talloze leden en zelfs afdelingen tegen een partijbestuur dat kritische geluiden met nogal botte disciplinaire maatregelen beantwoordt. Dat die kritiek nu naar boven komt is gezond, en wijze waarop partijbestuurders erop reageren is kwalijk en zorgwekkend. Maar heel erg inspirerend en inhoudelijk sterk vind ik de democratische opponenten tot nu toe bepaald niet.
Vanmorgen trad de opstandigheid aan het daglicht.De Volkskrant schrijft er uitgebreid over, en de NRC blijft niet achter. We lezen onder meer dat de partijleiding Elma Verhey, hoofdredacteur van SP-partijblad De Tribune, heeft geschorst. Dat was het autoritaire antwoord op het voornemen van de hoofdredacteur om een kritisch artikel te publiceren, onder meer over een afdelingsvergadering in Zwolle. Op die vergadering uitten veel leden hun woede en frustratie over de zaak-Yildirim.
Wat is de zaak Yildirim? Het gaat om kandidaat-Eerste Kamerlid Düzgün Yildirim die via voorkeursstemmen in de Eerste Kamer is gekozen. Maar het partijbestuur zegt dat de op de partijraad vastgestelde lijstvolgorde moet worden aangehouden, en dat Yildirin zijn zetel zou moeten afstaan. Heel veel leden vinden dat ondemocratisch. Wat daarbij vooral kwaad bloed heeft gezet is de manier waarmee partijbestuurders met deze kritiek omsprongen. Het weblog van Yildirin werd door de SP off-line gehaald. Ook klaagden mensen dat de partij de Statenleden die de Eerste Kamer moesten kiezen niet duidelijk heeft ingelicht over wat er van ze verwacht werd, wat de afspraken waren. En er was kritiek op de gang van zaken op de partijraad die daar achteraf over heeft gesproken, maar waarin critici erg kort werden gehouden.
Het artikel (hier via de NRC-website), geschreven door Marijn Schrijver, geeft een aantal uitspraken. "Wij zijn geschrokken van de manier waarop de partij met mensen omgaat. Hoe Düzgün en andere statenleden zijn behandeld, staat haaks op onze eigengrondbeginselen", zegt bijvoorbeeld afdelingsvoorzitter Joris de Koning. "Statenleden werden gebeld met de mededeling dat ze hun excuses moesten asturen naar de partijtop en Düzgün moesten laten weten afstand te doen van hun stem. Ze kregen zelfs voorgehouden dat ze anders hun zetel konden kwijtraken." Statenlid Jelma Wiegersma kreeg mail van fractievoorzitters. "Ik zou geen politiek inzicht hebben en stront aan de partij." Ze is heeft zowel haar zetel als haar lidmaatschap van de SP opgezegd: "Voor dit soort politieke spelletjes ben ik niet geschikt." En Elisabeth Bakker, lid uit Amsterdam: "Het lijkt soms alsof de partij maar weinig vertrouwen heeft in haar kiezers en leden. Op deze manier worden we vanzelf weer klein." Daarmee sluit het artikel, waarin overigens ook staat dat partijbestuurders erkennen fouten gemaakt te hebben en waarin ook mensen aan het woord komen die opstappen geen goede reactie vinden, af.
Natuurlijk kan ik niet beoordelen of alle aantijgingen kloppen. Het artikel komt echter niet van SP-haters maar uit de partij zelf. Datzelfde geldt voor andere kritische geluiden. SP-afdeling Emmen vult haar website enkel nog met een protestboodschap. Daarin onder meer: "Wij staken. Dit doen wij uit protest tegen de steeds verder toenemende censuur vanuit de SP. Zaken als het blokkeren van de persoonlijke weblog van Düzgün Yildirim en het schorsen van Tribune-hoofdredacteur Elma Verhey vinden wij niet toelaatbaar." Dit alles is niet af te doen als deel van een 'aanval' op de partij; het is eerder een zeer gezonde reactie op wat daarbinnen scheef is gegroeid en verder scheef groeit. Ik geef ze daarin groot gelijk.
