Van Groningen tot Sittard, scholieren in protest

Scholieren ontketenen momenteel een heus actiegolfje tegen de zogeheten lesurennorm van 1040 uren. Dit voorgeschreven aantal lesuren kan, door lerarentekort en dergelijke, veelvuldig niet worden gehaald. Daardoor moeten leerlingen te vaak op school rondhangen zonder werkelijk les te krijgen. Energieverspilling, demotiverend en weinig leerzaam. Vandaar: actie. Een hele goede zaak.

De acties zijn opgezet vanuit het Landelijk Actie Komitee Scholieren (LAKS). Dat is een tamelijk keurige groepering die voornamelijk het nieuws haalt vanwege de klachten rond de eindexamens die zij verzamelen en naar buiten brengen. Een nuttige werkzaamheid trouwens. Maar de laatse weken gebeuren er andere, meer opwindender, zaken. Een speciale website, Stop 1040, is ervoor in het leven geroepen.

Al vorige week kwamen acties op gang, en niet alleen in de vorm van de landelijke demonstratie in Den Haag die redelijk was publiciteit kreeg. In Zwolle begon de reeks van acties, op maandag 12 november. In Oss staakten 2000 scholieren op 13 november twee uur lang. Ze kwamen bijeen in een stadion, waar ze naar toespraken luisterden. Leerlingenraden van het Maaslandcollege en het Titus Brandsma Lyceum hadden de actie opgezet; scholieren van het Mondriaancollege mochten niet meedoen van hun rector. Dat werd kennelijk in Oss nog gepikt. Enkele dagen later zouden scholieren in Sittard anders reageren op pogingen van het gezag om acties te dwarsbomen.

In Heerenveen hielden scholieren in de klassen discussies over wat het LAKS wil, en over onderwijskwaliteit. Ook zetten ze handtekeningen onder de LAKS-petitie. In Assen vond die dag een scholierenstaking plaats gedurende één lesuur.

De volgende dag was de landelijke demonstratie. Die was levendig, aan de beelden op de SP-site te oordelen. Jasper van Dijk sprak, en kondigde aan: "Als de regering met niets komt, staan er binnenkort nog veel meer boze scholieren voor de deur." En inderdaad: boze scholieren stonden er, de dagen erop. Zowel in Grioningen als in Sittard gingen de acties verder, feller dan te voren.

In Groningen demonstreerden twee opeenvolgende dagen scholieren. Dat werd een levendige toestand: de dagelijkse sleur viel weg, het gevoel van vrijheid op wat anders een saaie schooldag was, zet zich dan vrij eenvoudig om in een vleugje chaos, wat vuurwerk en het stoken van een vuurtje. Dat leidt natuurlijk weer tot overspannen autoreiteiten en zelfs een tiental aanhoudingen. Beelden ervan, via SKOEP en via het Dagblad van het Noorden, gaven mij nou niet echt de indruk dat er van sprake was van echte rellen, zoals sommige media beweerden. De kop van één van de SKOEPS-interviews – met enkele actievoerende meiden – zette de negatieve toon: "Meiden zijn tegen stichten van brandjes." Inderdaad betreurden ze "de gevechten", tegen het eind van het interview. Maar het belangrijkste deel van het interviewtje was een korte uitleg van deze scholieren waarom ze actie voerden.

Heftig waren de gebeurtenissen pas helemaal in Sittard. Daar vond een kleine opstand plaat in het Trevianum-college. Scholieren riepen om tot het tekenen van een petitie. Dat werd echter door veel andere leerlingen opgevat als teken om de lessen te verlaten. Buiten de school verzamelden zich bovenbouwleerlingen. Scholieren van de onderbouw wilden meedoen, maar een hek hield ze tegen. Dat was althans de bedoeling, maar die opzet faalde. Geholpen door bovenbouwleerlingen klommen de mensen van de onderbouw met fiets en al over het hek. Het gerucht deed de ronde dat leerlingen van andere scholen onderweg waren om mee te doen. Dat vond de politie een reden om de school aan te raden om de leerlingen naar huis te sturen. Aldus geschiedde. Op het weblog van de Internationale Socialisten staat hier al een artikel over deze en sommige eerdere acties.

Maar maandag – na een weekend waarin kameraad SMS, kameraad E-mail en kameraad MSN zich blijkbaar zeer verdienstelijk hadden weten te maken – kwam er in datzelfde zuiden van Limburg een tweede ronde. Nu waren het de leerlingen van het Graaf Huyn College die het voortouw namen. Zij trokken op naar het Trevianum, en naar het Da Capo College, om steun te zoeken. Honderden van hen bezetten een rotonde in het nabijgelegen Geleen. Berichtgeving van De Limburger meldde dat vier scholieren eieren richting stadsbussen gooiden. Dat vond de politie reden om mensen op te pakken. Dylan Paauwe, één van de actievoerders en ex-leerling van het Trevianum, vertelde mij dat er zo’n twintig mensen aangehouden waren. Zijn eigen spandoek werd hem afgepakt. De Limburger sprak van tien arrestaties.

Later waren er er rond het Trevianum maar liefst tien politiebusjes klaargezet. Deze keer konden scholieren niet meer hun schoolgebouw verlaten, zo vertelde Dylan Paauwe nog. Daarvoor waren er honden ingezet tijdens patrouilles, om leerlingen van Trevianum en het Graaf Huyn College uiteen te houden. Hónden! Tegen scholieren die wat fel zijn, daar alle reden toe hebben en zich luidkeels lieten horen. Blijkbaar zijn scholen nu een soort bezet gebied geworden. Intussen schreef het schoolbestuur een zalvende brief aan de ouders/ verzorgers van de leerlingen, vol begrip en sussende woorden. Het opsluiten van leerlingen werd daar woordkunstig omgetoverd in "stringente pauzemaatregelen", waarvoor leerlingen "veel begrip" toonden.

Mij zou het niets verbazen als scholieren alleen maar feller worden. Redenen hebben ze genoeg – in de 1040-uren-norm, maar ook in de botte autoritaire houding van politie en schoolbestuur. Actie-ervaring zijn ze in hoog tempo aan het opdoen. Klassenstrijd krijgt hier een zeer authentieke en prachtige invulling: strijd in en vanuit de klas. Hoe het bij deze scholieren zit met de beheersing van het Frans als taal, weet ik niet. Maar op de beheersing van het Frans als actie-kunde is verheugend weinig aan te merken.