Zaterdagavond woonde ik op het Marxisme Festival waarover ik eerder al schreef een bijeenkomst bij over Che Guevara, de Argentijnse arts die revolutionair werd en meevocht met Fidel en Raul Castro om de pro-Amerikaanse dictatuur van Batista omver te helpen gooien. Jelle Klaas hield de inleiding, schetste de levensloop van de man en had zowel oog voor diens inzet voor de armen, zijn bereidheid zich op te offeren in de strijd voor meer rechtvaardigheid, als voor de problematische kanten die zijn aanpak kenmerkten.
De guerrillastrijd zoals Che die voorstond had immers fors elitaire trekjes: een kleine gewapende minderheid zou in zijn idee eigenhandig de revolutie kunnen maken, vrijwel ongeacht draagvlak of omstandigheden - namens het volk maar zonder actieve deelname van dat volk. Dat dit in Cuba leek te lukken lag eraan dat vrijwel niemand bereid was voor Batista te vechten, uiteindelijk zelfs de VS niet. Maar zijn latere pogingen om dit te herhalen in Kongo en Bolivia eindigden als tragische mislukkingen. Daarmee heeft zijn erfenis dus een hoogst dubbel karakter, zoals ook in de discussie tot uiting kwam.
Jelle Klaas verwees naar het boekje van Mike Gonzales, "Che Guevara and the Cuban revolution" . Dat staat niet on-line en heb ik ook zelf nog niet gelezen. Wel vond ik een artikel van Mike Gonzales: "The lost generation: : the life and politics of Che Guevara" , waarin een aantal punten die Jelle Klaas maakte worden belicht.
De volgende dag ging het Marxisme Festival verder met een forum: "Afghanistan: mission impossible" . Daarin belichtte Bart Griffioen, vooraanstaand lid van de Internationale Socialisten (IS), de noodzaak om tegen de Nederlandse deelname aan de oorlog daar te blijven vechten. Lindsey German, van de Britse Stop the War Coalition en tevens vooraanstaand lid van de Socialist Workers Party (zusterorganisatie van de IS), maakte duidelijk hoezeer ook deze oorlog op leugens gebouwd was.
Het meest interessant vond ik echter de bijdrage van Guido van Leemput, fractiemedewerker van de SP. Hij gaf details over de gang van zaken in het land zelf. Zo maakte hij duidelijk dat het ideetje van PvdA-minister van Ontwikkelingssamenwerking om Afghaanse boeren aan te moedigen amandelen en abrikozen te gaan verbouwen als vervanging voor de papaverteelt, onzin was. Boeren die papaver (grondstof voor heroïne) verbouwen, doen dat immers niet puur vanwege de opbrengst. Ze worden zo ongeveer gedwongen, door netwerken van bovenaf, een wijdvertakte mafia. Een boer die de papavers inruilt voor amandelteelt, loopt levensgevaar, en daar doet een hoge prijs voor amandelen weinig tegen.
Guido van Leemput gaf ook duidelijk aan hoe weinig vorderingen de aanpak in Uruzgan maakte: de veilige 'inktvlek' wil maar niet groeien, Afghaanse controleposten werden zelfs opgegeven zodat Nederlandse soldaten het zelf moeten opknappen. En de scheiding tussen wat er in Uruzgan gebeurt en de operaties in Afghanistan is feitelijk niet-bestaand.
De discussie ging hierop door, maar bracht ook vragen naar voren naar het alternatief voor de huidige NAVO-bezettingspolitiek. Bart Griffioen ging daar in zijn afronding op in en wees op progressieve groepen en personen die ook in Afghanistan actief zijn en juist door de corrupte regering worden gedwarsboomd. En die corrupte regering wordt ook met Nederlandse troepen ondersteund, ja overeind gehouden.
Juist de laatste dage zijn trouwens enkele artikelen verschenen waarin de aanpak van Nederlandse militairen aldaar aan de orde komt. "Nederland wijzigt strategie in Uruzgan" , zo vertelt de NRC ons bijvoorbeeld, een dag nadat het Marxisme Festival was afgelopen.
