Een liegende leider van het land, een bandopname die dat bewijst,een boze bevolking die de straat op gaat, een bestorming van het gebouw van de staatstelevisie. Je zou willen dat het over de Verenigde Staten ging, of over Nederland. Maar deze les in democratie komt uit Hongarije.
De liegende leider is premier Ferencs Gyurcsany. Op een bijeenkomst van zijn Socialistische Partij zei hij: “We logen in de ochtend en we logen in de avond. Er is weinig keus, omdat we er een rotzooi van maakten. Niet een beetje, maar heel erg. Geen Europees land heeft zoiets domkoppigs gedaan als wij. We hebben duidelijk de afgelopen anderhalf jaar door gelogen. Je kunt ons geen belangrijke regeringsmaatregel laten zien waar we trots op kunnen zijn, behalve dan dat we, op het eind, erin geslaagd zijn de regering van de afgrond weg te trekken.”
De opname van deze uitspraken lekte uit, en 5000 mensen gingen de straat op en eisten het aftreden van de jokkebrokkende regeringschef. Zoals het idee dat gif in de straten tot afreden van een regering hoort te leiden uit Ivoorkust tot ons moet komen, zo moet kennelijk het concept dat regeringsleugens aftreden tot uitkomst hoort te hebben, tot ons gebracht worden vanaf de straten van Budapest.
Wat is de Gyurcsany voor iemand? Hij staat aan het hoofd van een regering van de Socialistische Partij. Aan die partij is, behalve de naam, weinig socialistisch te ontwaren. De partij is voortgekomen uit de oude Communistische partij die Hongarije beheerste toen dat land nog als bureaucratisch geleid kapitalisme (opgeleukt met rode vlaggen, en dus ‘Socialisme’genoemd) functioneerde, tot 1990. Sindsdien is en een sociaal-democratische partij geworden, met de vrije markt hoog in het vaandel, Tony Blair en Wouter Bos op z’n Hongaars, zullen we maar zeggen. Het huidige beleid bestaat dan ook uit bezuinigen, mensen laten betalen voor gezondheidszorg en universitair onderwijs, en belastingverhoging, met als drijfveer het grote – maar van regeringswege verhulde – begrotingstekort.
Gyurcsany zelf is zo’n typische 'communist'die zich bij het draaien van de wind tot zakenman heeft omgevormd, en die zich flink verrijkt heeft uit allerlei onduidelijke transacties. Botte uitspraken zijn een sterke kant van hem. Zo noemde hij ooit het Saudische voetbalteam “terroristen”.Van enige progressiviteit bij de man is weinig te bespeuren. Een beetje links gunt de man de kopzorg die de huidige straatprotesten hem opleveren, van ganser harte.
Maar wie gaan de straat op, en waar komt hun steun vandaan? Belangrijkste oppositiekracht is de rechtse partij FIDESZ, die de demonstraties steunde. Onder de demonstranten waren felle nationalisten, en als voetbalvandaal bekend staande mensen. Een herdenkinsgbeeld vopor Russische soldaten die de nazi-bezetters hadden verdreven, is in het kielzog van de rellen beschadigd, radicaal-nationalistische symboliek was bepaald niet van de lucht.
Alles wijst erop dat de, volslagen terechte, woede van mensen tegen een liegende, bedriegende en stelende regering gekaapt wordt door hard rechts. Dat is de tragiek in een land waar ‘links’geassocieerd wordt met de zittende macht en haar Stalinistische voorgangers, en een authentiek links nog niet van de grond is.
De taferelen deden denken aan de aanvang van de Hongaarse revolutie: ook toen bestormden opstandelingen het staatsomroepgebouw. Maar ze deden ook een heel klein beetje denken aan de rellen waarmee allerlei fascistische groeperingen in 1934 de Franse regering ten val probeerden te brengen als reactie op een corruptieschandaal: een soortgelijke woede, gekaapt door hoogst onwelriekende onrechtmatige politieke krachten. Al lijkt me nu in Hongarije de fascistische deelname een randverschijnsel, en niet de kern zoals destijds in Frankrijk.
De strijd tussen de premier en FIDESZ is me lood om oud ijzer. Maar toch, maar toch, maar toch… Ik zie liever dat de leugens van de macht beantwoord worden met straatprotest dan met een hernieuwde stem op die liegende machthebbers – of het bij die liegende machthebbers nu om Bush’ Republikeinen gaat of om Balkenende I , II en III. Als rechts dit protest kaapt dan wordt het voor links hoog tijd om het zinnige sentiment waar rechts gebruik van maakt uit te bouwen tot iets beters. Want een switch van Socialistische Partij naar FIDESZ gaat voor de getergde bevolking geen vooruitgang opleveren.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten