Loose Change, rammelende claims

Eindelijk heb ook ik 'Loose Change' bekeken, de documentaire over 9/11 waarin de theorie dat de aanslagen van die dag een 'inside job' waren vanuit (mensen in) de Bush-regering en/of het inlichtengenapparaat van de VS. De film cirkuleert al maanden op internet en via doorgekopieerde CD's en heeft een soort cultstatus bereikt.

Ik was al een tijdje van plan om hem te gaan bekijken, op zoek als ik was en ben naar een bevredigend antwoord op de vraag of er iets in zit, in die theorie van 'ze hebben het zelf gedaan'. Gisteren zond BNN hem uit, en dank zij het weblog van Jan Marijnissen waar een stukje over aan 9/11 gewijde TVprogramma's stond, kwam ik daar nog net op tijd achter Zo, toch eens wat aardigs over de SP-aanvoerder gezegd, na mijn welgemeende onvriendelijkheden over het SP-programma van de afgelopen tijd. Bedankt, Jan...

De film is meeslepend kijkvoer. In hoog tempo krijgen we de aanloop - met de waarschuwingen dat er iets op handen was, de aanval op het Pentagon - een kruisraket, geen vliegtuig, volgens Loose Change; het instorten van de WTC-gebouwen (kwestie van een van te voren voorbereide 'controlled demolition', aldus de film); de crash van het vierde vliegtuig in Pennsylvania (dat vliegtuig is veilig elders geland, zegt de film), de aandelenhandel-met-voorkennis vlak voor de aanslagen; de Bin Lade-video van novembder, een overduidelijke fake zoals de film probeert aan te tonen.

Het gaat in een zodanig tempo dat de kijker weinig tijd krijgt om argumenten te wegen, ritmisch-pompende achtergronddeun voert de spanning op, de stem die het ene verdachte feit na het andere voordraagt, klinkt onderkoeld-dreigend, op een bepaalde manier meeslepend. Vooral daardoor deed de film denken aan Oliver Stone's film JFK, vooral de scene waarom Kevin Kostner, in zijn rol als advocaat, zijn slotpleidooi houdt waarin hij de hele samenzwering die Kennedy het leven kostte, uit de doeken doet.

Maar JFK is een speelfilm en claimt geen historische waarheid weer te geven. Loose Change wel. De film is onderdeel van wat door aanhangers, niet zonder arrogantie, de '9/11 Truth Movement' genoemd wordt: de kringen van mensen die zeggen dat het type samenwzering zoals Loose Change dat schetst, de realiteit weergeven. De film, en andere documentatie waarmee die'Waarheidsbeweging' mee komt, dienen dan ook niet allereerst als artistiek product ('meeslepend, goed gemaakt') gewogen te worden, maar getest op hun aantoonbare waarheidsgehalte. En op die gronden vallen ze toch op allerlei punten door de mand.

Dat bleek al toen ik zelf eens op de website van Loose Change ging rondneuzen. Daarom staat keurig aangegeven waarop de filmmakers hun beweringen baseren. Zo ook de uitspraak dat de brugemeester van Los Angeles een tip had gekregen om op 9/11 niet per vliegtuig naar New York te komen. En volgens een bericht zou die tiop afkomstig zijn van niemand minder dan van Condoleeza Rice, destijds veiligheidsadviseur van Bush. Een toch wel spectaculaire onthulling, leek me zo.

Welnu, ik klik door en beland op 'Action Report on-line', een mij totaal onbekende website. Recht, in een grijs kaderjre, zie ik staan: 'David Irving comments' - waarna Irving vertelt dat hij op Pacifica radio deze onthulling heeft gehoord. Irving is iemand die keer op keer in het nieuws omdat hij de massamoord op Joden keer op keer gerelativeerd heeft, tiwijfel zaait over de gaskamers en dergelijke. een Holocaust-ontkenner dus, en in Oostenrijk ook veroordeeld. Natuurlijk kan ook een nazi-sympathisant af en toe per ongeluk iets zeggen dat feitelijk klopt. Maar als onderbouwing van een belangrijke onthulling moet verlopen via een kwalijk ruikend iemand als Irving dan slaat dat voor mij een grote deuk in de geloofwaardigheid van een film. Als zoiets al gebeurt na een eerste check van een enkele bewering, dan voorspelt dat niet zo veel goeds.

En ik was nu net zo opgelucht dat Loose Change niet ontsierd werd door het, door delen van de 'Truth movement' verspreide spookverhaal van de 4000 Israeli's (later zeklfs: 4000 joden), die vanwege een waarschuwing uit de Twin Towers gered zoiuden zijn - een element het idee dat er ook hier sprake zou zijn van een 'joods complot', een wijze van denken waar delen van de Trutch movement vatbaar voior zijn en op zichzelf al een reden voor grote terughoudendheid voor linkse mensen jegens die 'waarheidsbeweging'.