Een prachtige toespraak van progressief parlementslid Malalai Joya, waarin zij duidelijk maakt hoeeer de Westerse interventie een verzameling reactionaire en corrupte krijgsheren ondersteunt, is te lezen op Common Dreams, onder de titel: "The US has Returned Fundamentalism to Afghanistan" . Bart Griffioen maakte in zijn verhaal melding van deze dappere vrouw. De Revolutionary Association of the Women of Afghanistan, waar Bart Griffioen ook naar verwees als positieve kracht waarin een mogelijk alternatief tot uiting komt, heeft een website die de moeite waard is.
Terug naar het Festival zelf. De volgende meeting voor mij was "The rise and fall of the women's liberation movement" , met wederom Lindsey German. Zij schetste de opkomst van de vrouwenbeweging vooral in e VS en Groot-Brittannië. In dat eerste land moesten vrouwen in de jaren zestig binnen de radicale bewegingen tegen racisme en oorlog opboksen tegen botte vormen van seksisme. Daarom begonnen ze als het ware voor zichzelf. Later draaide links bij en werd vrouwenbevrijding deel van de linkse agenda. Maar dat gebeurde met een analyse waarin de strijd tegen seksisme verregaand losgekoppeld was van de strijd tegen kapitalisme - een fragmentatie die de strijd voor vrouwenbevrijding schaadde. Vrouwenemancipatie en socialisme, aldus Lindsey German, horen bij elkaar.
In de discussie kwam de zaak rond de poster in Utrecht waarop een bijna naakte vrouw afgebeeld werd om de verkoop van bikini's te bevorderen naar voren. Hoe moesten we ermee omgaan dat uitgerekend de ChristenUnie, met haar conservatieve politiek rond vrouwenrechten, hier protest tegen aantekende? Wat de CU zei - die poster beeldt de vrouw af als lustobject, en dat deugt niet - klopte. Maar maakt de partij minder conservatief? Of we zo'n partij als partner in het verzet tegen seksisme kunnen zien was voor deelnemers bepaald geen uitgemaakte zaak. Zelf bracht ik naar voren dat we ons niet zozeer over die CU moesten opwinden, maar ervoor moeten zorgen dat progressieve stromingen zelf scherp zijn over dit onderwerp. Dat nota bene de CU de kans krijgt om zich pseudo-progressief te profileren komt omdat links niet zit op te letten. Dat is beschamend en dat moet anders, zo probeerde ik aan te geven. Over deze zaak schreef ik zelf kort geleden een stuk op dit weblog: "Seksisme, alerte Christenunie, nalatig links" .
De laatste discussiemeeting was tegelijk één van de belangrijkste - maar toch viel hij wat tegen. "De toekomst van links: sociaal-kapitalisme of antikapitalisme?" was de titel. Dick Pels, socioloog en publicist sprak daar naast Bart Griffioen. De laatste moest Peyman Jafari, die ziek was, vervangen. Ronald van Raak (SP), die ook was aangekondigd, liet helaas verstek gaan.
Dick Pels is betrokken bij de Waterlandstichting, een gematigd-linkse denktank, en bracht opvattingen naar voren die daar worden ontwikkeld. het idee is dat het streven naar collectief geregelde zekerheid zoals het socialisme dat voorstaat gecombineerd moest worden met de dynamiek en flexibiliteit zoals het liberalisme dat brengt. Sociaal-liberalisme dus, een theorie die socialisme en liberalisme combineert, als onderbouwing van sociaal-kapitalisme, een maatschappij waar de markteconomie niet wordt doorbroken maar wel in sociale richting wordt bijgeschaafd. De Waterlandstichting heeft uiteraard ook een website, waar het Sociaal Kapitalistisch Manifest als PDF-bestand is te lezen. Daarin wordt de combinatie van liberalisme en socialisme zoals ook Pels die bepleit, toegelicht en onderbouwd.
Bart Griffioen ging niet rechtstreeks op dit idee in maar schetste de opkomst van een sterke antikapitalistische beweging tegenover de neoliberale gang van zaken. Ook gaf hij de rol van de PvdA aan, en hoezeer die meeging in dat neoliberalisme. Echt analyseren van de ideeën van Pels deed hij niet, maar daarin speelt ongetwijfeld een rol dat hij op het laatste moment als spreker moest invallen.
