Bloedvergieten Oaxaca: Mexicaanse revolutie bedreigd

Het ANP bericht zaterdagmiddag 28 oktober over de situatie in de Mexicaanse deelstaat Oaxacawaar al maanden een volksbeweging de machthebbers probeert weg te krijgen. Dat bericht stemt niet tot vrolijkheid. Sluipschutters hebben vanaf een regeringsgebouw drie mensen doodgeschoten. Daaronder was de cameraman Brad Will. Deze man werkte voor Indymedia. Griezeliger nog is het feit dat president Fox inmiddels federale troepen stuurt naar de provincie. De gebeurtenissen in Oaxaca vragen acute aandacht, het volksverzet vraagt acute tegen de dreiging van een bloedbad.

De drie moorden passen in een griezelige reeks. Op 19 oktober al waren acht mensen in de stad omgelegd, volgens een artikel in La Jornada, geplaatst op de website Narco News dioe de gebeurtenissen nauwlettend volgt. Dit gebeurt door schimmige figuren en groepen, en moet gezien worden als reactie op het maandenlange verzet in Oaxaca tegen de gehate gouverneur Ruiz. Minstens éénmaal was de dader een soldaat zonder uniform. De slachtoffers zijn vrijwel steeds mensen van de Volksassemblee van de Volkeren van Oaxaca (APPO), de bundeling van het verzet. Narco News publiceerde

De strijd begon afgelopen voorjaar. In mei gingen vele duizenden leraren, gebundeld in de vakbond SNTE, in staking. Ze eisten betere onderwijsvoorzieningen en een loonstijging. Op 22 mei bezetten ze het belangrijkste pleinn in Oaxaca, hoofdstad van de gelijknamige deelstaat. Op 14 juni liet gouverneur Ruiz een politiemacht van 3000 agenten los op de actievoerders. Niet alleen heroverden de actievoerders het plein kort daarna; de staking groeide uit tot een volksopstand. Tal van groeperingen vormden samen de APPO; die bunbdeling van krachten begon nu het plaatselijk bestuur over te nemen en eiste het aftreden van de inmiddels zeer gehate gouverneur. In "Taking Notes in Oaxaca, Mexico", op de website Upside Down World lees je een levendig verslag. Op Narco News zijn de gebeurtenissen vrijwel van dag tot dag te volgen.

De opstand in Oaxaca is van enorm belang. Ze laat zien hoe arme mensen zelf de rijke machthebbers trachten te verdrijven en een nieuwe bestuursvorm, een radicale democratie waarin de arme meerderheid haar rechten gestalte kan geven, op poten te zetten. Dit gebeurt tegen de achtergrond van sociale en politieke crisis in heel Mexico.

Deels aanjager daarvan waren de frauduleus verlopen presidentsverkiezingen van 2 juli - gewonnen door de linkse Obrador, via diefstal in handen gespeeld van de rechtse Calderon. Herhaaldelijk hebben daartegen vele honderdduizende mensen gedemonstreerd.

Maar niet alleen de verkiezingen brachten mensen in beweging. Op allerlei gebieden en in tal van regio's gonsde het van onvrede, protest en verzet. Enkele voorbeelden.

Op 3 mei poogde de politie bloemenverkopers te bezetten hun stalletjes op te zetten op de markt van Texcoco, vlakbij Mexico City. De bloemenverkopers verzetten zich en kregen steun van andere groeperingen, met name uit het naburige Atenco. De politie beantwoordde dit met een grove aanval in Atenco, waarbij ze huiszoekingen deed, 217 mensen oppakte, twee mensen doodde waaronder en 14-jarige jongen, en 27 van de 43 opgepakte vrouwen verkrachtte of anderszins seksueel misbruikte.

Intussen voeren de Zapatistas, de verzetsbeweging vanuit Indiaanse gemeenschappen, aangevoerd door Subcomandante Marcos, nog steeds haar 'Andere Campagne'. Dit was een serie ontmoetingen en bijeenkomsten waarin Zapatistrische aanvoerders luisteren en spreken met allerlei arme groepen en gemeenschappen, om ervaringen uit te wisselen en tot een sterke verzetsbeweging tegen de rijken en machtigen te komen.

Tegen deze achtergrond kwam de volksopstand in Oaxaca - feitelijk een ontkiemende sociale revolutie in een deel van Mexico - op gang. Die strijd gaat door, met ups en downs. Voor 1 december heeft de APPO een "oproep tot een vreedzame volksopstand"uitgegeven indien de gouverneur dan nog niet vertrokken is. Wel hebben de docenten wiens staking de aanzet tot de Oaxaanse revolutie gaf, na een erg moeizame stemming besloten weer aan het werk te gaan.

De uitstraling van de gebeurtenissen reikt ver buiten de deelstaat. Inmiddels hebben de soliodariteitscampagne tegen de repressie in Atenco, de Andere Campagne en de APPO toegezegd hun krachten te gaan bundelen. Kennelijk begint de revolutionaire stemming zich te verspreiden, en kennelijk maakt dit de machthebbers angstig en nerveus. Dat is de achtergrond van de reeks moorden in Oaxaca.

De revolutie in Mexico gaat met het groeiende geweld een beslissend stadium in. Een frontale aanval op het bolwerk van verzet in Oaxaca kàn de ontluikende strijd een sterke terugslag bezorgen. Maar een terugslag hoeft geen nekslag te zijn. Ze kan ook, door een explosie van woede en solidariteit, juist tegen de machthebbers werken. In beide gevallen, maar vooral om de acute dreiging nu tegen te gaan, is luidruchtig en wijdverbreid protest nodig tegen de voorbereiding van de machthebbers om met een bloedbad het Oaxaanse en Mexicaanse volksverzet te breken.

Twee artikelen, van grote waarde voor wie de gebeurtenissen in Mexico wil volgen en begrijpen zijn:
Al Giordiano, "Mexico's Presidential Swindle", New Left Review 41, september-oktober 2006;
John Ross, "Upheaval from the Bottom", Counterpunch, 25 oktober 2006.
Met name van het eerste van deze twee artikelen heb ik bij het bovenstaande veel gebruik gemaakt.