Geen inpoldering Markermeer a.u.b., ook niet op voorstel van de SP

De SP profileeert zich sinds jaar en dag als praktische voorvechter van natuurbescherming en milieubehoud. Kamerlid van het eerste uur Remi Poppe met allerlei acties tegen vervuilende bedrijven een stevige reputatie opgebouwd. De partij voerde actie tegen gasboring in de Biesbosch, zette zich in voor behoud van de Waddenzee. De SP nam begin van dit jaar deel aan het verzet tegen het kappen van een stuk bos bij Schinveld, waar bomen moesten wijken voor een aanvliegroute van AWACS-vliegtuigen van een NAVO-basis.

Wat de inzet van de SP sterk maakte was de koppeling die de partij maakte tussen de belangen van mensen onderaan tegen de top van de bedrijven, en de verdediging van natuur en milieu tegen diezelfde macht van grote ondernemers. Geen opgeklopte tegenstelling tussen mensen en het milieu, maar het inzicht dat armoede en sociale uitsluiting dezelfde wortel had als milieuverwoesting: het ongebreidelde winststreven van ondernemers. Voeg daarbij de activistische houding van de SP, gekoppeld aan de inzet om hun kritiek met stevig onderzoek te onderbouwen, en de reputatie van de SP als praktische milieupartij met antikapitalistische insteek is zeer verklaarbaar.

Jammer was vaak wel dat de SP de neiging had om haar acties op dit gebeid, net als rond andere thema, erg op eigen houtje te voeren en niet veel naar samenwerking op basis van gelijkwaardigheid te zoeken. Daar is trouwens de laatste jaren wel een en ander ten goed e veranderd: zelf herinner ik mij uit 1995 de deelname van de SP aan een breed comité tegen de Franse kernproeven van dat jaar. Dat comité organiseerde en redelijk forse demonstratie in Amsterdam.

Hoe bleek steekt bij dit alles toch de huidige SP af, als we naar het concept-programma kijken. Hoofdstuk 7 ervan heet Beter groen, en omvat het voorgestane milieubeleid van de partij. Dat begint met paragrafen over de positie van de boeren, met name de armeren onder hen – niet verkeerd op zich, maar ook niet rechtstreeks milieubeleid. Op de paragraaf over dierenwelzijn is weinig aan te merken, en ook het idee om werk te maken van energiebesparing is onberispelijk. Maar het is allemaal wel weer heel voorzichtig, een reeks van vriendelijke goede voornemens.

En vooral: het is heel beleidsmatig, de activistische toonzetting is vrijwel verdwenen. Nergens ziet de SP kennelijk een rol weggelegd voor een actief agerende milieubeweging. Niet als waakhond tegen een door projectontwikkelaars aangejaagd beleid. Niet als bron voor expertise die onafhankelijk van gevestigd gezag op oppermachtig ondernemerdom naar voren gebracht wordt. Niet als kracht waarvoor een partij als de SP een natuurlijke partner en bondgenoot is – of zou moeten zijn.

Alleen het losser raken van de band tussen de SP,als een steeds bestuurlijker wordende partij, en een activistisch georiënteerde milieubeweging, kan naar mijn idee verklaren dat er minstens één onzalig plan het SP-programma binnen is gedrongen: het voorstel tot een onderzoek om de Markerwaard in te polderen. Dit staat er: “Naast een snelle uitbouw van de Ecologische Hoofdstructuur willen we in de komende kabinetsperiode een onderzoek laten uitvoeren om het Markermeer in te polderen. Tussen Amsterdam is veel behoefte aan nieuw land voor woningen en recreatie, maar ook aan nieuwe natuur met een hogere ecologische waarde. Door in dit gebied ruimte te geven aan nieuwe natuur zou in Nederland naast het Waddengebied, onze enige wildernis van internationale betekenis, een natuurgebied van formaat kunnen staan.” En in het lijstje voorstellen lezen we onder punt 7.2: “We laten onderzoeken hoe in het Markermeer een groot natuurgebied kan ontstaan.”

Het is ongelofelijk, maar het staat er echt. Maar ik heb een mededeling voor de programmaschrijvers van de SP: dat grote natuurgebied ligt daar al, dat heet het Markermeer. Een groot stuk open water, gebied waar vissen zwemmen, maar tevens ook waar duizenden vogels rust en eten vinden.

Toegegeven, dat Markermeer heeft niet het knuffelgehalte van de zeehondjes van Greenpeace, het is geen kijkcijferkanon zoals de Komodovaranen van Steve Irwin, en noch landschappelijk, noch qua reputatie kan het tippen aan het Naardermeer. Maar waarom ons druk maken over het behoud van het Naardermeer als tegelijk de plek waar aalscholvers uit dat Naardermeer vis kunnen vangen, dreigt te worden ingepulderd?

En waarom? Om nieuwe natuur te maken!? Ik zou zeggen: geen nieuwe natuur voor de oude op is, het idee dat natuur een soort park is dat je naar believen aan kunt leggen en af kunt wegen tegen het slopen van oude natuur – het is denken als boekhouders, niet als milieubeschermers. Natuur leg je niet aan, natuur laat je de ruimte, dan doet de natuur het uitstekend zelf.

En dan de inpoldering zelf – want die gaat aan de aanleg van zulke prachtige nieuwe natuur vooraf. Die aanleg betekent: bouwbedrijven aan de slag, onrust in het gebied, energieverbuik op grote schaal, vervuiling, een feest voor duurbetaalde consultants en projectontwikkelaars die hun begroting met 100 of 200 of 300 procent gaan overschrijden, zoals altijd gebeurt. Dat levert dan weer een Parlementaire Enquete op, ongetwijfeld.

En als die polder er dan ligt, met dank aan die projectontwikkelaars, gelooft de SP dan dat aanleg van natuur in die polder voorrang gaat krijgen boven de favoriete activiteit van diezelfde projectontwikkelaars: woningen, bedrijven, prestigeprojecten? Het hele idee om de Markerwaaard aan te leggen versterkt juist die belangen die natuur en milieu bedreigen, en die aan de al te grootschalige aanleg van natuur weerstand zullen bieden – vanuit een versterkte machtspositie, met dank aan dit SP-plan dat de deur voor zoiets open zet.

Kennelijk is de SP vergeten dat mensen die zich druk maakten over het milieu in de late twintigste eeuw stelling genomen hebben tegen de inpoldering van het Markermeer. Die stellingname blijkt uit berichtgeving uit 1997 van de Vereniging Milieudefensie. En er is, neem ik aan, niet voor niets een Vereniging tot Behoud van het IJsselmeer. Is de SP daar te rade gegaan voor advies, voor ze met dit absurde vorstel kwam? Het is te hopen dat de partij snel op haar schreden terugkeert en vanuit haar eerdere, antikapitalistische en activistische invalshoek, de resterende natuur helpt verdedigen en het milieu helpt redden – tegen allerlei plannen en ideetjes ten gunste van projectontwikkelaars in.