Gerechtigheid in Houston

Een vleugje gerechtigheid voor schoonmakers in Houston, Texas. Dat is het resultaat van een wekenlange staking.

Schoonmakers in Houston verdienen $ 5,15 per uur. Dat is de helft van het loon van hun collega's in Los Angeles. Ze werken veelal maar vier uur per nacht, waardoor ze met zo'n laag uurloon helemaal weinig krijgen. Betaalde vakantiedagen zijn er niet bij. Intussen strijken de grote schoonmaakbedrijven stevige winsten op.

De vakbond SEIU bundelde 5300 schoonmakers in Houston. De SEIU-campagne "Houston Justice for Janitors" begon. Vanaf 23 oktober staakten 1700 schoonmakers en eisten een fatsoenlijk arbeidscontract van vijf grote schoonmaakbedrijven. Schoonmakers hielden allerlei demonstratieve vormen van burgerlijke ongehoorzaamheid.

De politie trad bij zo'n actie hard op tegen actievoerders, reed met paarden op ze in, arresteerde demonstranten en verwondde een 83-jarige schoonmaakster zodanig dat ze snel naar een ziekenhuis vervoerd werd. De vrouw, Hazel Ingram, is al 52 jaar vakbondslid en verdiende 19 dollar per uur... Ik schreef een paar dagen terug ook over dit politiegeweld.

De burgemeester, niet blij met de actiemethoden van de vakbond, riep de schoonmaakbedrijven op te onderhandelen met de SEIU. Afgelopen weekend vonden die plaats. De resultaten mogen rustig een doorbaak genoemd worden:
* Loonsverhoging: een uurloon van $6,25 per 1 januari 2007, $7,25 het jaar erop, en $ 7,75 per 1 januari 2008;
* Werktijden worden in twee jaar verhoogdnu zes uur per dienst in plaats v;n vier. Dat maakt het mogelijk om een hoger inkomen te verdienen.
* Een min of meer betaalbare ziektenkostenverzekering per 1 januari 2009;
* Betaalde vakantiedagen.

Maar het belang van de overwinning stijgt uit boven de concrete verbeteringen. Het gaat om waardigheid, verworven door strijd en solidariteit. Mercedes Herrera, schoonmaakster: Ïk ben zo gelukkig, ik ben zo opgewonden... We verkregen gerechtigheid. Dit wil het leven van mijn familie veranderen... We werkte hard, en de schoonmakers wonnen stevig."

De schoonmaakstaking is er één in een langere reeks van acties. "Janitors for Justice" boekte al resultaten in andere steden. Bij de vakbond SEIU zijn 225.000 schoonmakers aangesloten, in 29 steden. Ken Loach heeft een prachtige film gemaakt over zo'n soort staking: "Bread and Roses", waarvan ik een vermakelijk-zure recensie in de NRC van 11 april 2001 vond. Die klassenstrijd-sympathie van Loach, zo is de teneur, is natuurlijk ridicuul en "voorspelbaar, maar de manier waarop hij het onderbouwt is slim, moeilijk te weerleggen en soms ontroerend."Ik kan het met dat laatste alleen maar hartgrondig eens zijn, maar dan zonder de evidente tegenzin van de NRC-recensent...

Terug naar de stakingszege in Houston. Belangrijk is de uitstraling die deze kan hebben op versterking van vakbonden elders in de Verenigde Staten. Vooral in de Zuidelijke staten van de VS is het vaak erg moeilijk werken voor vakbonden en vakbondsactivisten. Wetgeving maakt het mogelijk voor ondernemers om staklers permanent te vervangen door werkwilligen en zo stakingen en vakbondsgroei te breken. Toch broeit er juist in zuidelijke staten op dit punt iets.

Enkele voorbeelden van de website van Houston Justice for Janitors. Beveiligingspersoneel in Los Angeles en Harvard wonnen onlangs vakbondsrechten, vormen een SEIU-afdeling of verkregen erkenning van het recht van de SEIU om namens hen te onderhandelen. In zes ziekenhuizen in Florida vormden stemden 4000 personeelsleden om een vakbond te vormen die deel uitmaakt van de SEIU. Het waren arbeiders - onder meer verplegenden en technici - van allerlei bevolkingsgroepen.

Julius Getman, professor arbeidsrecht aan de Universiteit van Texas concludeert uit de overwinning van de schoonmakers daar: "Het is duidelijk een belangrijke overwinning. Arbeiders met een laag loon zullen de boodschap horen dat in solidariteit kracht ligt. Het zal niet meteen de 'unionisering' (het overwegend organiseren van arbeiders in vakbonden, rooieravotr) in het Zuiden inluiden, maar ik denk dat het een belangrijke stap is." Dat is het zeker - en een hele hoopgevende ook.