Hoe zwak Loose Change staat in veel van de daarin gedane beweringen staan, maakte bijvoorbeeld de uitzending van Zembla, gisteravond uitgezonden door de VARA, pal voor Loose Change, duidelijk. Daarin kwam een zeker C.Vermeeren. docent vliegtuigbouwkunde in Delft, aan het woord. Die kreeg van studenten steeds meer vragen over 9/11, en hij besloot studenten de gelegenheid te geven het eens uit te zoeken. De theorie dat de instorting van de Twin Towers niet vanwege de vliegtuigcrash maar enkel vanwege aangebrachte explosieven kan hebben plaatsgevonden, houdt volgtens die studenten geen stand. Ook de bewering dat alleen een raket, geen vliegtuig, het Pentagon kan hebben getroffen, overleeft hun onderzoek niet.

Zembla komt ook met D. Jowenko, een Nederlandse expert in 'controlled demolition'. Hij bekijkt video's van de instirtende Twin Towers en zegt dat duidelijk te zien is dat die niet door controlled demolition zijn neergehaald. Probleem bij zoiets is wel dat hier de experts elkaar doodgewoon tegenspreken. in de VS zijn veel deskundigen van hetzelfde overtuigd, maar Loose Change weet ook mensen aan te voeren die de ;'controlled demolition'-theorie ondersteunen. Als niet-bouwkundig expert is zoiets voor de kijker onmogelijk goed te beoordelen.

Ik ga bij zoiets af om de vraag: wat is waarschijnlijk. En dan voel ik erg veel voor wat Stephen Solz op zijn weblog betoogt: de theorie dat de gebouwen door mensen vana uit de Bush-regering zelf zijn opgeblazen, en dat de kapingen en de vliegtuigcrash in scene gezet zouden zijn, vraagt van ons om te geloven dat de klunzen die nog geen invasie van Irak enigszins effectieve follow-up wisten te geven, tegelijk zo'n perfecte operatie op 9/11 konden klaarspelen. En vervolgens slagen ze erin om zo ongeveer iedereen stil te houden, vijf jaar lang. Een waarschijnlijke theorie, die van de 'inside job'? Nee, een hoogst absurde, en om dat te zien hoef ik geen bouwkunde te hebben gestudeerd. Het idee dat de gebouwen echt zijn neergehaald door gekaapte vliegtuigen is dan toch een flink stuk minder onwaarschijnlijk.

Geen inside job dus - maar de theorie van de 'inside knowledge', het idee dat in hoge kringen bekend was dat er iets op handen was, staat een stuk sterker. Het derde ingestorte gebouw - WTC-7 - is al een ander geval. Jowenko - kennelijk niet op de hoogte dat er nog een derde gebouw naar beneden was gekomen - bekijkt daarvan ook de beelden en is resoluut: dat moet controlled demolition geweest zijn. Daarmee krijgt een onderdeel van de theorie van Loose Change wel steun. Juist in WTC 7 zaten kantoren van CIA, Secret Service - maar ook van de SEC, belast met toezicht op de beurs, en dus ook van handel in voorkennis. In WTC 7 was dus nogal wat te verbergen.

Want juist het verhaal dat er oop grote schaal met voorkennis is gehandeld wordt ook door Zembla niet onderuitgehaald. Integendeel, daarvan vindt het programma nogal wat aanwijzingen. En dat betekent dat er van te voren wel degelijk iets bekend was over de komende aanslagen, dat invloedrijke mensen dat nieuws doorspeelden aan rijke mensen die er hun voordeel mee deden. Loose Change, gecombineerd met de Zembla-uitzending van gisterenavond - ze versterken wel degelijk mijn indruk dat 9/11, althans elementen eruit, van tevoren bekend waren hoog in de Amerikaanse top - en dat ze niet adequaat hebben ingegrepen. Dat daarbij de overweging dat een spectaculaire aanslag het de neoconservatieven extra makkelijk zou maken om de voorgenomen politiek van buitenlandse agressie en binnenlandse agressie met grote voortvarendheid ten uitvoer te leggen, kan helemaal niet worden uitgesloten.

Maar dat 9/11 de machthebbers goed uitkwam, dat ze er heel handig gebruik van wisten te maken, dat ze zoiets nodig hadden voor hun plannen - dat is op zich geen enkel bewijs voor de bewering dat ze het zelf bewust hebben toegelaten, laat staan dat ze het zelf zouden hebben gedaan. Loose Change is een hip vormgegeven hypothese over 9/11, die met dezelfde scepsis dient te worden benaderd als de, terecht in discrediet geraakte, regeringsversie van 9/11. Niet minder maar ook niet meer.