Vanuit de propvolle zaal kwamen vervolgens een reeks bijdragen waarvan er teveel bleven steken in het afwijzen van het kapitalisme en het pleiten voor een radicale breuk daarmee. De gedachtengang van Pels werd door een enkeling omarmd, door veel mensen afgewezen, maar door slechts weinig mensen via een analyse ervan weerlegd.
Zelf deed ik een poging om een tegenstrijdigheid in Pels' opvatting bloot te leggen. Waar hij gelijkheid (socialisme) en vrijheid (liberalisme) tegenover elkaar stelt, bracht ik naar voren dat die twee juist in het marxisme bij elkaar horen. Marx zag de alzijdige ontplooiing van mensen als doel, en legde bloot hoe de macht van het kapitaal juist die vrijheid verpletterde. Arbeidersmacht tegenover de kapitalistenklasse was voor Marx het breekijzer om richting werkelijke vrijheid te komen, en ik noemde het marxisme daarom met een knipoog "revolutionair liberalisme" . Ook daar kom ik nog wel eens op terug in dit weblog, vermoed ik zo.
Hierna volgde nog een slotbijeenkomst waarin Lindsey German, David Hilliard en hoofdredacteur van De Socialist Pepijn Brandon een afsluitend praatje hielden. pepijn gaf aan dat we vor de keus stonden wat voor soort links we op konden bouwen. Wilden we "Hare Majesteits Loyale Brave Oppositie" opbouwen, zoals hij dat snedig noemde - een links dat goede standpunten innam als dat zetels leek op te leveren, maar ze inleverde als het zetels leek te kosten? Of gingen we, zoals Pepijn bepleitte, voor een radicaal en strijdbaar links?
Binnen dat strijdbare links was dan bovendien de opbouw van een revolutionair linkse organisatie aan de orde - niet omdat dit snel succes beloofde, of een overwinnig garandeerde, maar gewoon omdat de noodzaak urgent was. "Men hoeft niet te hopen om te beginnen" , zo ongeveer citeerde Pepijn een Nederlandse revolutionair uit een ander tijdvak, een zekere Willem van Oranje...
Met deze bijeenkomst kwam een eind aan een overwegend succesvol Marxisme Festival. Rond de vierhonderd mensen hadden een toegangskaart ervoor gekocht. Verheugend veel mensen vertrokken aangescherpt, en veelal gemotiveerd om de ondertitel van het Festival te helpen waarmaken: "De wereld begrijpen - de wereld veranderen" .
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
15 opmerkingen:
Hear hear!
PS. Nog een kleine toevoeging over de GristenUnie. De CU stond op z'n achterste poten rond het "porno-festival" in Amersfoort. Dat festival was een grote tentoonstelling met schilderijen en beelden van onder andere een kunstzinnig paars geschilderde, eenzaam zwevende, blote tiet met oranje stippen. Het onderwerp was vooral intellectueel: het belang van seksualiteit en een open discussie daarover. Mooi progressief dus. Er was geen pornografie waarmee bezoekers sociaal blind gemaakt werden of vrouwen tot goedkoop koopwaar.
Toch werden de aankondigingsposters systematisch uit de stad verwijderd - vermoedelijk door de christelijke oppositie die al weken klaagde over het vulgaire spektakel. Op die poster dit keer geen gestroomlijnde naakte vrouw met siliconen die elk moment kunnen exploderen, maar een mollige man met een nette onderbroek en veel te veel haar op z'n ronde blote buik. Mijn conclusie: de ChristenUnie gaat het niet om progressieve openheid en waardigheid rond seksualiteit. Ze wil liever de menselijke seksualiteit conservatief smoren.
Van twee kanten kun je kritiek hebben op de Utrechtse naakte-vrouw-poster. Wat wij problematisch vinden aan die koopwarisering van menselijke seksualiteit, is die verwording van mens tot koopwaar. Voor de ChristenUnie echter is de seksualiteit zelf het probleem, zoals haar houding tegenover de tentoonstelling in Amersfoort aangeeft.
Ook een uitspraak van Che Guevara: " Het is de taak van iedere revolutionnair, de revolutie te bevorderen"
"Wij moeten twee, drie, vele Vietnams creeren"
Knoop dat maar eens in je oren.