En het excuus dat de partijleiding aanvoert voor het sluiten van Yirdirin's weblog rammelt. Yildirin heeft inmiddels een nieuw weblog en zegt erover: "Het landelijk SPP-bestuur heeft onlangs mijn weblog van SP Overijsel afgesloten met de mededeling per e-mail ; 'er zijn maar een paar mensen die de weblog bezoeken en er wordt niet opgetreden tegen laster en smaad jegens personen.'" Wat dat eerste betreft komt Yildirin met cijfers die anders uitwijzen; wat het tweede betreft: ga eens kijken tussen de reacties op de weblogs van Harry van Bommel en Jan Marijnissen zelf. Smaad en laster daar te over. Het siert die twee overigens dat ze daar niet meteen van de kook van raken. Maar dat dit argument tegen Yildirin in stelling wordt gebracht, dat is ver beneden peil.
Maar daarmee zijn we er helaas niet. Hoe kwalijk de methoden waarop partijbestuurders op critici reageren ook zijn, en hoe nodeloos lomp en bot ze Yildirin ook behandelen, in de kern van de kwestie van de voorkeursstemmen heeft de partijleiding wel een sterk punt. Iemand die kandidaat staat namens de SP, heeft te maken met de spelregels die daarbinnen gelden. daar hoort bij dat de partij, via de partijraad die daartoe voor de verkiezingen bijeenkomt, de lijstvolgorde vaststelt. Over die volgorde dient te worden gediscussieerd, en vervolgens komt er een besluit. En daar hou je je als lid dan aan. En het zijn SP-leden - namelijk de Statenleden die de Eerste Kamer kiezen - die nu via voorkeursstemmen de binnen de partij afgesproken lijstvolgorde doorkruisen.
Dat ligt dus anders dan bij Tweede Kamerverkiezingen. Daar zijn het kiezers die rechtstreeks via voorkeursstemmen door de lijstvolgorde heen kunnen fietsen. Dat is democratisch gezien gezond: de rechtstreekse democratie van kiezers aan het woord weegt zwaarder dan de, vaak heel indirecte en te vaak afwezige, democratie binnen een partij als de SP. Maar bij Eerste Kamerverkiezingen betekent voorkeursstemmen accepteren dat je de stem van een handvol Statenleden meer gewicht toekent dan de uitspraak die de partij als geheel via haar partijraad doet. En dat is niet democratisch.
Alleen als die Statenleden zelf gekozen zouden zijn met de belofte aan kiezers dat zij een voorkeursstem van plan waren uit te brengen op Yildirin, dàn zou hun voorkeursstem - net als bij Tweede Kamerverkiezingen - democratisch gezien meer gewicht in de schaal leggen. Maar daarvan heb ik nergens iets gelezen. Dus sluit ik me hier in principe aan bij Anja Meulenbelt, Eerste Kamerlid voor de SP, waar ze zegt: "wanneer bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer voorkeursstemmen worden uitgebracht, is het duidelijk dat de Nederlandse bevolking een partij wil laten weten voorkeur te hebben voor een kandidaat (...). Datzelfde geldt niet bij de verkiezingen voor de EK, waar de statenleden fungeren als kiesman -of- vrouw. Bij de Tweede kamerverkiezingen vinden we voorkeursstemmen dus wel democratisch, bij de Eerste Kamer dus niet."
Maar nog zijn we niet klaar! De redenering van Anja Meulenbelt is geldig - maar alleen als het dan binnen de partij echt democratisch toe gaat, als zo'n partijraad bijvoorbeeld democratisch verloopt. En hier wijkt het idyllische beeld dat Anja Meulenbelt schetst, in haar stuk waar ik zojuist uit citeer, toch wel erg af van het veel grimmiger beeld uit het Tribune-stuk dat tot schorsing van de hoofdredacteur aanleiding gaf. De indruk dat Anja Meulenbelt de gang van zaken binnen de SP netter en democratische voorstelt dan gerechtvaardigd is, is toch wel vrij stevig. Dat betekent dat een formeel gelijk van de partijleiding rond de voorkeurskwestie niet opweegt tegen het democratische gelijk dat de critici wat mij betreft hebben, en dat ze dienen te krijgen ook.
Democratische oppositie binnen de SP verdient dan ook sympathie en steun. Maar die moet gepaard gaan met kritiek. Waar staan de diverse critici van de partijleiding war het om de politieke inhoud gaat. Gat hun kritiek dieper dan alleen de wijze van besluitvorming en de omgangsvormen binnen de SP? We hebben eerder gezien - in de geschiedenis van de Communistische Partij van Nederland bijvoorbeeld, in de jaren zeventig en tachtig - hoe terechte democratische kritiek makkelijk samen ging met druk om van zo'n partij een 'normale' parlementaire partij. Het breken met stalinistische erfenissen sloeg al snel om in het breken met alles wat de CPN buiten de politieke hoofdstrook plaatste. Klassenstrijd, het idee van socialisme als een maatschappij die het kapitalisme niet bijschaafde maar afschafte, iedere hint dat daar een revolutie voor nodig was - die rode kinderen verdwenen al snel met het stalinistische badwater.
Dreigt in de SP nu hetzelfde? Ik kan dat nog niet inschatten, maar ik ben niet gerust. Daarom lijkt mij dat het zaak is dat de democratische opponenten het ook over politieke inhoud gaan hebben - en zich bijvoorbeeld tegen iedere inbreuk op democratische rechten juist ook buiten de SP uitspreken. Geen aanpassing aan de liberale hoofdstroom, geen gezeur meer bijvoorbeeld tegen dubbele paspoorten, om maar iets te noemen, geen enkele zweem van sympathie voor iets dat ook maar lijkt op een burkaverbod. Alleen door democratische vormen van partijleven met democratische inhoud van politiek te combineren, wordt de ontluikende democratische oppositie in de SP ook werkelijk de benodigde linkse oppositie daarbinnen.
Vanmorgen trad de opstandigheid aan het daglicht.De Volkskrant schrijft er uitgebreid over, en de NRC blijft niet achter. We lezen onder meer dat de partijleiding Elma Verhey, hoofdredacteur van SP-partijblad De Tribune, heeft geschorst. Dat was het autoritaire antwoord op het voornemen van de hoofdredacteur om een kritisch artikel te publiceren, onder meer over een afdelingsvergadering in Zwolle. Op die vergadering uitten veel leden hun woede en frustratie over de zaak-Yildirim.
Wat is de zaak Yildirim? Het gaat om kandidaat-Eerste Kamerlid Düzgün Yildirim die via voorkeursstemmen in de Eerste Kamer is gekozen. Maar het partijbestuur zegt dat de op de partijraad vastgestelde lijstvolgorde moet worden aangehouden, en dat Yildirin zijn zetel zou moeten afstaan. Heel veel leden vinden dat ondemocratisch. Wat daarbij vooral kwaad bloed heeft gezet is de manier waarmee partijbestuurders met deze kritiek omsprongen. Het weblog van Yildirin werd door de SP off-line gehaald. Ook klaagden mensen dat de partij de Statenleden die de Eerste Kamer moesten kiezen niet duidelijk heeft ingelicht over wat er van ze verwacht werd, wat de afspraken waren. En er was kritiek op de gang van zaken op de partijraad die daar achteraf over heeft gesproken, maar waarin critici erg kort werden gehouden.
