Vredesprijs voor oorlogsmisdadiger

Verzamelt Al Gore prijzen of zo? Na een Emmy-award voor zijn online-TV-zender "Current TV" in september 2007, en een Oscar voor zijn klimaatfilm "An Inconvenient Truth" in februari, heeft hij vandaag de Nobelprijs voor de Vrede toegekend gekregen. Wat nu nog ontbreekt is de Gouden Loeki, voor de meest opgeblazen reclamespot aller tijden.

Want dat is de die klimaatfilm toch in hoge mate: een propagandafilm waarin een zeer relevante waarschuwing over klimaatverandering uitmondt in een platte oproep tot verandering in levensstijl. De officiële Nederlandse website van de film heeft die oproep vertaald in praktische tips: wat spaarlampen hier, een waterbesparende douchekop, rustig en gelijkmatig rijden, dat soort zaken. Ook de officiële internationale website van de film, climatecrisis.net, legt de nadruk volslagen eenzijdig op wat de individuele consument zou moeten doen.

Ja, de bezorgdheid die Al Gore via zijn film verwoordt is maar al te zeer terecht. Het feit dat een Britse rechter een negental wetenschappelijke fouten in de film aanduidt, en vertoning in scholen slechts toestaat als op tekortkomingen wordt gewezen, haalt de kern van het argument niet onderuit: dat het klimaat op hol slaat, dat broeikasgassen door een flinke rol in spelen, en dat menselijk handelen in hoge mate verantwoordelijk is voor de uitstoot van die broeikasgassenhaalt. Daarop wijzen, alarm slaan over de dreiging - dat is het positieve punt van de film.

Maar het afschuiven van de verantwoordelijkheid op de keuzes van een op zichzelf teruggeworpen individu laat de werkelijke krachten achter de ontregeling van het klimaat buiten schot: de olie-industrie, de prioriteit die die autoverkeer krijgt boven openbaar vervoer, de totaal ontoereikende investeringen in duurzame energiebronnen als windenergie. Bovendien: een dagje oorlogvoeren in Irak of Afghanistan kost waarschijnlijk meer olie en levert meer CO2-uitstoot op dan een jaar lang geen spaarlampen gebruiken en geen waterbesparende douchekop aanschaffen door vele honderdduizenden mensen in een heel jaar. De 'oplossingen' van Gore zijn druppels op en wel zeer gloeiende plaat - in het gunstigste geval.

De oorlogsmisdaden van Clinton en Gore

Een Nobelprijs lijkt Gore's inzet me totaal niet waard - en al helemaal geen Nobelprijs voor de vrede. Want wie is die mijnheer Gore eigenlijk? In de trailer van de film zegt hij, niet zonder humor: "Mijn naam is Al Gore, ik was ooit de toekomstige president van de Verenigde Staten." Maar hij was ook nog eens acht jaar lang vice-president van dat land, onder Bill Clinton. In die hoedanigheid draag hij verantwoordelijkheid voor het beleid van die president - ook het buitenlandbeleid. En dat beleid verdiende bepaald geen vredesprijs. Een korte opsomming:

Clinton erfde een Amerikaanse invasie van Somalië, die Bush na zijn verkiezingsnederlaag maar nog voor hij plaatsmaakte voor Clinton had uitgevoerd. In 1992 en 1993 werd da5t een complete oorlog tegen Somalische milities - en tegen de mensen die de pech hadden om in dezelfde stad te wonen als waar die milities actief waren. Duizenden Somaliërs kwamen om door deze Amerikaanse agressie - onder medeverantwoordelijheid van Al Gore.

Clinton en de NAVO lanceerden in 1995 bombardementen op Bosnisch-Servië. Daarmee kozen zij de kant van Krioatische en Bosnische etnische zuiveringsmilities, die tot dan toe zwakker stonden dan de Servische etnische zuiveringsmilities. het tij keerde. Nadat Servische milities eerder grootschalige moordpartijen hadden gepleegd - waaronder in Srebrenica - konden nu hun Bosnische en Kroatische tegenstanders zich uitleven. Bosnische en Kroatische troepen kregen diplomatieke steun van de VS. Het gevolg was grimmig. Honderdduizende mensen werden in enkele maanden verdreven, honderden weerzloze mensenwerden werden in korte tijd vermoord. Daar kwamen nog eens de slachtoffers van de Amerikaanse bommen zelf bij. Dit alles alweer onder meedeverantwoordelijkheid van Al Gore.

