Vermakelijk, verontrustend en veelzeggend. Die woorden komen bij me op als ik naar het slagveld kijk dat tot voor kort bestend stond als 'de VVD' , maar dat inmiddels door minstens twee hevig strijdende krachten betwist wordt: de rest-VVD van Rutte, en de nieuwe partij-in-de-maak van Verdonk.
Dat Verdonk op een nieuwe partij aanstuurt staat nog niet vast, ze heeft bedenktijd tot na het weekeinde gevraagd. Die heeft ze niet gekregen, Rutte heeft haar vanmiddag daadwerkelijk uit de fractie gezet. Maar de komende dagen kan nog veel raars gebeuren.
Machtsgreep? Lijmpoging?
Misschien duikt zo morgen op op de ledenvergadering van de VVD om de strijd met Rutte aan te gaan. Steun heeft ze zeer beslist, en ook als Rutte een stemming rond zijn leiderschap krap zou overleven zou zijn gezag een nieuwe deuk oplopen. Een lid van de VVD-fractie noemt zoiets in de NRC een "horror-scenario". Vermakelijk zou zo'n vertoning beslist zijn. De Volkskrant schrijft overigens over een komst van Verdonk aan die bijeenkomst: "de kans dat ze er aanwezig zal zijn, is klein." Maar groep die zich Liberaal Netwerk noemt, is al wel steun voor haar aan het verzamelen en wil een motie indienen voor de bijeenkomst.
Maakt een lijmpoging kansen? Het is al wel gesuggereerd- door Ed Vinke, één van Verdonks adviseurs. Namen als Frits Bolkestein en natuurlijk Hans Wiegel de Grote, het Orakel van Diever, zijn als bemiddelaars al opgedoken. Maar Rutte heeft een verzoeningspoging al van de hand gewezen. Hij kan nauwelijks anders: elke toenaderig zou afbreuk doen aan zijn poging van gisteren om vastberadenheid uit te stralen, en het effect van zijn-hiertoe-en-niet-verder onderuit te halken. Ingaan om lijmpogingen, nogwel op initiatief vanuit het kamp van Verdonk, zou een knieval van Rutte betekenen, de positie van Verdonk versterken en het einde van Rutte's leiderschap -toch al eerder een kwestie van dagen dan van weken - verder bespoedigen.
Nieuwe partij in de maak?
Als een machtsgreep binnen de VVD er niet inzit, en een lijmpoging zo ongeveer uitgesloten is, dan rest voor Verdonk de keus: verdampen of voor zichzelf beginnen. Het eerste kunnen we vergeten. De aanwijzingen dat ze zich aan het voorbereiden is op vorming op een zelfstandige politieke kracht met haarzelf aan het hoofd zijn niet moeilijk te vinden.
Zo lezen we in een Volkskrant-reconstructie van de breuk dat Verdonk zich nadat Rutte haar de fractie had uitgezet zich naar haar adviseurs, haar voormalige campagneteam uit het lijsttrekkersgevecht van vorig jaar. "Woordvoerder Ed Sinke, spindoctor Kay van der Linde en adviseur Bartho Boer slaan elkaar op de schouders. De stemming is opperbest." Opperbest?! Nadat hun grote held uit de fractie is gedonderd is de stemming opperbest? Dat doet vermoeden dat Verdonk en/of haar adviseurs een breuk met de VVD gewoon hebben ingecalculeerd, en er wellicht zelfs op aanstuurden. Overigens had Verdonk beloofd het contact met dit campagneteam te verbreken, volgens eerdere afspraken met Rutte. Die verbroken communicatie is wel heel snel hersteld, als die ooit werkelijkheid is geweest.
Het nadenken over een partij rond Verdonk is ook niet pas gisteren op gang gekomen. Het AD meldt: "Columnist Joshua Livestro, onlangs weggestuurd bij het tv-programma Buitenhof, had volgens ingewijden vorige week een ontmoeting met verdonk en daar zou de politica al over de oprichting van een eigen partij hebben gesproken."
Als dit waar dan speelt ze feitelijk al tijden een dubbelspel, met als hoofddoel: een hoofdrol voor zichzelf. Als het kan door de VVD over te nemen - best. maar zo niet, dan lag er al langer het plan om voor zichzelf te beginnen. Ik denk dat we ervan uit mogen gaan dat dit ook daadwerkelijk gaat gebeuren - met alle onfrisse gevolgen waarvan ik in mijn vorige stuk sprak. Dat is verontrustend.
Blijft daarmee een gereinigde, gezuiverde, tot het ware liberalisme - wat dat ook mogen wezen - teruggekeerde VVD achter, kleiner maar wijzer? Kleiner - ongetwijfeld. Een peiling geeft aan dat een partij-Verdonk 27 zetels zou behalen bij verkiezingen vandaag de dag. De VVD heeft er nu slechts 22. De VVD zou door Verdonk doodleuk leeggehaald worden.
Maar wijzer, liberaler? Niets wijst daarop. De toon waarop Rutte keer op keer Verdonk de wacht aanzegde had niets liberaals. Het was de ton van de strenge bovenmeester die orde wil in een rumoerige klas maar slechts een stokje heeft, geen argumenten, en al helemaal geen liberale argumenten. De kans is bovendien groot dat de VVD na het vertrek van verdonk tegen haar op gaat bieden in het afdraaien van harde rechtse riedels om kiezers terug te winnen. Ook dat is verontrustend.
Rutte corrupt?
Hoe on-liberaal Rutte zelf opereert blijkt uit een veelzeggend 'detail' dat bij alle speculaties over de volgende stap van Verdonk een beetje ondergesneeuwd dreig te raken. Het gaat om een poging van de VVD-chef om de kritische uitspraken van Verdonk uit de Telegraaf van gisteren te houden. Dat is op zichzelf al kwalijk. Hoort bij de vrijheidsliefde waar liberalen zo hoog van opgeven niet ook de vrije nieuwsgaring, en de vrijheid om dat nieuws naar buiten te brengen?
Maar ronduit ranzig wordt de manier waaròp Rutte het - als het bericht juist is - aanpakte. Een woordvoerder van hem belde de Telegraaf op. "Als de krant van publicatie zou afzien, kreeg deze exclusief inzage in de speech die Rutte zaterdag op het partijcongres van de VVD wil houden", zo beschrijft De Volkskrant het voorval.
Voor wat hoort wat, nietwaar? Maar stel dat Rutte's woordvoerder nu eens geen exclusief inzagerecht had gebonden maar een flinke om geld? Zou dat in de kern iets hebben uitgemaakt? Is wat Rutte's woordvoerder probeerde (en zo'n man zal toch niet op eigen houtje opereren?) niet doodgewoon een poging tot omkoping? En noemen we een politicus die zich - nogmaals, als het bericht gegrond is - met zoiets inlaat, niet gewoon corrupt?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten