Sinterklaas, opzouten die handel

De terrorismebestrijding krijgt het vanavond, vijf december, druk. We zijn allemaal immers al maandenlang gewaarschuwd tegen de dreiging van mogelijke aanslagen, we worden allemaal opgeroepen om verdachte zaken en mensen in de gaten te houden, en zo nodig alarm te slaan. Welnu, vanavond struinen her en der mannen rond, met een lange baard, gekleed in rode jurk, exotisch hoofddeksel op met religieus symbool erop, druk in de weer met zakken vol verdachte pakketjes. Bellen, dat alarmnummer!

Aan de hand van het hele Sinterklaasgebeuren valt sowieso heerlijk te illustreren hoe absurd de hele antiterrorisme-hype en de daarmee gepaard gaande groei van islamofobe paranoia is. Ik schreef onlangs al over het burqa-verbod, dat zogenaamd moet voorkomen dat mensen onherkenbaar over straat gaan. Onherkenbaarheid is nu juist precies de kern van de outfit van Sinterklaas en zijn duizenden assistenten...

Als Verdonk haar verbod doorzet, komt er dan een artikel in als anti-verkleed-wet vermomde anti-burqa-wet: "dit artikel geldt niet indien de vermomming bestaat uit rood tafelkleed, raar hoofddeksel met kruis erop en witte baard?" Anders gezegd: gaat het werkelijk om "onherkenbaarheid"? Of gaat het er weer eens om, moslims is de hoek te trappen als onaangepast en bij voorbaat verdacht?

Intussen woedt er in de decembermaand geregeld nog een andere discussie: Sinterklaas of de Kerstman? Degenen die de Sint in de steek laten en overlopen naar Santa Claus en zijn rendieren, krijgen te horen dat zij zwichten voor de platte Amerikaanse cultuur, in plaats van een knus oud-Hollands ritueel trouw te blijven. Ik vind dat onzin, en ben er om meer dan één reden een voorstander van om te deserteren, weg van de Goedheiligman.

De eerste reden is het racistische karakter van de tradiotionele Sinterklaasviering. Vriendelijke, rechtvaardige witte heer voert bende ondeugende en tamelijk domme donkere knechten aan. Wit = goed, nobel; zwart = onbetrouwbaar en dom. Het zijn ook de zwarte pieten wiens rol het is om "stoute kindertjes" angst aan te jagen. De witte bisschop strijkt vervolgens over zijn hart, zodat het zo'n vaart niet loopt. Zwart jaagt angst aan, wit biedt weer geruststelling. Een erg gunstig beeld van mensen met donkere huidsleur krijg je als klein kind op deze manier niet.

Ja,. ik weet het, je moet dit soort dingen niet al te zwaar opnemen. Nee, de strijd tegen sinterklaas is niet het Centrale Front van de Strijd tegen Racisme. Een beetje relativering en gevoel voor proportie is best goed. Maar degenen die protest aantekenen tegen Sinterklaasviering, met antiracistische argumenten, hebben gelijk, en iedere antiracist zou hen daarin bij moeten vallen. In Gebladerte, uitgave van de Fabel van de Illegaal, lees je iets meer erover. Initiatieven zoals een petitie in 2003 (let op: PDF-document, om het verschijnsel Zwarte Piet uit de Sinterklaasviering te halen, verdienen steun.

Dan het argument vande verdediging van oud-Hollandse traditie tegenover Amerikaanse commercie. Niet erg steekhoudend: ook Sinterklaas staat en valt met de commercie, ondernemers jagen het hele gebeuren aan, omzetten van speelgoedzaken hangen in Nederland net zo veel van de Sint af als ze in de VS van de Kerstman afhangen. De geluidsterreur van Sinterklaasliedjes in supermarkten lijkt mij geen uiting van cultuur, maar een puur geldbeluste poging om de kooplustigen verder aan te lokken, op weg naar de schappen met marsepein, pepernoten en speculaas.

Daarin zit geen enkel verschil met Kerst, behalve wellicht dat sommige van de Kerstliederen die vanaf 6 december dezelfde supermarkten gaan teisteren een mooie melodie hebben, waaraan je achter de lagen van commercieel geluidsbehang nog enigszins een authentieke inspiratie kunt beluisteren die dieper gaat dan het maximaliseren van omzetten. Ja, ik ben atheist, maar ik prefereer religieuze inspiratie boven geldzucht; het eerste is nog een uiting van iets dieper menselijks. "Little Drummer Boy" klinkt mooi, "Sinterklaas Kapoentje" alleen maar banaal en hebzuchtig, wat mij betreft.

Natuurlijk heeft ook Sinterklaas een religieuze wortel - maar dan precies op de negatieve, bangmakerige manier waar ik al op wees. Het Kerstmannengebeuren is juist daarom minder akelig, omdat het verhaal van zijn thuisbasis op de Noordpool, met de arreslee en de rendieren en dergelijke, zo evident iedere feitelijke basis mist, zo heerlijk onzinnig is. Geen bazige bisschoppelijheid, gewoon een goedhartige oude man met cadeautjes... Natuurlijk hebben beide feesten niet alleen hun commerciële karakter, maar ook hun ophemeling van traditionele en juist in dit seizoen vaak verstikkende familiebanden gemeen. Daarom ben ik van geen van beide feesten een groot voorstander.

Dan nog iets: ik woon in Nederland, niet in de VS. Het belangrijkste chauvinisme hier in het Nederlandse - een chauvinisme dat zich camoufleert achter zinsneden als "wij Nederlanders zijn hememáááál niet nationalistisch hoor, in tegenstelling tot die arrogante Fransen, die lompe Duitsers, die oppervlakiige Amerikanen..." Kortom: wij zijn GOED, beter dan de rest.

Juist omdat ik in Nederland woon is het chauvinisme van mijn "eigen" land de eerste vijand. Ook hier geldt weer dat Sint versus Kerstman niet de centrale politieke kwestie is, maar ik vertik het om mee te doen met Hollands-chauvinistische steun aan de Goedheiligman en zijn racistische viering. Woonde ik elders, dan zou ik om dezelfde anti-nationalistische reden afstand nemen van vergelijkbare nationale tradities.

Voor mij is de conclusie duidelijk. Laat de zwarte pieten samen met solidaire mensen de Sint zijn mijter af trekken, hem uit zijn ambt zetten en daarna samen in vrijheid verder leven. Dump dat sinterklaasfeest, dump het achterliggende racisme, gooi de grens open voor wie hier naartoe wil komen - inclusief de Kerstman en zijn rendieren. En laten we dan van elk feest, ook van de Kerstmannenfeest, weer iets menselijks proberen te maken, tegen commerciële pressie en familiehype in.