Het artikel (hier via de NRC-website), geschreven door Marijn Schrijver, geeft een aantal uitspraken. "Wij zijn geschrokken van de manier waarop de partij met mensen omgaat. Hoe Düzgün en andere statenleden zijn behandeld, staat haaks op onze eigengrondbeginselen", zegt bijvoorbeeld afdelingsvoorzitter Joris de Koning. "Statenleden werden gebeld met de mededeling dat ze hun excuses moesten asturen naar de partijtop en Düzgün moesten laten weten afstand te doen van hun stem. Ze kregen zelfs voorgehouden dat ze anders hun zetel konden kwijtraken." Statenlid Jelma Wiegersma kreeg mail van fractievoorzitters. "Ik zou geen politiek inzicht hebben en stront aan de partij." Ze is heeft zowel haar zetel als haar lidmaatschap van de SP opgezegd: "Voor dit soort politieke spelletjes ben ik niet geschikt." En Elisabeth Bakker, lid uit Amsterdam: "Het lijkt soms alsof de partij maar weinig vertrouwen heeft in haar kiezers en leden. Op deze manier worden we vanzelf weer klein." Daarmee sluit het artikel, waarin overigens ook staat dat partijbestuurders erkennen fouten gemaakt te hebben en waarin ook mensen aan het woord komen die opstappen geen goede reactie vinden, af.
Natuurlijk kan ik niet beoordelen of alle aantijgingen kloppen. Het artikel komt echter niet van SP-haters maar uit de partij zelf. Datzelfde geldt voor andere kritische geluiden. SP-afdeling Emmen vult haar website enkel nog met een protestboodschap. Daarin onder meer: "Wij staken. Dit doen wij uit protest tegen de steeds verder toenemende censuur vanuit de SP. Zaken als het blokkeren van de persoonlijke weblog van Düzgün Yildirim en het schorsen van Tribune-hoofdredacteur Elma Verhey vinden wij niet toelaatbaar." Dit alles is niet af te doen als deel van een 'aanval' op de partij; het is eerder een zeer gezonde reactie op wat daarbinnen scheef is gegroeid en verder scheef groeit. Ik geef ze daarin groot gelijk.
En het excuus dat de partijleiding aanvoert voor het sluiten van Yirdirin's weblog rammelt. Yildirin heeft inmiddels een nieuw weblog en zegt erover: "Het landelijk SPP-bestuur heeft onlangs mijn weblog van SP Overijsel afgesloten met de mededeling per e-mail ; 'er zijn maar een paar mensen die de weblog bezoeken en er wordt niet opgetreden tegen laster en smaad jegens personen.'" Wat dat eerste betreft komt Yildirin met cijfers die anders uitwijzen; wat het tweede betreft: ga eens kijken tussen de reacties op de weblogs van Harry van Bommel en Jan Marijnissen zelf. Smaad en laster daar te over. Het siert die twee overigens dat ze daar niet meteen van de kook van raken. Maar dat dit argument tegen Yildirin in stelling wordt gebracht, dat is ver beneden peil.
Maar daarmee zijn we er helaas niet. Hoe kwalijk de methoden waarop partijbestuurders op critici reageren ook zijn, en hoe nodeloos lomp en bot ze Yildirin ook behandelen, in de kern van de kwestie van de voorkeursstemmen heeft de partijleiding wel een sterk punt. Iemand die kandidaat staat namens de SP, heeft te maken met de spelregels die daarbinnen gelden. daar hoort bij dat de partij, via de partijraad die daartoe voor de verkiezingen bijeenkomt, de lijstvolgorde vaststelt. Over die volgorde dient te worden gediscussieerd, en vervolgens komt er een besluit. En daar hou je je als lid dan aan. En het zijn SP-leden - namelijk de Statenleden die de Eerste Kamer kiezen - die nu via voorkeursstemmen de binnen de partij afgesproken lijstvolgorde doorkruisen.
Dat ligt dus anders dan bij Tweede Kamerverkiezingen. Daar zijn het kiezers die rechtstreeks via voorkeursstemmen door de lijstvolgorde heen kunnen fietsen. Dat is democratisch gezien gezond: de rechtstreekse democratie van kiezers aan het woord weegt zwaarder dan de, vaak heel indirecte en te vaak afwezige, democratie binnen een partij als de SP. Maar bij Eerste Kamerverkiezingen betekent voorkeursstemmen accepteren dat je de stem van een handvol Statenleden meer gewicht toekent dan de uitspraak die de partij als geheel via haar partijraad doet. En dat is niet democratisch.
