Lijst Pim Verdonk?

De Tweede-Kamer-fractie van de VVD heeft zojuist Rita Verdonk uit de fractie gezet. Fractieleider Rutte had genoeg van de kritiek die Verdonk keer op keer naar buiten bracht. De maat was voor hem vol toen ze tijdens een diner allerlei kritiek op de partij en op Rutte uitoefende. Dat meldt De Volkskrant zojuist.

Verdonk noemde de partij ondemocratisch: "naar de kiezer wordt niet geluisterd." De partij was "nog onvoldoende zichtbaar. Mark Rutte moet daar iets aan doen, dat is niet mijn taak." Dat lezen we in het AD. En De Telegraaf meldt dat volgens Verdonk de VVD de 'bal' op het gebied van het ''vreemdelingenvraagstuk' is kwijtgeraakt aan Wilders. Samengevat: de VVD is volgens haar niet racistisch genoeg, en maakt zich niet genoeg tot spreekbuis van ontevreden boze mensen buiten 'de politiek'. Wat Verdonk nu met haar on-liberale en racistische gestook gaat doen nu ze de fractie van haar partij uit is gewerkt, staat nog niet vast. Ze neemt 24 uur bedenktijd voor wat ze een "een hele zware beslissing" noemt: alleen verder als Kamerlid, of uit het parlement stappen.

Enkele observaties over dit alles. In de eerste plaats over de gang van zaken. Ja, Rutte had eerder gewaarschuwd dat iedereen, met name ook Verdonk, zich naar de koers van de Grote Leider Rutte moest voegen, want anders zwaaide er wat. Ik heb over deze autoritaire en anti-liberale toonzetting van de VVD-top eerder geschreven. Het dumpen van Verdonk valt in diezelfde lijn. Dat Verdonk, zoals ze vandaag zegt, "verbijsterd" is over de botte gang van zaken, klinkt weinig geloofwaardig. Je zou je zelfs kunnen afvragen of ze deze confrontatie niet gewoon zelf heeft gezocht

Dat Rutte zo heel anders over het 'vreemdelingenvraagstuk' denkt dan Verdonk, lijkt mij trouwens steeds minder het geval. Nog vorige week trok de VVD in de het kamerdebat rond de Islam en de 'Nederlandse cultuur' bijna één lijn met Wilders tegen minister Vogelaar. De VVD heeft zelfs overwogen om, zij aan zij met Wilders, het vertrouwen in de minister op te zeggen. Dat vertelde VVD-kaperlid Aptroot in een TROS-radioprogramma, zo bericht de NRC.

Niet de inhoud van Verdonks kritiek op de VVD-koerst schoot Rutte in het verkeerde keelgat, maar het pure feit dat ze kritiek naar buiten bracht. Het verjagen van Verdonk door Rutte is product van een ordinaire machtsstrijd, niet van een principieel meningsverschil en zeker niet van een afwijzing door Rutte van Verdonks botte beleid tegen vluchtelingen en mensen zonder verblijfsvergunning.

Ik ben overigens heel benieuwd of we nu ook krantenkoppen krijgen over de "centraal geleide" VVD waarbinnen de democratie ernstig te kortschiet en waar een almachtige partijleiding de dienst uit maakt. Of reserveren jullie, beste redacteuren van NRC en Volkskrant, dit soort typeringen enkel voor partijen waar jullie sowieso al de pest aan hebben, voor de SP vooral?

Vergelijking tussen Rutte's aanpak van Verdonk, en het optreden van SP-leiding tegen Yildirim, het Eerste Kamerlid die zijn met voorkeursstemmen van een paar Statenleden verworven zetel niet wilde opgeven toen partijbestuur en partijraad dat vroegen, valt in het voordeel uit van de SP. Die partij beriep zich op afspraken, procedures, statuten en liet eerst een beroepscommissie naar de zaak kijken, voordat Yildirin uit de partij gezet werd. Verdonk wordt gewoon, zonder mogelijkheid tot bezwaar of beroep of bemiddeling, de fractie uit geknikkerd. Het zal je partij maar zijn.

Voor Verdonk past overigens - het zal vaste lezers van dit weblog niet verbazen - geen greintje sympathie. De cocktail van brute regeldwang die over lijken ging van vluchtelingen, gecombineerd met een racistisch neerbuigende houding jegens Moslims, kunnen we ons maar al te goed herinneren. Als de heisa van vandaag tot Verdonks spoorloze verdwijning uit Haagse politiek en maatschappelijk debat leidt, is dat een antiracistisch geluk bij een antiliberaal ongeluk.

Maar gerust ben ik daar niet op. Verdonk is er de persoon niet naar om spoorloos achter de politieke horizon te verdwijnen. Ze weet dat de voorkeursstemmen die op haar waren uitgebracht, negen zetels waard waren. Ze weet ook hoe Wilders, die andere uit de VVD gevallen rechtse demagoog, scoort met een nog hardere variant van het giftige brouwsel ervan. Ziet ze kansen voor zichzelf, met een Lijst Pim Verdonk? Gaat ze zich bij Wilders zelf voegen? Dat laatste lijkt me lastig, de neiging van Wilders om de leiding zo sterk in eigen hand te houden dat zijn PVV geeneens leden kent, zou wel eens kunnen botsen met de ook niet geringe leiders-ambities van Verdonk zelf.

Wat er ook precies gebeurt, de uitwerking speelt de krachten rechts van de VVD - Wilders, en eventueel Verdonk zelf - in de kaart. Rechtse kiezers met hun opgeklopte angst voor het spookbeeld van 'islamisering', die vanwege Verdonk nog VVD stemden, zullen eerder uitwijken naar Wilders of Verdonk. De druk vanuit die hoek op de VVD zelf om, ook zonder IJzeren Rita, de hard rechtse kaart te blijven spelen, zal zeer voelbaar blijven. Links kan zich maar beter voorbereiden om een harde gure reactionaire wind.