Clinton en de NAVO lanceerden in maart 1999 een luchtoorlog tegen het door Servië gedomineerde Joegoslavië. Het voorwendsel daarvoor waren etnische zuiveringen door Joegoslavische troepen en daarmee samenwerkende Servische milities tegen Albanese Kosovaren. Hetzelfde verhaal als in Bosnië en Kroatië. Toen de Servische troepen voldoende verzwakt waren voerden Kosovaarse gewapende strijders een etnische zuivering in omgekeerde richting uit en verdreven grote delen van de Servische minderheid, maar ook van de daar wonende Roma en andere minderheden. De NAVO-bommenregen zelf doodde vele honderden burgers en verwoestte bruggen en. Dit alles wederom met medeverantwoordelijkheid van Al Gore, en trouwens ook van een zekere Wim Kok die ook F16s mee liet doen aan het moorden vanu8it de lucht.

Nog steeds liggen her in der in Kosovo en Servië niet-ontplofte en daardoor levensgevaarlijke clusterbommen, destijds door de NAVO-landen VS, Groot Brittannië èn Nederland afgeworpen. Pas dit jaar was de NAVO bereid om aan de Servische regering te vertellen waar die ondingen waren afgeworpen. Intussen waren wel minstens zes mensen, waar0nder drie kinderen, naderhand door naderhand achtergebleven clustermunitie omgekomen, en minstens 12 mensen, waaronder zes kinderen, verwond.

Dan is er natuurlijk Irak, ook een erfenisje van Bush sr. die er in 1991 zijn Golfoorlog op had losgelaten. Maar al in 1990 waren strenge sancties tegen Irak gelanceerd, en die werden na die oorlog hardhandig voortgezet, door het presidentschap van Clinton, zijn hele ambtsperiode van acht jaar lang. Eten, goed drinkwater, gezondheidszorg - alles werd aangetast. De kindersterfte vloog ophoog, ziekten grepen om zich heen, jaar na jaar na ellendig jaar gingen mensen in griezelig grote aantallen dood. De regering kende de consequenties, en man die voor lief.

Berucht werd de uitspraak uit 1996 van Madelein Albright, destijds VS-ambassadeur in de VN, later minister van buitenlandse zaken. Interviewer Leslie Stahl: "We hebben gehoord dat er een half miljoen kinderen zijn gestorven. Ik bedoel, dat zijn meer kinderen dan er in Hiroshima zijn doodgegaan. En, weet u, was de prijs het waard?" Antwoord van Albright: "Ik denk dat dit een heel moeilijke keus is, maar de prijs - wij denken dat de prijs het waard was." Was deze prijs daarmee echter ook een Nobelprijs waard? Ja, Albright heeft haar uitstpraak later - in 2003, toen ze allang geen minister meer was - een grote stommiteit genoemd. Maar de kern ervan -de regering joeg honderdduizenden weerloze mensen in Irak de dood in, wist dat, en vond het de moeite waard - staat glashelder. En alweer: Al Gore, vicepresident van de Verenigde Staten droeg hiervoor medeverantwoordelijkheid.

Al Gore is dus niet alleen de man van die een heel ongemakkelijke waarheid in de bioscoop vertelt. De nog veel ongemakkelijker waarheid over Al Gore zelf is: de man is een oorlogsmisdadiger. Hij is trouwens niet de eerste veelpleger van misdaden tegen de menselijkheid die een Nobelprijs kent: Kissinger, strateeg echter de Amerikaanse slachtpartijen in Vietnam, Laos en Cambodja tussen 1968 en 1973, en staatsgreepvriend van Pinochet in Chili, ging hem al voor.

Hopelijk valt na de uitnodiging voor de prijsuitreiking voor de Nobelprijs de oproep om zich te melden bij een serieus tribunaal dat oorlogsmisdadigers berecht, snel bij Al Gore in de bus. Maar zo'n tribunaal moeten we dan eerst wel in het leven roepen, want dat het Strafhof in Scheveningen zoiets goed gaat regelen, lijkt me niet zeer waarschijnlijk.