Alleen als die Statenleden zelf gekozen zouden zijn met de belofte aan kiezers dat zij een voorkeursstem van plan waren uit te brengen op Yildirin, dàn zou hun voorkeursstem - net als bij Tweede Kamerverkiezingen - democratisch gezien meer gewicht in de schaal leggen. Maar daarvan heb ik nergens iets gelezen. Dus sluit ik me hier in principe aan bij Anja Meulenbelt, Eerste Kamerlid voor de SP, waar ze zegt: "wanneer bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer voorkeursstemmen worden uitgebracht, is het duidelijk dat de Nederlandse bevolking een partij wil laten weten voorkeur te hebben voor een kandidaat (...). Datzelfde geldt niet bij de verkiezingen voor de EK, waar de statenleden fungeren als kiesman -of- vrouw. Bij de Tweede kamerverkiezingen vinden we voorkeursstemmen dus wel democratisch, bij de Eerste Kamer dus niet."
Maar nog zijn we niet klaar! De redenering van Anja Meulenbelt is geldig - maar alleen als het dan binnen de partij echt democratisch toe gaat, als zo'n partijraad bijvoorbeeld democratisch verloopt. En hier wijkt het idyllische beeld dat Anja Meulenbelt schetst, in haar stuk waar ik zojuist uit citeer, toch wel erg af van het veel grimmiger beeld uit het Tribune-stuk dat tot schorsing van de hoofdredacteur aanleiding gaf. De indruk dat Anja Meulenbelt de gang van zaken binnen de SP netter en democratische voorstelt dan gerechtvaardigd is, is toch wel vrij stevig. Dat betekent dat een formeel gelijk van de partijleiding rond de voorkeurskwestie niet opweegt tegen het democratische gelijk dat de critici wat mij betreft hebben, en dat ze dienen te krijgen ook.
Democratische oppositie binnen de SP verdient dan ook sympathie en steun. Maar die moet gepaard gaan met kritiek. Waar staan de diverse critici van de partijleiding war het om de politieke inhoud gaat. Gat hun kritiek dieper dan alleen de wijze van besluitvorming en de omgangsvormen binnen de SP? We hebben eerder gezien - in de geschiedenis van de Communistische Partij van Nederland bijvoorbeeld, in de jaren zeventig en tachtig - hoe terechte democratische kritiek makkelijk samen ging met druk om van zo'n partij een 'normale' parlementaire partij. Het breken met stalinistische erfenissen sloeg al snel om in het breken met alles wat de CPN buiten de politieke hoofdstrook plaatste. Klassenstrijd, het idee van socialisme als een maatschappij die het kapitalisme niet bijschaafde maar afschafte, iedere hint dat daar een revolutie voor nodig was - die rode kinderen verdwenen al snel met het stalinistische badwater.
Dreigt in de SP nu hetzelfde? Ik kan dat nog niet inschatten, maar ik ben niet gerust. Daarom lijkt mij dat het zaak is dat de democratische opponenten het ook over politieke inhoud gaan hebben - en zich bijvoorbeeld tegen iedere inbreuk op democratische rechten juist ook buiten de SP uitspreken. Geen aanpassing aan de liberale hoofdstroom, geen gezeur meer bijvoorbeeld tegen dubbele paspoorten, om maar iets te noemen, geen enkele zweem van sympathie voor iets dat ook maar lijkt op een burkaverbod. Alleen door democratische vormen van partijleven met democratische inhoud van politiek te combineren, wordt de ontluikende democratische oppositie in de SP ook werkelijk de benodigde linkse oppositie daarbinnen.
Abonneren op:
Posts (Atom)