1. Verreweg het grootste probleem dat beschaafd menselijk samenleven op een bewoonbare planeet bedreigt, verreweg hetmeest omvangrijke en acute milieuprobleem dat ons bedreigt, is klimaatsverandering. het verhaal is bekend: uitstoor van broeikasgassen, vooral CO2, betekent dat de atmosfeer meer warmte vasthoudt, waardoor de gemiddelde temperatuur stijgt.
Ontregelde weerpatronen en extreme weersverschijnselen - meer en extremer hittegolven en tropische stormen - zijn een mogelijk gevolg met locaal soms verschrikkelijke impact. Smeltende ijskappen en een stijgende zeewaterspiegel dreigen honderden miljoenen mensen van huis en haard te verdijven. Biodiversiteit op de planeet - de verscheidenheid aan planten- en diersoorten - loopt gevaar.
Over de precieze samenhang tussen uitstoot van broeikasgas en de diverse gevolgen is nog steeds wetenschappelijke discussie. maar dát er iets ernstig loos is, en dat menselijk ingrijpen daar een serieus aandeel in heeft, staat wel vast. Klimaatsceptici doen nuttig werk waar ze wijzen op specifieke zwakke plekken in de bewijsvoering rond klimaatverandering. Over het geheel genomen voeren zij echter een achterhoedegevecht.
2. Catastrofale klimaatverandering is van menselijke makelijk. Industrieel verbruikvan fossiele brandstoffen - olie, gas en steenkool - plus het gebruik van die brandstoffen in het vervoer - auto maar vooral ook vliegverkeer - is de grote boosdoener. vervanging van fossiele door duurzame brandstoffen, plus zeer dramatische wereldwijde energiebesparing, zijn nodig om de toename van broeikasgas en de temperatuurstijging die daar het gevolg van is, tegen te gaan. Er is geen tijd te verliezen. Als we niet binnen tien tot vijftien jaar de uitstoot van onder meer CO2 met minstens 80 tot 9o procent verminderen, dan zijn we te laat, dan zijn catastrofale klimaatveranderingen niet alleen onvermijdelijk, maar leiden ze waarschijnlijk tot een escalerend effect dat niet meer in de hand te houden is.
3.Het vervangen van olie, gas en steenkool betekent een geweldige botsing tussen de bedrijven die rijk worden van winning, verwerking, verkoop en verbruik van deze energiebronnen en grondstoffen. Het gaat daarbij bedrijven en bedrijfstakken als oliewinning en -verwerking, auto-industrie, vliegtuigbouw en vliegverkeer, maar ook om grote delen van de chemische industrie die olie veelal als grondstof heeft voor allerlei synthetische producten. De drastische verbouwing of vervanging van al deze bedrijfstakken vergt een botsing met de kapitaalsmacht die deze bedrijfstakken bezit en die haar prioriteit oplegt aan de maatschappij.
4. Deze economie stelt kapitaalsaccumulatie, economische groei terwille van die groei zelf, centraal. tegenover energiebesparing per producteenheid staat dus continu de tendens om meer producteenheden te maken. Minder CO2 per auto's zal gepaard gaan met meer auto's. Het klimaat reageert echter niet op relatieve CO2-uitstoot - CO2 per auto's - maar op de absolute hoeveelheid CO2 in totaal. Binnen dit soort markteconomie bijt energiebesparing dus in zijn eigen staart.
5. De concurrentie die het kapitalisme kenmerkt, sluit effectief beleid per afzonderlijk bedrijf tegen uitstoot van broeikasgassen uit, ongeacht of de bazen van zo'n bedrijf dat willen of niet. Terugdringing van broeikasgas, door andere technieken en energiebesparing, vergt kostbare investeringen. Als een bedrijf niet de zekerheid heeft dat de concurrent dezelfde investeringen doet, dan snijdt het bedrijf dat die investeringen alvast doet, zich financieel in eigen vlees. Degene die de investeringen nalaat, krijgt een voorsprong in de concurrentie. De markt zet op deze manier zo ongeveer een premie op nalatigheid. Dat betekent dat een openbare macht, een staatsmacht, nodig is op alle bedrijven van een land te dwingen tot klimaatreddende investeringen over te gaan.
6. De concurrentie die het kapitalisme kenmerkt, sluit effectief beleid per afzonderlijke staat uit, ongeacht of de regeerders van zo'n staat dat wel of niet willen. Een economie die, door de regering gedwongen, investeert in duurzame energie, filters tegen vervuiling en energiebesparing, is duurder uit dan een economie die dat nalaat. Ook de concurrentie tussen staten zet zo ongeveer een premie op nalatigheid op klimaatgebied. Dat betekent dat er een internationale openbare macht nodig is, tegenover bedrijven maar ook tegenover afzonderlijke regeringen, om het noodzakelijke klimaatbeleid bindend, ja dwingend, op te leggen.
7. Deze internationale openbare macht kan van twee kanten komen: van boven, vanuit bestaande regeringen eb kapitaalsmachten - of van onderen, vanuit de massa van de bevolking.
8. Macht van boven ontbeert geloofwaardigheid. Het is precies het winststreven en de machtspolitiek van dit soort macht die tot de dreigende klimaatramp leidt.
9. Macht van boven zal zich verzetten tegen klimaatbeleid. De noodzakelijke verbouwing van de economie - van fossiele brandstof naar duurzame brandstoffen, van particulier autoverkeer naar een effectief en toegankelijk openbaar vervoer, van energieverspillend naar energie-zuinig - vergt planning, op landelijke en internationale schaal. Dat zou een enorme inbreuk op de markteconomie inhouden. De huidige machten worden rijk in en van deze markteconomie. Zij zullen zich met hand en tand verzetten tegen deze ommezwaai. het feit dat planning om het klimaat te redden wel eens een precedent kan worden voor planning in sectoren die juist de laatste decennia steeds meer aan de markt zijn overgelaten - en dat zo het hele marktfundamentalisme in gevaar komt - zal dit verzet nog versterken. Op macht van bovenaf, verbonden met de kapitalistische eigendom, valt niet te vertrouwen. Kapitalistische markteconomie en bijbehorend politiek bestel zijn, nationaal en wereldwijd, niet in staat om de klimaatcatastrofe te keren.
10. Macht van bovenaf vormt zich bovendien op wijzen die hetzij niet effectief zijn, hetzij levensgevaarlijk. Samenbundeling van staten in de VS schakelt de onderhuidse concurrentie tussen staten niet uit, en ondervangt het probleem niet. dat zie je aan Kyoto, dat wordt opgepikt door stat5en die al een eind op weg zijn met energiebesparingen duurzaamheid, terwijl andere staten dwars blijven liggen. In de logica van de markt, die door Kyoto en de VN wordt geaccepteerd, is zo'n belangenconflict logisch en onvermijdelijk. De VN en vergelijkbare instellingen zijn als machtsmiddel om ons klimaat te redden ongeschikt.
11. De enige andere voorstelbare vorming van een macht van bovenaf, die dwingend klimaatreddende maatregelen kan opleggen is te griezelig om uit te proberen. ja, als één staat de onbetwiste baas wordt, wereldwijd, dan kan die staat klimaatbeleid bindend opleggen. maar dat betekent dat die staat dan eerst wel de baas moet worden. Zoiets gaat met oorlogen. Concreet: de VS - de enige staat met de militaire macht om zoiets te bereiken - zou dan de Oorlog tegen Terrorisme moeten omdopen in een Oorlog voor het Klimaat. En het zou die oorlog - tegen land na lan d- moeten winnen ook.
Dat kent drie bezwaren: a. oorlog verslindt olie, en is dus in hoge mate klimaatverwoestend. Wat heb je aan de overwinning als intussen het klimaat op hol is geslagen? b. die oorlog zelf bedreigt het menselijk voortbestaan, gezien haar steeds verwoestender karakter. De VS kan uiteindelijk winnen - maar ook verliezen. En hoe de hele reeks oorlogen ook loopt, inzet van kernwapens op weg naar de wereldheerschappij - of de VS die race nu wint, of bijvoorbeeld China- zou de menselijke beschaving, het voortbestaan van het overgrote deel van het leven, acuut bedreigen. Het klimaat redden door intussen de wereld verregaand te verwoesten is geen aanvaardbare optie. c. Als de VS (of China) uiteindelijk zou winnen, dan zou dan een kapitalistisch totalitair imperium zijn waarin de prioriteiten van het kapitaal meer dan ooit zouden domineren. De wereld zou gered worden - op een manier die de overgrote meerderheid van de bevolking in een nog veel brutere vorm van uitbuiting en onderdrukking zou storten, Misschien was er in het 1984 van George Orwell geen klimaatprobleem. Maar een menselijke oplossing is zoiets evenmin. Degenen die weerstand bieden aan de opmars van zo'n imperium hebben dan ook het recht aan hun zijde
12. Als macht van bovenaf niet werkt, en/of een volslagen heilloze dynamiek en uitkomst heeft, dan zal de publieke wereldwijde macht om het klimaat te redden van onderaf moeten komen, tegenover kapitaalsgroepen en daarmee verbonden staten. Klimaatredding is een wezenlijke collectieve menselijke behoefte. Alleen een solidaire, democratisch verenigde mensheid, heeft zowel het belang al;s het vermogen om te doen wat tegen catastrofale verandering noodzakelijk is. Klimaatredding moet dan ook argument worden om een wereldwijde beweging voor menselijke behoeftenbevrediging op te bouwen - een beweging die haar collectieve kracht opbouwt en gebruikt om het kapitalisme wereldwijd opzij te schuiven omver te werpen en te vervangen door een menselijke en duurzame wereld. Klimaatredding vereist socialistische revolutie.
11 opmerkingen:
Ik hen even niet de energie om het hele artikel te lezen, ik ben verkouden en heb koppijn. Maar ik wil toch even kwijt dat ik dat van die 80% tot 90% minder co2 uitstoot binnen hele korte tijd niet zo geloof. Om als 'tegenstanders' van het systeem maar gelijk de meest extreme cijfers als feiten neer zetten vind ik eigenlijk een beetje zwak. Dit gebeurt overigens niet alleen op dit weblog maar ook op elke andere links radicale site.
Als we in 10 jaar tijd de co2 uitstoor kunnen verdubbelen kunnen we die ook in 10 jaar tijd MAKKELIJK halveren.
60% van de productie en dienstverlening is nergens voor nodig (behalve voor de zakken van de eigenaren). Alle maal overschotten die nergens voor nodig zijn. Als je die stopt heb je al een reductie van 60% (van iig de verspilling van materialen). Als je daarnaast rekent dat er 60% minder vrachtwagens/vliegtuigen over de weg/lucht moeten...
Daarnaast zou je door auto rijden 200% duurder te maken en tegerlijker tijd het OV ernstig te verbeteren (dus zelfs in de achterhoek maximaal 15 min wachten op bus trein en goede aansluitingen) en het gratis maakt bespaar je ook wel 10 a 15%.
Nog een aantal van die maatregelen en je haalt met gemak 80%
Dat het mogelijk is wil ik best geloven. Maar dat de aarde aan de klote gaat als er niet binnen 10 a 15 jaar 80 tot 90% minder uitstoot is niet. Ik denk dat het zelfs helemaal niet zo zeker is dat wij wel voor de temperatuurssteigning zorgen. Maar goed ik ben geen wetenschapper dus daar kan ik ook niet echt over oordelen. Maar naar mijn mening staat het wat sterker om de algemene aannames te gebruiken, dus bijvoorbeeld die 60% die, ik meen, door de VN word genoemd.
En om te zeggen dat halveren net zo makkelijk gaat als halveren is ook wat kort door de bocht. En als je de derde wereld ook nog is willen voeden en wat welvaart willen brengen zijn die 'overschotten' dus toch hard nodig.
@Jesse
We weten niet of de aarde danzij ons naar de klote gaat. Het is eenmaal een feit dat ongeveer elke 10.000 jaar een ijstijd is geweest. De laatste was ongeveer 10.000 jaar geleden...
Het kan best zijn dat we nu aan het begin zitten van die overgang naar de ijstijd (ALS het begonnen is zou het theoretisch maar 20 jaar hoeven te duren voordat het hele noordelijk halfrond onder een pak ijs zit).
Maar... De het aantal co2 in de lucht is nu 3x zo hoog als het bijv 10.000 jaar (net voor de ijstijd) was, 3x zo hoog zelfs als het was bij ALLE ijstijden.
Wie weet wordt het dankzij de mens een NOG ergere ijstijd.
En daarnaast: Het lijkt mij sowieso erg belangrijk dat we goed omgaan met de aarde waarop we leven.
Als je al ziet dat 30.000 mensen in Nederland per jaar vroegtijdig sterven omdat ze naast een drukke weg wonen denk ik toch dat er iets mis is in deze wereld..
Het klimaat is niet te voorspellen, maar ik denk dat het een combinatie is van de klimaatcyclus èn toedoen van de mens...
Veel van de publiciteit na de recente klimaatrapporten van het Internationale Klimaatpanel IPCC gaan ervan uit dat het IPCC nog te voorzichtig is. Met de 80 a 90 procent noodzakelijke terugdringing zit ik eerder aan de voorzichtige kant, net als met de 10 tot 15 jaar die we nog hebben. Het gaat hier dus niet om de "meest extreme cijfers".
Overigens ben ik van plan de stellingen nog eens uitvoerig van onderbouwing door middel van verwijzingen te voorzien, want de behoefte van Jesse aan onderbouwing is natuurlijk terecht . Maar ik wou de stellingen er perse die dag opgooien vanwegen BlogActionDay , 15 oktober, http://blogactionday.org/ , waarop wereldwijd veel bloggers - ik ook - afgesproken hadden iets over het milieu op hun weblog te gooien. Ik had die dag zelf nèt tijd voor de stellingen, maar niet meer voor een toelichting...
De publiciteit zal er zijn, maar naar mijn idee is er net zoveel publiciteit die zegt dat de mens geen invloed heeft op klimaatveranderingen. Als je nou met een schatting van 60 tot 90% komt, komt het mij inziens al wat geloofwaardiger over.
En ook als we niks aan klimaatveranderingen kunnen doen, betekent dat niet dat we stil moeten zitten wat betreft het milieu. Mensen gaan inderdaad dood door vervuiling, er verdwijnen bossen en daarmee dieren en zon en wind maken olie oorlogen overbodig. En als iedereen persoonlijk energie uit de zon en wind kan halen veranderd er ook het een en ander in het begrip overheid.
@Jesse: Naar mijn indruk overheerst in de GEVESTIGDE media - waar ik mijn indrukken goeddeels op baseer; de linkse media lees ik voor achterliggende analyse, maar voor de klimaattrends en de gevolgen neus ik volop in de mainstream - toch al een tijdje het beeld dat menselijke invloed WEL impact heeft, en fors ook.
En nogmaals, dan heb ik het dus over de mainstream, niet eens over de alternatieve en linksradicale media waar de overtuiging dat er iets GRONDIG misgaat dankzij menselijke uitstoot van broeikasgas al veel eerder de overhand kreeg en veel sterker nog is. Af en toe hoor je een klimaatscepticus, en dat is ook okay, dat houdt de discussie scherp. Maar om nou te doen alsof de helft van de media-aandacht gaat naar degenen die geen menselijke invloed op het klimaat zien - tsja, misschien lees jij andere media dan ik...
En dan nog. Als ik 60 procent had gezegd ipv 90, en 30 jaar ipv 10 a 15 - is dan de wezenlijke strekking van mijn 12 stellingen veranderd? Hooguit hebben we dan nog iets meer tijd en gelegenheid. Had ik jou, als iemand die niet gelooft in die menselijke impact sowieso, dan wel overtuigd? Zestig is nog altijd geen nul...
dat veranderd de strekking inderaad niet, maar het staat wel wat geloofwaardiger, om deze, of in ieder geval wat bredere cijfers te noemen. En 60% vind ik toch van een heel andere orde dan 80 tot 90%, wat niet wil zeggen dat er dan geen werk aan de winkel is.
Naar mijn oprechte mening is 80 a 90 procent dus géén overdrijving, het sis wat ik nu eenmaal, op grond van wat ik zo her en der lees, heel aannemelijk vindt, misschien nog aan de voorzichtige kant zelfs. Ik ben niet bewust op zo hoog mogelijke cijfers gaan zitten, dan had ik 95 procent of zo gezegd... Ik vind 60 procent een rislante onderschatting van de ernst van de toestand. En ik ga geen cijfers noemen waar ik domweg niet achter sta, enkel alleen om een geloofwaardige INDRUK te maken.
Waarom sta je dan precies achter deze cijfers, als het kan beargementeren ben ik tevreden.
In mijn stuk: "Klimaat op hol, alarm noodzakelijk" ga ik er verder op in. http://rooieravotr.blogspot.com/2007/10/klimaat-op-hol-alarm-noodzakelijk.html Ik stel voor dat we daar de discussie voortzetten:-)
Een reactie posten