De revolutie komt niet dichterbij door voortdurend te wachten op de "massa's " die in beweging moeten komen
verbazingwekkend...
keesjemaduraatje roept op tot gewapend verzet tegen de kapitalistische staat...
gewapend heb ik niet gezegd.
Maar ik vind het wel heel vreemd dat de rode ravotter nu opeens het niet met Che Guevara eens is.
Che Guevara heeft niet gezegd: het is de taak van een revolutionair om de revolutie te bevorderen. Hij heeft gezegd: het is de taak van iedere revolutionair om de revolutie te MAKEN. Precies daar, tussen bevorderen en maken, zit een levensgroot verschil.
Revoluties worden gemaakt door massabewegingen, door klassen in beweging. revolutionairen kunnen dat proces stimuleren, richting proberen te geven. Maar een revolutie MAKEN, zelf, ongeacht de omstandigheden, dat kunnen we niet. Precies daarom was Che's revolutie-concept funest. Niet het feit dat hij de wapens opnam, maar de manier waarop en de strategie waaruit hij dat deed, waren zacht gezegd, problematisch.
Overigens ben ik deze mening al toegedaan sinds de late jaren tachtig van de vorige eeuw. Dit is gewoon een binnen de Internationale Socialisten vostrekt gangbaar standpunt, en van iets nieuws is dan ook volstrekt geen sprake. Volgens mij weet Keesjemaduraatje dat ook dondersgoed, zijn opvattingen over de landen die hij socialisme noemt en ik staatskapitalisme (waaronder Cuba) zijn hem bekend. Keesje is hetzij kort van memorie, hetzij slordig qua denken, hetzij niet erg integer bezig. Eén van de drie.
nu ga je mij op vertalingen en woorden aanvallen, terwijl je de uitspraak van Che letterlijk zou moeten nemen. Niet miereneuken over de woorden "bevorderen" of "maken", gewoon elke dag proberen jezelf en de samenleving te veranderen.
Zoals je zelf zegt: "jezelf en de samenleving veranderen" - dat zijn dus twee verschillende dingen. De een kun je maken, de ander kun je bevorderen. Als jij vindt dat Che's woorden letterlijk gevolgd moeten worden, doe dat dan eerst eens zelf. Maak jezelf eens nuttig, en bevorder die maatschappij.
Maar to the point nu. Er is een woord voor fenomenen als keesmaduraatje: "energievampier". Een aanvallende parasiet die je prikt en je energie wegzuigt zonder zelf iets inhoudelijks toe te voegen. Ik denk dat keesmaduraatjes korte prikberichten bedoeld zijn om je energie weg te zuigen langs lange reacties. Heb ikzelf niet zo zin in. Daarom is dit mijn eerste tevens laatste reactie op keesmaduraatje.
@keesjemaduraatje: als ik Che's uitspraak letterlijk moet nemen, moet hij eerst wel letterlijk geciteerd worden he? En niet in verdraaide vorm zoals jij deed. En als jij mijn correcties op de aantoonbare onwaarheden die jij te berde brengt afdoet als miereneuken, zegt dat iets over jou en niet over mij. Op datgene wat ik werkelijk zeg (en niet wat jij DENKT dat ik zeg) ga je niet in. Zoals gewoonlijk.
Maar, belangrijker: waarom moet ik Che's letterlijk nemen en navolgen zoals jij impliceert? Ik ben het op dit punt gewoon niet met Che eens, hoezeer ik zijn inzet ook bewonder. Maar als jij zijn voorbeeld wilt volgen, begin dan een guerrillabasis in een bos- of heidegebied bij jou in de buurt. Dan kom je er snel genoeg achter waarom het niet werkt. Ik zal uiteraard mijn steentje bijdragen en actie voeren tegen de repressie die jou dan ongetwijfeld ten deel zou vallen. Zodat je niet bij mij kunt komen jammeren over gebrek aan solidariteit :-D
@Brian: helemaal mee eens, die omschrijving die je van ons aller keesje geeft in je laatste bijdrage. Maar gun mij ff een lolletje, ter afleiding :-)
@peter.
uiteraard zal ik ook mijn steentje bijdragen.
zo zouden we bijvoorbeeld een online petitie voor keesjemaduraatje kunnen maken.
of wat dacht je van een toevoer route in stant houden voor de benodigde koffie?
je zou het citaat eerst eens in het spaans moeten hebben en dan direct vertalen. Maar daar gaat het niet om. "maken" of "bevorderen" betekenen beide actief zijn.
Zoals we weten kreeg Che zowel bij de revolutie in Cuba , als bij de revolutie in Bolivia geen steun van de communistische partij, hoewel dat afgesproken was. Partijpolitieke machtsbelangen waren belangrijker dan de maatschappelijke veranderingen.
Vandaar dat ik jouw kritiek wat te gemakkelijk vind.
De kritiek geldt gewoon het concept dat hij hanteerde. dat leidt OF tot een mislukking (Bolivia) OF tot de vestiging van een vorm van Stalinisme. Dat laatste vanwege zijn top-down, buiten-de-massa-om-benadering.
Het gaat om het PRINCIPE waarin hij zegt dat revolutionairen een revolutie kunnen maken ongeacht de voorwaarden - dat ze de voorwaarden kunnen creëren, door een combi van wilskracht en militaire strategie. Je kunt nu eenmaal geen werkelijke socialistische revolutie maken buiten de massa's om.
Mijn afwijzing van Che's strategie, en mijn typering van Cuba als een soort van staatskapitalisme - die twee hangen samen. Met de tactiek van Che zat er nooit meer in dan staatskapitalisme, omdat in die tactiek de voorwaarde voor socislisme - rechtstreekse arbeidersmacht, arbeidersdemocratie, product van een revolutie waarin de arbeidersklasse de hoofdrol speelt ipv een kleine guerrillakern - ontbreekt.
En de vraag is niet of die kritiek "makkelijk"is (elke kritiek is achteraf "makkelijk", de jouwe net zo goed). De vraag is of de kritiek KLOPT. En die vraag ontwijk je, onder meer door te doen alsof ik hier opeens een voor mij nieuw standpunt inneem.
ja, ik begrijp je argument wel. Nu blijkt dat Cuba een dictatuur is geworden, wordt het staatskapitalisme genoemd. maar het is toch echt communisme in zijn meest pure vorm. Maar dat heeft Marx ook niet zo bedoeld. Goed dat hij het niet meer hoeft mee te maken.
Interessant, dat jouw medestanders mij de mond willen snoeren. Dat laat niet veel goeds voor de toekomst voorspellen. als Nederland een "arbeidersparadijs" zal zijn. Interessant trouwens dat Che al gezien heeft dat er van de arbeidersorganisaties niet veel steun te verwachten was. Daarom begon hij zijn revoluties van het platteland en verklaarde de boeren tot revolutionair potentieel.
In Nederland kan helaas geen politieke verandering plaats vinden zonder de steun van de Middenklasse. Daarom zal de toon van de Internationale Socialisten ook iets gematigd moeten worden om aansluiting te vinden bij de revolutionnaire delen van de Middenklasse. De verpleegdster, de leraren en de doctoren. en niet te vergeten, de ICT-consultants.
We zien elkaar op de barricade!!
@ keesjemaduraatje
communisme in zijn meest pure vorm?
je beweerd dus dat cuba een klasseloze maatschappij is en dat de productie middelen in handen zijn van de gemeenschap in plaats van de staat of een bedrijf?
Che had makkelijk steun kunnen krijgen van de arbeiders beweging.
echter koos che er voor die steun niet eens op te zoeken, dit is ook al meerdere malen duidelijk gemaakt dus ik ga het niet nog een keer uitleggen.
middenklasse?
volgens mij is je beschrijving van de middenklasse niet juist.
trouwns, leraren zat binnen de IS.
ICT'ers ook trouwns.
daar ging je logica...
heel fijn en niet verbazingwekkend dat er leraren lid zijn van de IS. Ze moeten het tenslotte van de staat hebben en dragen geen enkele commerciele verantwoordelijkheid.
Maar wat ik wilde zeggen is, dat de IS geen massa-organisatie is, omdat de belangen van de middenklasse niet vertegenwoordigd worden.
Een reactie posten